Eimreiðin - 01.09.1920, Síða 17

EIMREIÐIN]
JÓN BISKUP VÍDALÍN
273
kenDÍmenn geta lært af honum að »undirbyggja« vel það,
sem vel á að hrífa. Jafnvel smá atriði, eins og t. d. að
menn geti ekki sagt dómsdag fyrir, þó að tákn verði á
undan honum, eða börn, sem deyja óskírð, verði hólpin,
eða að Kristur hafi ekki stigið upp í þann sýnilega himin,
jafnvel þetta vefur hann og fjötrar með óbilandi rökum.
Oft segir hann, þegar hann hefir lokið einhverjum kafla
ræðu sinnar: »og nú er úttalað um þetta atriði«, eða
annað slíkt, til þess að menn geti betur áttað sig, en ann-
ars koma skiftingar sjaldan beint fram í ræðunum. Hann
hefir ekki þurft á því að halda, að liða alt í smáparta,
til þess að geta sagt eitthvað eilítið um hvern og lokið
svo ræðunni, heldur vill hvert atriði að jafnaði verða æði
drjúgt í höndunum á honum. Aldrei nokkurn tíma ber
það við, að hægt sé að finna efnisþurð, svo að hann sé
að teygja tímann með vaðli. Hitt ber aftur á móti ósjaldan
við, að hann verður að höggva sundur þegar hæst stendur,
af því að ræðan er að verða of löng.
Mælsku verður ekki með orðum lýst, og þá ekki held-
ur mælsku Vídalíns. Eina ráðið til þess að sýna hana
væri, að birta nokkrar, svo sem 10—12 ágætustu ræðurn-
ar hans, svo sem ræðurnar á 5. sd. e. þrett., 1. og 2. sd.
i föstu, föstudaginn langa, almenna bænadaginn, 4. sd. e.
trt. o. fl. Ætti það að vera ómaksins vert, og undarlegt
er þá ísland orðið, ef þær ræður fyndu ekki lesendur og
lesendurnir margt orð í tíma við sig talað í þeim. þá
mætti og safna úr postillunni laglegu kveri af djúpum
spakmælum, því að þar hjálpast oft að andagift og form.
Hann segir t. d.: »Eg vil heldur sá einu korni í munn
hins'fátæka, heldur en tíu í jörðina«. »Því er illa útsóað
sem ofvel er geymt«. »þú skalt straffa þinn náunga, svo
að þú berir ei^skuld hans vegna, en það á að vera eftir
skynsemi, svo að gaukurinn dæmi ekki um svanahljóðið
eða hrafninn um söngfuglana«. »Það er illa bygt, að brjóta
eitt gamalt hús niður, og tylla því upp aftur af sömu
rofum; menn skulu ekki aðeins deyða hinn gamla mann-
inn« o. s. frv. »Að flýja undan mannsins valdi undir Guðs
reiði, það er að hlaupa undan snæljósinu til að verða
18