Eimreiðin - 01.05.1905, Page 65

145
— Prófessornutn hefir líklega ekki fundist það taka því, að
vera að Iappa upp á maddömu Hansen; þvf menn urðu hennar
aldrei varir eftir þetta, og krakkarnir fóru alveg að forgörðum. Mér
er ókunnugt um hvað af þeim varð. —
V. G.
Sönn og fölsuð sjálfstæði.
Samræba við Pál Bricm.
Mér dettur í hug að segja lesendum Eimreiðarinnar frá einni af
fyrstu samræðunum, sem ég átti við Pál Briem heitinn, eftir er ég
kom norður á Akureyri haustið 1901.
Ég var nýbúinn að lesa ritgerð um minningarrit Bismarcks, er gefið
var út að honum látnum. í ritgerðinni var eftirfarandi saga — sem
ég segi hér að eins ágrip af — tekin úr minningarritinu.
Bismarck var nýlega orðinn ráðherra og var byijaður á baráttu
sinni fyrir sameining Þýzkalands — þeirri baráttu, er lauk með svo glæsi-
legum sigri, sem kunnugt er. í fjárlaganefndinni hafði hann látið sér
um munn fara orð, er vöktu hina mestu æsing út um alt Þýzkaland.
Ummælin höfðu ekki verið hraðrituð, en blöðin höfðu náð í þau nokkuð
nákvæmlega og flutt þau lesendum sínum. Efnið í ræðu hans var í
stuttu máli þetta, að Prússland væri ekki einfært um að bera þær byrð-
ar, sem til þess þyrfti,að í’ýzkalandi væri óhætt; þeim byrðum yrði að
skifta jafnt á alla Þjóðverja. Ekkert gagn væri að ræðuhöldum, félaga-
stofnunum, meirihluta-samþyktum og öðru þess konar; hjá alvarlegri
baráttu yrði ekki komist, og sú barátta yrði ekki til lykta leidd nema
með »járni og blóði«. Ríkisþingið yrði að leggja sem mestan
þunga af járni og blóði í hendur Prússakonungs, svo að hann skyldi
geta varpað þeim þunga í þá vogaskál, sem sannfæring hans byði.
Vilhjálmur konungur var ekki í Berlín, þegar Bismarck hélt þessa
ræðu. Hann var í Baden-Baden í afmælisveizlu drotningar sinnar.
Drotning var óvinur Bismarcks, og hann vissi að hún mundi árétta
ósleitilega harðyrðin, sem í blöðunum stóðu út af þessari ræðu. Bis-
marck þótti réttast, eins og alt var í garðinn búið, að fara til móts við
konung, þegar hann var á heimleiðinni, og hafa tal af honum, áður en
hann kæmi til Berlínar.
Svo hélt hann til staðar, sem heitir Juterbogk, og beið konungs
þar. Járnbrautarstöðin var í smíðum, svo Bismarck hafði engan bið-
sal til að hafast við í. Hann settist á hjólbörur, sem voru á hvolfi úti
undir beru lofti, og húkti þar í náttmyrkri. f’egar vagnlestin kom, fór
hann að spytja lestarstjórann, hvar konungs væri að leita. En lestar-
stjórinn var stuttur í spuna, og Bismarck gekk illa að hafa upp á kon-
ungi. Að lokum tókst það.
10