Eimreiðin - 01.09.1920, Síða 4

260
JÓN BISKUP VÍDALÍN
lEIMREIÐIfí
til, er gefið geti hugmynd um hæfileika þeirra í þá átt.
Varla er þó hægt að lesa svo skrif Guðbrands biskups Þor-
lákssonar, t. d. Morðbréfabæklinga hans, að það fái dul-
ist, að hann hefir verið mælskur maður með afbrigðum,
og stíllinn er svo persónulegur, að það er eins og vér
sjáum með vissu, að með þessum hætti hefir hann talað.
Og þó er jafnan vandi að fullyrða nokkuð í því efni.
Orð fór og af kennimannshæfileikum Gísla Oddssonar, og
skrif hans sýnast styðja þá skoðun, að hann hafi getað
komið við það, sem hann vildi deila á. En þótt fáar
sögur fari af mælsku kennimanna, skyldi varlega álykta
mikið af því, úr því að vér höfum ekki sjálfar ræður
þeirra, því að ef vjer vissum ekki annað um kennimanns-
hæfileika Jóns biskups Vídalíns, en umsagnir annara um
það, þá mundi engum hafa dottið í hug, að hann hefði
verið sá afburða snillingur í þeirri grein, sem raun ber nú
vitni um. Séra Jón Halldórsson í Hítardal, sem vel þekti
Vídalín og mátti kunna manna best að meta hann, segir
um hann, að hann hafi haft »hreint og skýrt málfæri«
og verið hinn »röksamlegasti og áheyrilegasti prédikari,
og þótt liann væri vel talandi og stórgáfaður, samt vand-
aði hann jafnan sínar prédikanirri.1) Pegar vér lesum
þennan vitnisburð og þekkjum postilluna, þá fellur auð-
vitað alt í ljúfa löð, en væri nú ekkert til eftir Vídalín,
þá má telja vafasamt, hvort mikið væri hægt að gera úr
þessum vitnisburði. það mætti ráða af honum, að Vídalín
hefði verið í betra meðallagi sem prédikari, en séra Jón
dásamar annað meira hjá honum, svo sem lærdóm hans
og latínukveðskap. Lítið eitt fleira er getið um mælsku
hans.2) Og svo er sagan um Pál frænda hans Vídalín, að
hann hafi gengið út úr kirkjunni undir ræðu biskups á
Þingvöllum 10. júlí 1718 og sagt: »Skárri er það nú
ræðanl Mikill dómadags kjaftur er á honum Jóni!« Pessi
saga felur einna skýrastan vitnisburð í sér, sé hún sönn,
en þess er þá líka að gæta, að þessi ræða Vídalíns —
1) Bisk. J. H. I, 370.
2) Sjá Prestafelagsritið 2. árg. bls. 33 nn.