Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1919, Page 164

i&4
Jón fórðarson Thoroddsen
bú um sumarið. Hjónin voru þá bæði ung og frísk og bún-
aðist þeim ágætlega í Haga, en Jóni sýslumanni þótti sýslan
ðrðug, svo hann sótti um Borgarfjarðarsýslu og fekk hana 1861.
Sumarið 1862 flutti Jón Thoroddsen sig búferlum suður,
og voru þau hjón næsta vetur á Hvítárvöllum, en fluttu sig
þaðan vorið 1863 að Leirá, höfuðbólinu gamla; þangað sóttu
þau þó ekkert lán. Sýslan var reyndar fremur hæg en mjög
tekjurýr, þá var líka mjög sukksamt í Borgarfirði á ýmsan
hátt, stöðugar illdeilur út úr kláðanum og öðru, þjófnaðarmál
voru þá mikil og alls konar vafstur. Við þetta bættist að Jón
sýslumaður, sem var ör í lund og vægði lítið hver sem í
hlut átti, komst í deilur við ýmsa embættismenn og blaða-
menn í Reykjavík, sem máttu sín mikils og voru sumir ófyrir-
leitnir þegar því var að skifta; Jón Thoroddsen orti skop-
kvæði um suma þeírra, sem bárust um alt land, en þeir
reyndu að hefna sín það sem þeir gátu, rægðu sýslumann og
kærðu hann fyrir stjórninni, sem ljet rannsaka embættis-
færslu hans, en ekkert fannst aðfinnsluvert, alt var í góðu lagi.
Leirá er mikil jörð og fólksfrek, húsbóndi var sjaldan
heima vegna málaferla og kláðafunda, húsfreyja var oftast
veik og lá í rúminu svo mánuðum skifti, gat því eigi sjeð um
búið, en ráðsmenn og ráðskonur misjafnt fólk eins og gerist;
þá var gestagangur mikill á Leirá vetur og sumar og öllum
vel tekið; á sumrum komu ýmsir kunningjar úr Reykjavfk
upp að Leirá og sátu þar vikum saman, enda vai sýslumaður
mjög skemtilegur heim að sækja og í samkvæmum hrókur
alls fagnaðar. Af öllu þessu leiddi, að tjárhag Jóns Thor-
oddsens hnignaði eftir að hann kom að Leirá, og ráð hans
varð óhægra á ýmsan hátt; þau hjón höfðu verið rjett vel
efnuð, er þau komu að vestan, og tæmdust síðan arfar eftir
foreldra þeirra, en samt gengu efnin alveg til þurðar. Á
Leirá fekkst Jón Thoroddsen allmikið við ritstörf, var meðút-
gefandi að blaðinu »íslendingur«, ljet prenta aðra útgáfu af
Pilt og stúlku og Snót, ritaði auk þess ýmsar blaðagreinar og
smápjesa, en síðustu árin safnaði hann kvæðum sfnum og tók
Bókmentaíjelagið að sjer útgáfu þeirra, einnig ritaði hann þá
skáldsöguna »Maður og kona«, sem þó ekki varð fullbúin.
Ekki auðnaðist honum að sjá rit þessi prentuð, því hann varð
skammlífur, andaðist á besta aldri 8. mars 1868, hafði verið
á ferð, fengið kafhlaup í á, sem var uppbólgin af krapa og
klaka, varð innkulsa, fekk lungnabólgu og dó eftir fárra daga
legu. Jón Sigurðsson lýsir hinu ytra útlitt Jóns Thoroddsens
á þessa leið: »Hann var í minna lagi meðalmaður, nokkuð