Dagur - 12.02.1968, Blaðsíða 29

hafa þá stefnu í huga, þegar rætt er um
framtíðaruppbyggingu skóla í landinu
vegna þess að þeim er auðveldara en
öðrum rikisstofnunum að finna stað
utan höfuðbcrgarinriar án þess, að þeir
missi nokkurs í við það. Auk þess eru
skólarnir mjög áhrifamiklir gagnvart
umhverfi sínu.
Á þröskuldi nýrrar aldar.
Um það þnrf ekki að efast, að á næstu
áratugum mun verða stórkostleg bylt-
ing í skóla- og fræðslumálum hér á landi
sem öllum öðrum menningarlöndum. Þó
að okkur þyki skólakerfið þegar fyrir-
ferðamikið í fjárlögum þjóðarinnar og
taka til sin mikinn tíma og mannafla,
þá er það eitt af því, sem siðar verður.
Við stöndum ó þröskuldi nýrrar aldar
sem væntanlega mun lcoma meira um-
róti á þjóðfélagiö, þarfir þess og kröfur
en nokkur iðnbylting hefur gcrt til þessa.
Nú getum við aldrei nema aö litlu leyti
séð fram í tímann, og það er heldur ekki
nauðsynlegt að hafa miklar áhyggjur af
framtíðinni, en ýmis atriöi má þó sjá
fyrir. Kröfur manna ótvírætt vaxa um
ýmsa sérþekkingu og sérþjálfun til
vandasamra starfa mun stóraukast. Þeim
kröfum og þörfum verður einungis full-
nægt með skipulegri skólafræðslu og
kerfisbundinni þjálfun. Tæknin og vél-
væðingin mun alveg sérstaklega verða
heimtufrek á sérmenntað vinnuafl, og
það verður alltaf minna og minna að
gera með ófaglært verkafólk. Sjálf-
virkni leysir viðast mannshöndina af
liólmi og skrifstofuverkum fækkar. Hins
vegar eykst eftirspurn eftir mönnum,
sem kunna fyrir sér um verkfræðilega
skipulagningu og stjórn og viðgerðir
margbrotinna véla og tækja.
A sviði tækninnar og iðnþróunnar
munu því gerðar kröfur, sem ekki verð-
ur fullnægt með öðru en sífjölgandi skól-
um og verkþjálfunarstöðvum. Eg efast
ekki um, að ÍSlendingar munu leitast við
að fylgjast með í þessari þróun og efla
í því sambandi tækni og iðnfræðslu í
landinu og eftir því sem við verður kom-
ið, þó að auðvitað sé það alltaf nauðsyn,
að sem flestum gefist kostur á að sækja
nám að einhverju lejdi til útlanda.
En skólakerfið verður vitanlega ekki
eingöngu miðað við brýnustu þarfir í
þágu tækni og verkkunnáttu og þó er
þar um auðugan garð að gresja, því að
allir atvinnuvegir til lands og sjávar eiga
hér hlut að máli, og störfin eru óg verða
margbreytileg. Verkmenningin ein í
þrengsta skilningi mun þó tæpast yfir-
skyggja allt í fræðslukerfinu. Þjóðfélag-
ið er flóknara og fíngerðara en svo, að
það verði eingöngu rekið með vélarafli.
Þjóðfélag okkar er fyrst og fremst sam-
ansafn manna og mannskepnan verður
aldrei vélgeng. Mannlegum þcrfum
veröur ekki fullnægt með tækniþekk-
ingu einni saman. Hún er ein út af fyrir
sig tæplega fullhagnýtt nema önnur
þekking komi til viðbótar. Það verður
því engu síður þörf á þvi að leggja stund
á nám í þeim greinum, sem eru til fyll-
ingar og stuðnings tækninni. Þar kemur
sannarlega margt ti! greina: Verzlunar-
þekking, málakunnátta, listfengi og
þekking á þjóðfélags- og efnahagsmál-
um i víðtækri merkingu — svo að
nokkuð sé nefnt. An þess að ég ætli að
gera þessu ýtarlegri skil, þá vil ég benda
á, aö fyrr en varir verða kröfurnar um
sérþekkingu og sérþjálfun á óteljandi
sviöum búnar að hertaka fræðslukerfið
og vikka það og breilcka i allar áttir.
Þess vegna vil ég, að ráðandi menn
staldri nú viö og reyni að gera áætlun
um framtiðaruppbyggingu skóla cg
fræðslukerfisins, þar sem það veröur
haft að leiðarljósi, að sérskólakerfið
verði ekki staðbundið í Reykjavik held-
ur nái eftir því sem kostur er til alls
landsins. Eg tel, að slík stefna sé mikil-
væg út frá því sjónarmiði að dregið sé
úr áhrifavaldi höfuðborgarinnar, og ég
tel einnig, að þetta sé tiltölulega auð-
leyst mál, ef rétt er að því staðið frá
byrjun. Akureyri sem skólabær.
Margir virðast nú í orði kveðnu a. m.
k. sammála um að æskilegt sé að efla
Akureyri sérstaklega til mótvægis við
Reykjavík. Augljóst er, að það verður
ekki gert með neinni einni sérstakri ráð-
stöfun. Þar þarf margt til að koma. Það
þarf að efla atvinnulífið og fjölga at-
vinnugreinunum. Það verður að efla
Akureyri sem verzlunarmiðstöð. Það
þarf að gera átak í húsnæðisvandamál-
um. Það þarf einnig, eins og er hér til
umræðu, að efla Akureyri sem skólabæ
og menningarmiðstöð. Ef það tekst, þá
mun leita í miklu ríkara mæli en nú er,
menn með sérþekkingu og sérhæfileika.
Akureyri er nú þegar tiltölulega öflugur
skólabær, en þó er hægt að efla hann
mjög mikið ennþá á þessu sviði. Það er
ekki nóg að hafa menntaskólann einan.
Hann liefur þó reynzt bænum drjúgur
til aðfanga. Undirbúningsdeild Tækni-
skólans þarf á næstu árum að vaxa upp
í það að vera fullgildur tækniskóli á við
Tækniskólann í Reykjavík. Hér þarf að
koma upp verzlunarskóia. Þess er mjög
brýn þörf vegna hagsmuna verzlunar-
innar í bænum og alls Norðurlands.
Hinn væntanlegi Iðnskóli sem nú er í
byggingu, þarf að vera sem allra full-
komnastur og sniðinn eftir kröfum tím-
ans, og raunar ætti hann að verða fyrir-
mynd allra iðnskóla í landinu. Hér er
um nýja stofnun að ræða og möguleikar
til fyrirmyndarskipulags eru því miklir.
Þingmenn Noröurlands stóðu sameing-
inlega að flutningi þingsúlyktunartillögu
um garðyrlcjuskóla á Akureyri. Sú til-
laga var samþykkt á síðasta þingi og
nefnd faliö að vinna að undirbúningi
málsins. Ekki er mér kunnugt um,
hversu langt er komið störfum nefndar-
innar, en þess veröur að vænta, að fljót-
lega komist skriður á málið, svo að garð-
yrkjuskólinn geti tekiö til starfa sem
fyrst. Hið nýja hús kennaraskólans í
Reykjavík er þegar orðið alltof lítið.
Kennaramenntun fer vaxandi ár frá ári
og allar horfur á því, að innan tiltölu-
lega fárra ára þurfi að stoína nýjan
kennaraskóla. Vrel mætti hugsa sér hann
á Akureyri. Einnig mætti gera að raun-
veruleika hugmynd Þórarins skólameist-
ara á Akureyri um kennaradeild við
Menntaskólann ú Akureyri.
Lokaorð.
Þannig mætti víst lengi telja dæmi
um skóla og ýmsa kennslu, sem nú þeg-
ar væri ástæða til að efla, án alls hins,
sem framtíðin ber í skauti sínu og erfið-
ara er að greina í smáatriðum, þó að
heildarlínur virðist allglöggar, þ. e.
skólakerfið mun vaxa og færast út á
fleiri svið og verða enn stærri liður í
þjóðarbúskapnum en nú er. Landsbyggð-
in má ekki verða afskipt í þessu sam-
bandi. Það er landsbyggðinni til ávinn-
ings að dreifa opinberum þjónustustofn-
unum svo sem við verður komið, og það
niun vissulega ekki hafa minnst að segja,
að landsbyggðin fái sinn skerf af óhjá-
kvæmilegum vexti skóla og fræðslu-
kerfisins.
Afmælisblað.
ÞETTA afmælisblað Dags er gefið út í
5500 eintökum og eiga allir kaupendur
að fá það í hendur svo fljótt sem prent-
un leyfir. Það kemur að nokkru í stað
Jólablaðs Dags, sem ekki kom út á síð-
asta ári. Afmælisblaðið þakkar höfund-
um aðsendar greinar og sendir þeim
beztu kveðjur.
ÐAGUR 50 ÁRA 29