Dagur - 12.02.1968, Blaðsíða 25

Stefán Valgeirsson:
Verkefnin
Á ÞESSUM TÍMAMÓTUM, er við
minnumst hálfrar aldar afmælis blaðs-
ins okkar Dags, er ekki úr vegi, að
staldra við um stund, og hugleiða, hvaða
verkefni við Norðlendingar ættum að
láta sitja fyrir að framkvæma.
Þegar við förum um okkar land, ber
margt fyrir augu, sem hrópar á okkur til
athafna.
Við erum fámenn þjóð, og í saman-
burði við fæð okkar er landið stórt. Því
fylgja ýms vandamál, þó sérstaklega á
sviði samgöngumála. En nútíma þjóð-
félag krefst góðra og öruggra samgangna.
Bóndinn þarf að koma afurðum sínum
á markað þéttbýlisins dag hvern, og
hraðvaxandi iðnaður og verzlun bæj-
anna krefst öruggra samgangna við
landsbyggðina og umheiminn. Samgöng-
ur eru slagæðar hvers þjóðfélags. Ef þær
eru ekki í góðu lagi, hindrar það eðli-
lega starfsemi atvihnuveganna.
Norðurland er ekki vel sett, hvað
þetta snertir. Þar bíða mörg verkefni,
sem ekki verða leyst öll á næstunni,
eins og ástatt er í þjóðfélaginu í dag.
Stopul atvinna í þéttbýlisstöðunum,
hvað þá atvinnuleysi verkar sem brota-
löm á eðlilega framþróun þeirra og
byggðarinnar í kringum hvern stað.
Nú er farið að bera á atvinnuleysi á
ýmsum stöðum í landinu. Hvort það er
fyrirboði kreppu skal ósagt látið en slíkt
ástand hefur í för með sér óvissu og sam-
kalla
drátt á flestum sviðum ef það varir til
lengdar. Og atvinnuleysið er eitt mesta
böl mannkynsins. Gegn því verður að
vinna með öllum tiltækum ráðum.
Þó margt sé ógert, sem okkur finnst
að ekki geti beðið úrlausnar, þá verður
það að sitja fyrir, sem stuðlar að því, að
undirbyggja þá framleiðslu, sem líkleg-
ust er að auki sem mest atvinnu á við-
komandi ptað.
Nú hafa borizt fréttir um það, að
Japanir séu farnir að heilfrysta fisk og
þíða hann síðan eftir hendinni til
vinnslu. Gæti það ekki haft þýðingu
fyrir fiskvinnslu og jafnvel niðursuðu á
fiski og síld fyrir okkur.?, Það er brýn
nauðsyn, að reyna nýjar aðferðir og fjöl-
breyttari frámleiþslu úr s'jávarafla okk-
ar, sem yrði til þfess að auka Verðmseti
hans og ryðja honum inn á nýja mark-
aði. En iðnað, sem miðast vjð okkar litla
innaniandsmarkað,' þarf að skipuleggja á
nýjan hátt. Fari of margir út í
sams konar framleiðslu getur það haft
í för með sér, að enginn rekstrargrund-
völlur verði fyrir neitt fyrirtækið.
Sá iðnaður, sem samvinnumenn
byggja UPP hér á eftir, þarf að skipu-
leggja með þetta í huga. Við erum kom-
in inn í öld sjálfvirkninnar. Hún byggist
á fjöldaframleiðslu í hverri vörutegund,
annars verður henni ekki komið við svo
að hagkvæmt sé. Og án sjálfvirkninnar
verður iðnaður okkar aldrei samkeppn-
isfær við innfluttar iðnaðarvörur hvað
verð snertir. Fullkomnari tækni útheimt-
ir stærri einingar. Þess vegna er mikið
í húfi að hafa rétt viðbrögð. Án skipu-
lagningar á þessu sviði verður ekki kom-
ið í veg fyrir erfiðleika. Samvinnumenn
þurfa að halda áfram á þeirri braut, að
byggja uþp iðnaðarstöðvar í landinu.
Það þarf að dreifa þeim á hina ýmsu
staði, til að byggja upp atvinnulífið og
koma í veg fyrir, að minni staðir með
takmarkaða möguleika fari í eyði.
Hornsteinar undir atvinnulífinu á Ak-
ureyri er verksmiðjuiðnaður samvinnu-
manna þótt margs konar iðnaður ein-
staklinga komi þar einnig til. Á þann
sama hátt þyrfti að renna stoðum undir
atvinnulífið á fleiri stöðum á Norður-
landi, annað hvort af samvinnufélögun-
um sjálfum, eða með stuðningi þeirra og
samstarfj. Þeir fjárhagsfjötrar, sem sam-
vinnufélögin eru nú í af völdum við-
reisnarinnar, geta ekki orðið varanlegt
ástand.
Gjaldþrot viðreisnarinnar er ekki langt
undan að óbreyttri stefnu í efnahags- og
fjármálum. Hvað við tekur skal ósagt
látið. En hitt er ljóst, að uppbygging
nýrra framleiðslustöðva á Norðurlandi
er mjög aðkallandi. Það þarf að styðja
við slíkar framkvæmdir með ráðum og
dáð, því fyrr því betra. En þó er annað
vandamól, sem einnig þarf að leysa sam-
hliða. Það er að koma á öruggum sam-
DAGUR 50 ARA 25