Eimreiðin


Eimreiðin - 01.05.1905, Síða 77

Eimreiðin - 01.05.1905, Síða 77
i57 Kristján Jónsson (»Biðlarnir«, einnig »Tímarnir breytast«, »Gestkoman«, »Misskiln- ingurinn« og »Gunnlaugur Ormstunga«, sem eru glötuðr), Vald. Briem (»Leikur í jólaleyfinu«, ópr.), Jón Ólafsson (»Fé og ást«, glataðr), Séra Ólafur Björnsson (»Heimkoman«, glatað?) Ari Jónsson búandmaður (»Sigríður Eyjafjarðarsól«, sömu- leiðis »Framfaramaðurinn« og »Afturhaldsmaðurinn«, bæði ópr.), Einar Hjörleifsson (»Brandmajórinn«, ópr.), Valtýr Guðmundsson og Stefán Steíánsson (»Prófastsdótt- irin«, ópr.), Tómas Jónsson (»Yfirdómarinn« og »Hallur« bæði ópr.), Jónas Jónson (»Málugi kötturinn eða Víkurfarganið« og ^Þrándur í bæjarstjórn«, ópr.), Magnús Jochumsson (»Brúðarhvarfið« og »Biðlarnir«, ópr.), Björn M. Ólsen (»Eitt kvöld í klúbbnum«, ópr.) Bjarni org. Pálsson (»Eitt kvöld í klúbbnum«, ópr.), Páll Jónsson (»Strykið«, einnig »Saklaus og slægur«, »Skjaldvör tröllkona« og »Happið«, ópr.), Halldór Briem (»Herra Sólskjöld« og »Ingimundur gamli«). íslenzkir vestan hafs: Sigurbjörn Stefánsson (»Ari«), Jóh. M. Bjarnason (»Bragð á móti bragði« og »Borg- argreifinn« ópr.), Gunnl. E. Gunnlaugsson (»Maurapúkinn«, einnig »Mormóninn« og »Strykið«, ópr), Gunnsteinr. Eyjólfsson (»Norðurfaramir«, ópr.), Þorsteinn M. Borg- fjörð (»Biðillinn«, ópr.) íJá loks: Einar Benediktsson (vHjá höfninni« ópr.), Bjarni Jónsson frá Vogi (»Formáli fyrir leikjum 1895«), Eggert Ó. Briem (»Gizurr Þor- valdsson«), Þorsteinn Egilsson (»Útsvarið«, »Prestskosningin«, »Öskudagurinn«, ópr.), Benedikt Gröndal (»Gandreiðin« og »Ragnarökkur«), Matth. Jochumsson (»Skugga- Sveinn«, »Hinn sanni þjóðvilji«, »Vesturfararnir«, »Tíminn«, ópr., »Helgi hinn magri«, »Jón Arason« og »Aldamót«), Indriði Einarsson (»Nýjársnóttin«, »Hellismenn«, »Systkinin í Fremstadal«, ópr., »Frú Sigríður« og »Sverð og bagall«). Löng runa — að tölu yfir 30, en höf. segir nú, eins og satt er, að leikverk þeirra því nær allra séu einskis nýt eða mjög lítils vi”ði, meira og minna stórgölluð. Hann hefir lesið yfir öll ritin, sem hann með nokkru móti hefir getað náð í, prentuð og óprentuð; um sum hefir hann orðið að láta sér nægja frásögn kunnugra. Nokkrir af þessum hóp eru ekki afleitir, svo sem Sig. Pétursson, Eggert Ó. Briem, í^orsteinn Egilsson o. fl., en þeim öllum taka fram: Matthías Jochumsson og Indriði Einaisson, er höf. telur frumkvöðla sjónleikaskáldskapar á íslandi. Matthías skarar þó mest fram úr í hinum fögru ljóðum og lýrisku blómum, er prýða leiki hans, en er að öðru leyti engi stórgarpur í leiksmíð. Indriða er aftur á móti meiri leikgáfa gefin og sumt hefir honum tekist að gera með list úr garði. Segir höf. hann snortinn af Henrik Ibsen. Þessi bók hr. Kuchlers skýrir ekki einungis frá sögu og þroska leikskáldskapar- ins íslenzka — frá skólaleikjum Sig. Péturssonar og Geirs Vídalíns og öllum hinum lítilfjörlegu tækifærisleikritum til sjónleika Matihíasar og Indriða. Hún getur einnig að nokkru leyti kallast leiksaga íslands: Rekur framfarirnar, sem orðið hafa á sýningu leika — í'rá þvi, er þeir fyrst voru sýndir í Latínuskólanum í Reykjavík eða í stofum einstakra manna, þangaðtil menn nú hafa komið sér upp rúmgóðum húsum með leiksviðum, bæði í höfuðstaðnum og fleirum kaupstöðum. Fyrstu leik- húsfrömuði nefnir hann: Jón Guðmundsson ritstjóra, Jón Arnason bókavörð og Sigurð Guðmundsson málara. Frásögnin er einkar Ijós og skipuleg, og grein er gerð fyrir þróunarsambandi leiksýninganna og leikskáldskaparins og gagnskiftisáhrifum þeirra. Dómar höf. eru víst víðast hvar fyllilega réttir, og þægilegt er að heyra, að hann er ekki sömu skoðunar og Philipp Schweitzer, er í bók sinni (»Island: Land und Leute, Ge- schichte, Litteratur und Sprache«, Leipzig 1885), kveður ísland »vanta öll skilyrði til þess að sjónleikaskáldskapur geti þrifist þar«. Magister Kuchler á miklar þakkir skilið fyrir starf sitt alt og vináttu til íslands. En þessari byrjun íslenzks sjónleika-

x

Eimreiðin

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.