Dagblaðið Vísir - DV - 18.12.1993, Blaðsíða 41

LAUGARDAGUR 18. DESEMBER 1993
49
Beiskur og
hálfíimmtugur
í miðaldurs-
kreppu
Heimir Kjagan, ljóðskáld og emb-
ættismaður, varð 45 ára í byrjun
jólafostu. Að lokinni hefðbundinni
afmælisveislu fylltist Heimir þung-
lyndi og horfði dapur um öxl á liöna
ævi. Síðan leit hann fram á veginn
fullur vonleysis. Draumar löngu
hðinna áratuga rifjuðust upp,
framtíðaráætlanir og stórhuga
vonir voru að engu orðnar og hon-
um rann til riija tilgangsleysi eigin
lífs. Háleitar hugsjónir höfðu týnst
í brauðstriti og brennivíni. Lífsbar-
áttan hafði ekkert sagnfræðilegt
gildi. Byltingareldurinn hafði týnst
eins og hvert annað áttunda afrit
af eyðublaði númer tíu. Hann sat
gneypur yfir kaffibolla og hlustaði
á gamlar plötur með Leonard Co-
hen. Beiskjan fyllti hann ólýsanleg-
um kvíða enda hafði miðaldurs-
kreppan læst örmunum utan um
Heimi Kjagan, skáld og embættis-
mann lýðveldisins.
Miðaldurskreppan
Á enskunni er talað um midlife
crisis eða miðaldurskreppu. Höf-
undur þess hugtaks er tahnn vera
breskur geðgreinir, Elhot Jaques.
Árið 1965 skrifaði hann grein sem
kallaðist Dauðinn og miðaldurs-
kreppan. Hann hafði lesið ævisög-
ur og frásagnir um fjölmarga hsta-
menn; rithöfunda, tónskáld, ljóð-
skáld og myndhöggvara, s.s. Rafa-
el, Shakespeare, Mósart, Göthe og
Michelangelo. Elhot komst að raun
um að á skeiðinu 35-40 ára breytt-
ist sköpunarhæfni þessara hsta-
manna mikið. Sumir hættu alveg
að skapa eitthvað nýtt. Snilhgáfan
týndist eins og ijúpnaskytta í stór-
hríð. Aðrir fóru í gang og byijuðu
að skapa og enn aðrir bættu sig
mjög. Sköpunargáfa ungs fólk
(17-35 ára) er bæði lífleg og hrað-
skreið og oft ómeðvituð. Hún er
full orku eins og jökulá sem
streymir óbeisluð yfir eyðisanda.
Sköpunargáfan eftir miðaldurs-
kreppuna er hins vegar meðvituð
og mótast af þroska og reynslu
fólks. Fljótið hefur verið virkjað og
orka þess beisluð. Æskufólk hefur
hugsjónir og vonir og trúir á hið
góða í heiminum. Um miðjan aldur
mótast viðhorfin af raunsæi og
ákveðinni bölsýni. Hugsjónaeldur-
Álæknavaktiimi
inn hefur kulnað. Endalok sjálfsins
eru ekki eins langt undan og áður
og trúin á ódauðleika og eilíft líf
er horfm veg allrar veraldar. Flest-
ir telja miðaldurskreppuna stafa
af sársaukafuhum uppgötvunum
sem gerðar eru á árunum í kring-
um fertugsafmæhð. Kvíðinn stafar
af of miklum kröfum sem gerðar
hafa verið til eigin lifs. Margir
vænta sér eilífs heilbrigðis og ahs-
nægta en uppgötva smám saman
aö lífið er að hða hjá án þess að
óskimar rætist. Heimi Kjagan
fannst eins og hann sæti á lestar-
stöð og horföi á eftir síðustu lest-
inni hverfa út við sjóndeildar-
hringinn.
Andlegur þroski
og heilbrigði'
Sagt er að 80% fólks finni fyrir
vandamálum sem tengjast eigin lífi
á þessum aldri. Það hræðist hrað-
fara atburðarás og dregur í efa rétt-
mæti ákvarðana sem teknar hafa
verið. Flestir telja að þessar
áhyggjur séu eðlilegar og heilbrigö-
ar. Eina leiðin til að komast heih
út úr miðaldurskreppunni er að
efla anda sinn og þroska sig tilfinn-
ingalega. Dante sleppur frá helvíti
og hreinsunareldum í Divinu
Comedíu með því að öðlast fyrir-
heit um ást og þekkingu. Gera þarf
upp sakimar við fortíðina og sætt-
ast við lífið og thveruna.
Róttækar breytingar
Heimir Kjagan ákvað skyndhega
aö gera róttækar breytingar á eigin
lífi til að ná í skottið á draumunum.
Hann skhdi við konuna sína og
kvæntist vinkonu elstu dóttur
sinnar. Hann skipti um útht og
hárgreiðslu og hehti sér út í
óhemju mikla vinnu. Honum
fannst klukkan vera að falla á hann
svo aö hann hljóp æ hraðar riæstu
árin. En regnboginn virtist ávaht
jafnlangt undan hversu hratt sem
hlaupið var. Beiskjan óx í takt við
vonbrigðin. Ljóðabækumar urðu
fleiri og verri, myndimar tryhtari
og klæðnaðurinn htríkari. Hann
hætti hjá því opinbera en hóf inn-
flutning á undirfatnaöi, nektar-
dansmeyjum og indverskum miðl-
um. Einhvers staðar á þessum
hlaupum týndist Heimir Kjagan.
Hann brann upp eins og kerti sem
logar í báða enda. Miðaldurskrepp-
an varð að sálarkreppu sem breytt-
ist í sálarkrabba sem saug úr hon-
um aha lífslöngun og þrótt.
Börn xiáttúrunnar Rokk í Reykjavík
LOKSINS KOMNAR Á
MYNDBANDALEIGUR
j ÍSLENSKA KVIKMYNDASAMSTEYRVN HF.
I SUOUROðni 14» 121 REYKIAVK^SM621860
Baráttu
Sigurpáll er 19 ára og býr mcð afa
sinum á stóru kúabúi hans.
En nú kemur vofa fortíðarinnar og
heimtar uppgjör við gamla
manninn.
Líf gamla mannsins er að veði.
Hann hafði með lífsvilja og krafti
sínum sem ungur maður snúið i
dauöaálögin.
Nú þarf hann meira cn kraftar
hans megna.
Hvaö geta ást og kraftar
mannsins áorkað miklu,
þcgar allt er lagt undir i
baráttu upp á líf og dauða.
M.
rafti
ið á
spennu-
og
œvintýrasaga.
Þessi hók cr fyrir ungt fólk
á öllum aldri, sem hefur
gaman af átakanlcgum,
spennandi og
ævintýralegum
söguþræði, í flóknu
samspili sem gerist i
heimi manná og álfa.
Símar
Isey útgáfan
985-f
34078 & 96-23445
.GpGN RAKAOG
FUKKALYKT.........
í KJALLARANN, ÞVOHAHÚSIÐ,
BAÐHERBERGIÐ, GEYMSLUNA,
VÖRUHUSIÐ, SUMARBUSTAÐINN,
HJOLHÝSIE), TJAUDVAGNINN,
BATINN, BATASKYLIÐ OFI OFI
R/WGLEYPIR

HÚSASMIÐJAN
SKÚTUVOGI i§*