Eimreiðin - 01.01.1910, Blaðsíða 71

71
ekki flestum kunnugt, að ókannaðar munnmælasögur hafa lítið vísinda-
gildi.
En annað þykir mér að. Sögumar eru ekki eins vel sagðar yfir-
leitt eins og gömlu þjóðsögurnar. Málið og frásögnin eru raunar blátt
áfram og alþýðleg, en það vantar víðast hvar fjörspretti og kjarna-
kippi í stílinn, Leit mun verða í þessari bók að öðrum eins lista-
tilþrifum í frásögninni eins og t. d. í sögunni af Galdra-Lofti eða
í’orbirni kólku í gömlu þjóðsögunum. Bezt sagða sagan í allri bók-
inni og skemtilegasta er líklega sagan af Húsavíkur-Jóni eftir hndr.
Jónasar Jónassonar yngra frá Hrafnagili. Hann ætti að fjalla um fleiri
sögur í hinum bindunum.
Um myndun þjóðsagna og gildi þeirra ritar séra Jónas glöggan
pistil í formálanum.
Snyrtilega er frá bókinni gengið, eins og öllu frá Oddi, og registur
og nafnaskrár í bezta lagi.
/ Stg.
íslenzk hringsjá.
LANDFRÆÐISRANNSÓKNIR I’JÓÐVERJA Á ÍSLANDI. Rit-
gjör'b um Ódábahraun eftir Heinrich Erkes.
Ilin seinni ár hafa ýmsir þýzkir fræðimenn aukið þekkingu vora
á landfræði og jarðfræði íslands. K. Sapper hefir lýst Eldgjá og
Skaftárhraunum, W. v. Knebel Kjalvegi og Mývatnshraunum, H.
Spethmann Dyngjufjöllum, H. Erkes Ódáðahrauni, K. Schneider
hefir gert. ýmsar athuganir um jökla og hraun, G. Braun hefir ritað
um forna marbakka á Austurlandi, M. v. Komorowics hefir rann-
sakað Rauðhóla hjá Elliðaánum o. s. frv. Þessi landfræðisrit sjá fáir
Islendingar, en öllum er kunnugt, að þýzkir málfræðingar kunna ís-
lenzku og rita mikið um bókmentir vorar, margt af mikilli þekkingu
og með mikilli iðni og nákvæmni Einstöku útlendingar lasta landið
og draga fram alla galla þjóðarinnar, en láta hana ekki njóta sann-
mælis í því, sem betur fer. Aðrir rita af svo miklum ákafa og eld-
móði, í fornaldarbjarma og hillingum, að þeir lofa alt sem íslenzkt er,
jafnvel hinn argasta leirburð. Slíkt dómgreindarleysi og oflof er engu
hættuminna en lastið, það er til athlægis fyrir greinda menn erlendis,
en á íslandi er hætt við að það auki hinn viðbjóðslega gorgeir og þjóð-
ernisrembing, sem á seinni árum hefir kviknað í sorphaugum hinna
pólitisku æsinga.
þetta virðist alt benda til þess, að ísland hefir á seinni tímum
vakið töluverða eftirtekt hjá vísinda- og fræðimönnum Þýzkalands; það
er hin einkennilega náttúra landsins og fornöldin, sem laðar marga að
sér. En hins vegar verðum vér einnig að minnast þess, að Bjóðverjar