Eimreiðin - 01.09.1920, Síða 10

266
JÓN BISKUP VÍDALÍN
[EIMREIÐIN
orð, sem alt var reist á. Og einkum vegna þess, hve
meistaralega Vídalin kunni að nota það, eins og síðar
verður nánar vikið að.
En Vídalín var víðar vel heima en í ritningunni, enda
var hann orðlagður fyrir lærdóm sinn. Þekking hans í
fornum fræðum, grískum og latneskum, hefir verið afar-
víðtæk, og oft koma upp í huga hans spakmæli og smelln-
ar sögur úr hinum suðrænu klassisku fræðum, er sýna,
hve afar handgenginn hann hefir verið þeim, enda var
hann orðlagt latínuskáld.1) Mætti lengi telja þau dæmi
ef tíma og rúmi mætti í það eyða. Sama má og segja um
rit kirkjufeðranna. Og síðast en ekki síst má nefna það,
hve óskeikull hann er í trúfræðinni lúthersku eins og hún
gerðist á blómaöld rétttrúnaðarins. Þar skeikar víst aldrei
frá réttri snúru.'Öll postillan er steypt í rígföstu rétttrún-
aðarmóti, en þó verður ekki sagt, að Vídalín geri mikið
að því, að prédika trúfræði eða útlista hana, enda hefði
hann þá naumast komist það, sem hann komst. Hann
ber mönnum jafnan það vitni, að enginn efist um sann-
indi hinnar réttu kenningar og lætur það svo eiga sig,
nema einstaka sinnum. Og orsökin er auk þess auðsæ í
því, að mælska hans nýtur sin ekki í þeim fjötrum, og
þær prédikanirnar eru lang-þunglamalegastar og bragð-
daufastar, sem hann helgar trúfræðinni.
Íví hefir verið veitt eftirtekt2) enda næsta kynlegt, hve
sneyddur Vídalín er að tilvitnunum í íslendingasögur og
yfirleitt forn fræði íslensk. Slíkt getur ekki verið tilviljun,
jafn hugkvæmur og hann var og hjólliðugur að hafa alt
á hraðbergi, er mál hans gat stutt og gert ræðu hans
fjöruga og áhrifamikla. Þar hefði hann haft svo að segja
ótæmandi lind spakmæla og kjarnyrða að ausa af. Á
þessu er naumast til nema ein skýring og hún er sú, að
honum hafi verið þessi fjársjóður ókunnur. íslendinga-
sögur hafa að vísu ekki verið með öllu gleymdar, en
1) Latinukveðskapur hans er gefinn út i I. bindi af Bisk. J. H.
2) Dr. Jón Helgason biskup i grein sinni um Vidalín i Prestafélagsrit. II, 26*