Eimreiðin - 01.05.1905, Síða 72

152
hafa tekið sér fyrir hendur að gefa út á íslenzku. Er það einkarvel
ráðið, því sögur þessar eru flestum betur fallnar til að svala lestrar-
fýst manna og söguþorsta. Þær eru í einu bæði fræðandi, skemtandi
og spennandi, og framsetningin svo alþýðleg og aðlaðandi, að þeim
svipar að því leyti mest til fornsagna vorra og þjóðsagna. Getur þvi'
vart hentugri bók til kvöldvökulestra fyrir fólkið, er það situr við vinnu
sína í baðstofunni, en einmitt þessa, því af sögum þessum munu allir
yndi hafa, jafnt gamlir sem ungir, jafnt lærðir sem ólærðir. Þeim er
líka svo fyrir komið, að hægt er að skifta þeim niður á vökurnar, og
líka gera hlé á milli á hverri vöku og skeggræða um efnið og við-
burðina og hvemig það og það muni fara, eins og oft hefir títt verið
við vökulestra á íslandi Pannig er þessu fyrsta bindi, sem er um
þijátíuára-stríðið og Gústaf Adólf, heljukonunginn mikla, skift í þrjár
sögur eða meginþætti (»Hringurinn konungsnautur« — »Sverðið og
plógurinn« — »Eldur og vatn«), og svo hverjum þætti aftur í marga
smærri kafla með sérstakri fyrirsögn, en þó alt þannig samanofið, að
úr því verður ein heild eða samanhangandi saga.
En miklu skiftir hver á heldur og á það ekki sízt við þýðingu á
slíkum sögum sem þessum. I’að er ekki hvers manns meðfæri að snúa
þeim á íslenzku, svo að vel fari og þær njóti sín. En í því efni hafa
útgefendurnir verið hepnir, því þýðingin er yfirleitt svo frábærlega vel
af hendi leyst, að auðséð er, að sá kló, sem kunni. Hún er líka eftir
skáldið okkar góðfræga séra Matthías Jochumsson, sem flestum betur
hefir tök á íslenzkri tungu, þegar hann vill það við hafa. Ef hann væri
að sama skapi vandvirkur sem hann er orðhagur og smellinn, þá yrðu
ekki margir hans jafnar. En mein er það, hve gjarnt honum er að
setja eignarföll nafnorða og eignarfornöfn á undan þeim orðum, sem
þau eiga við, svo að dönskukeimur verður að setningunum, og fer
þessi þýðing heldur ekki varhluta af þeim óvanda (t. d. bls. 4: »í hans
hugmyndagöng«, g: »sinna rógkvitta«, 10: »í hans brjósti«, 16: »ell-
innar fönn«, 17: »úr ástarinnar snöm« o. s. frv.). Einstöku sinnum
bregður og fyrir dönskum orðum (t. d. 72: »dúskur« f. skúfur) og
miður smekklegum þýðingum (t. d. 160: »flatþýzka« f. »lágþýzka«,
sem hann þó líka brúkar á bls. 250). Þá er og »þrepskjöldur« (179)
fáfræðisorðskrípi, sem ætti ekki að sjást, í staðinn fyrir »þröskuldur«,
sem er eina rétta myndin af því orði. — En þegar þessir og þvílíkir
smágallar eru frá skildir, þá er málið á þýðingunni svo fjörugt og leik-
andi, að vel má um M. J. segja eins og kveðið var forðum um annað
góðskáld vort og ritsnilling:
Úr fjörugu máli fegri sprett hjá þér bæði lipurt og létt
fékk ei neinn af sveinum; lá það á kostum hreinum.
En þó bókin sé afbragð og þýðingin ágæt, þá er sá galli á gjöf
Njarðar, að frágangurinn á prófarkalestrinum er fráleitur víða hvar.
Alkunn staðanöfn og manna eru herfilega afbökuð og auk þess mis-
munandi sitt í hvert sinn (t. d. Núrnberg ýmist ritað Numbcrg (109)
eða Nurnbcrg, Lútzen ritað Lutzen (109), Luscn (168) eða Luzen (207),
Loyola ritað Leyola (224) o. s. frv.). Þá eru latnesku klausurnar vfð-
ast hvar svo bjagaðar, að úr þeim verður helber vitleysa (t. d. bls. 33: