Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.1983, Blaðsíða 6

6
DV. ÞRIÐJUDAGUR 24. MAl 1983.
Neytendur
Neytendur
Neytendur
Neytendur
Neytendur
Sextán ára stúlka
hefur sniffað í sjö ár
—eitt dæmi úr skýrslu starfshóps um vímuef navandamál unglinga í dag
„Ellefu ára drengur hefur lengi átt
í ýmsum félagslegum erfiðleikum,
umgengst að mestu sér eldri ungl-
inga og hefur um nokkurra ára skeið
verið viðriðinn ýmiskonar afbrot.
Misnotar nú ýmsa vímugjafa í tölu-
verðum mæli þótt aðailega sé um að
ræða áfengi og sniffefni. Heldur
mikið til á Hlemmi og á leiktækja-
sölum og f jármagnar vímuefnakaup
og spilamennsku sina með hnupli.”
Þetta er ekki saga eilefu ára
drengs í fjarlægu frumstæðu þjóð-
félagí. Drengurinn býr í Reykjavík. I
greinargerð frá starfshópi um vímu-
efnavandamálið er högum þessa
drengs lýst og níu annarra einstakl-
ínga einum úr hverjum árgangi.
Saga tólf ára drengs sem hvergi á
raunverulegt heimili er ekki betri en
sú fyrri. Móðir hans er látin fyrir
nokkrum árum og faðir hans er-
áfengissjúklingur. Drengurinn hefur
búið að nafninu til hjá ættingja, en
einnig oft búið með öðrum ungl-
ingum í mannlausu húsi. Hann
stundar skóla stopult og hefur á
undanfömum árum neytt ýmissa
vímuefna, þó einkum sniffefna.
I september á síöasta ári stofnuöu
starfsmenn á nokkrum stofnunum í
Reykjavík, starfshóp sem síðan
hefur komið reglulega saman til þess
að ræða þann vanda sem skapast
hefur vegna vímuefnanotkunar ungl-
inga hér á landi. Þetta eru meðal
annars starfsmenn Félagsmála-
stofnunar, Göngudeildar áfengis-
deildar Landspítalans, lögreglunn-
ar, Æskulýðsráðs, Unglingaheimilis
ríkisins og fleiri stofnana.
Kynnst vandamálinu
í starfi
Starfsmenn þessara stofnana eiga
það allir sameiginlegt að hafa á einn
eða annan hátt kynnst vímuefna-
vandamáli í starfi. Sumir inni á
stofnunum, en aörir utan þeirra og
jafnvel unniö að þessum málum
erlendis. Markmið hópsins er meöal
annars að fræðast hvert af öðru um
ástand og horfur í þessum málum
hér. Sameina krafta þessara stofn-
ana, miðla upplýsingum til yfirvalda
og stofnana. Einnig hefur hópurinn í
hyggju að reyna aö vinna upp
fræðsluefni fyrir skóla fyrir nem-
endur og/eða kennara, til þess að fá
fræðslu um þessi mál markvisst inn í
almenna kennslu í skólum. Hópurinn
vill einnig vinna að því að hér á landi
verði komið upp lítilli meðferðar-
stofnun sem sinnt gæti þeim sem
verst eru staddir í þessum efnum.
Rætt hefur verið um, innan hópsins,,
að reyna aö ná til svokallaðra
áhættuhópa unglinga hér á höfuð-
borgarsvæðinu í þeim tilgangi aö
vinna meö eða fyrir þá utan stofn-
ana. I greinargerð, sem starfshóp-
urinn sendi frá sér um miðjan maí,
segir að neysla vímuefiia hjá ungl-
ingum hafi farið ört vaxandi undan-
farið.
— Dagleg vímu-
efnaneysla
Nú þegar er um tuttugu manna
hópur unglinga 13 ára og eldri, sem
misnotar vímuefni nær daglega.
Hluti þessa hóps er mjög langt
Hér gengur pipan á milli tveggja ungmenna. Myndin er erlend. .
skýrsiunni starfshópsins sem greint er frá hér á siðunni er meðal annars
sagt frá einum 18 ára dreng sem frá barnsaldri hefur verið þvælt á miiii
sveitabæja og stofnana. Hann byrjaði ungur að sniffa, er atvinnu- og
heimilislaus í dag. Hann reykir hass daglega.
leiddur og þarf á markvissri meðferð
að halda, en slík meöferðartilboö
fyrir þennan aldurshóp, eru ekki til á
tslandi í dag.
Þörf þessara unglinga fyrir vímu
er slík aö það virðist ekki skipta þá
máli hvaða efni þeir nota. Svo virðist
sem það sé aðeins spurningin um það
hvaða vímuefni séu aðgengilegust
hverju sinni sem stjórnar því hvaöa
efni þeir nota í það og það skiptið.
Auk áfengis, kannabisefna, leysi- og
úðunarefna (sniffefna) og lyfja, eru
á stundum þyngri efni, svo sem
önnur skynvilluefni (LSD — STP,
englaryk og fleiri), kókaín,
amfetamín, morfín og heróín í
umferð á meðal þeirra.
Tvö síöasttöldu efnin virðast þó
ekki algeng, enda mjög dýr þegar
þau standa til boða og enn er fram-
boð af þeim litið.
— Áfengi í æð
Akveðin lyf eru mjög algengur og
aðgengilegur vímugjafi og kunnugt
er að unglingar mylja ýmsar pillur
niður og sniffa þær þannig sem duft
eða leysa þær jafiivel upp í vökva og
sprauta þeim þannig beint í æö.
Síðastnefndu aðferðina eru ungl-
ingar einnig famir að nota við
áfengi, það er að sprauta því beint í
æð i staö þess að drekka það. I
upphafi hér voru nefnd tvö dæmi af
tíu einstaklingum sem getið er um í
skýrslunni, hér er eitt til viðbótar og:
er það 16 ára stúlka sem um ræðir.
Stúlkan er yngst af stórum syst-
kinahópi. Móðir hennar er látin fyrir
allmörgum árum og faðirinn er
áfengissjúklingur á gamals aldri.
Hefur stúlkan ekki átt fastan
samastað frá því að móðir hennar
lést. Hún hefur neytt sniffefna i 7 ár,
en álíka lengi misnotað róandi lyf,
áfengi, kannabisefni og hugsanlega
einnig heróin þótt hún halli sér ætíö
að sniffinu inn á milli. Hún hefur oft
verið lögð á sjúkrahús vegna líkam-
legra einkenna, sem eflaust má
rekja til vímuefnanotkunar og einnig
hefur hún fengið fóstureyðingu.
Stúlkan er ófær um að bera ábyrgð
á eigin getnaðarvömum, en er
ákveðin í að ganga ekki aftur í
gegnum fóstureyðingu.
Harður kjarni miðlar
upplýsingum
Þeir unglingar, tíu alls, sem
nefndir em í skýrslunni, eru flestir ef
ekki allir hættir i skóla, stunda ekki
eða illa vinnu og em að miklu leyti
lagstir út. Þessir unglingar era ekki
Morfin og heróin eru i umferð á meðal ungiinga i dag en ekki algeng
enda mjög dýr þegar þau standa tii boða. En piiiur eru muldar nióur og
leystar upp i vökva og sprautað beint i æð. Áfengi sprauta sumir ung-
linganna beintí æð i stað þess að drekka það.
aðeins hættulegir sjálfum sér, heldur
hafa þeir miður æskileg áhrif á þann
hóp unglinga, sem nefndur er
áhættuhópur, og sækir þá staði sem
þessi svokallaöi haröi kjarni heldur
til á. Samastaðir þessara unglinga
em auk heimahúsa, biöskýlið við
Hlemm, leiktækjasalir og gatan.
1 áhættuhópnum eru margir tugir
unglinga sem flestir hafa notað
vímuefni í einhverjum mæli. Helst
eru það áfengi, sniffefni, kannabis-
efni og lyf sem þessi hópur hefur
notað.
Til þessa hóps teljast unglingar
allt frá 11 ára aldri og eiga flestir
þeirra við margvísleg félagsleg
vandamál a ð s tríða.
Það virðist ekki neinum vand-
kvæðum bundið fyrir þessa unglinga
að komast í náin tengsl við hinn
harða kjama unglinga sem áöur er
sagt frá. Þessi harði kjarni virðist
tiltölulega ópinn fyrir nýjum
einstaklingum og miölar meðal ann-
ars upplýsingum um útvegun vímu-
gjafa og fleira.
Hentug meðferðar-
tilboð ekki til
Allir þeir unglingar sem getið er
um i skýrslu starfshópsins eiga þaö
sameiginlegt að þeim hefur marg-
sinnis verið boöin sú aöstoð sem til er
í dag. Þeir neita því oft að vera í þörf
fyrir aöstoö. Eða þá þeim finnst hún
ekki höföatilsín.
Hitt er þó öllu verra, segir í lok
skýrslunnar, að þótt unglingarnir
séu tilbúnir til þess að þiggja aöstoö
eða aðrir væru tilbúnir til þess að
grípa í taumana og koma þessum
unglingum í meðferð, með góðu eða ,
illu, þá em engin hentug meðferðar-
tilboð til fyrir þessa unglinga á
tslandi i dag.
Áður en við segjum skilið við málið
að sinni skulum við líta á eitt dæmi
um 14 ára dreng sem getið er um í
skýrslunni.
—14 ára drengur sem var ákaflega
virkur í skóla- og frístundastarfi þar
til fyrir há'f u ári að hann fór að neyta
sniffefna.
Nú sniffar hann daglega og lifir
eingöngu fyrir vímuna.
Hverfur að heiman sólarhringum
saman og er orðinn ofbeldishneigður
og haldinn ofsóknarkennd.
-ÞG
BEINT FLUG: 22. júní 3. júlí 3. & 24. ágúst 14. sept. 5. okt.
IMjótið þess a.ð liggja í sól- Benidorm. Beint leigraflucj íóiáðir af mörgum stærðum
inni á Hvítu. ströndinni á alla leið og úrval gististaða. eða góð hótel með fæði.
AÐALSTRÆTI9
E
LTi
9 EFDQA
HU MIDSTÖDIN & 28133