Þjóðviljinn - 19.12.1970, Blaðsíða 9

JÓLABLAÐ — 9
VORT
BRAUO
„Hjarðir það vitu,
nasr þaér héim skulu
óg gan.ga þá af grasi — —“
Eins og segir í Hévamólum
kunna sképnur jarðarinnar sér
magamál, og þær skynja jafn-
vei, hvað þeim er óhollt eða
banvænt að leggja sér til
munns.
Undantekning er þó mann-
sképnan, sem hefur um langan
aldur „etið og druikkið sér til
dómsáfellis‘‘. Feigðarmerki
hrörnandi menningar birtist otft
í eyðslusýki, ofnautn og risa-
vöxnum musterum, sem kallast
þá sigurbogar, grafhýsi, keis-
, arahallir, ráðhús, Péturskirikja /
eða Hallgrímskirkja, eftir þvi
á hvaða tíma og í hvaða landi
t stjómarviðreisn er í fjörbrot-
unum.
Lucullus herforingi í Róm var
frægur sælkeri. Fóru miklar
sögur af borðhaldi hans og
marga fýsti að sækja hann
heim. Einu sinni mættu Ciceró
og Pompejus honum á torginu
og mæltust til að fá að heim-
sækja hann, þar éð géstrisni
hans væri sVo fræg.
Luoullus tók því vel og bað
þá að ákveða daginn. En hinir
kváðust viija kioima, án þess að
heimsókn þeirra væri sérstak-
lega undirbúin. Lucullus féllst
á það, en sagðist aðeins þurfa
að gera matreiðslumanni sínum
boð um, í hvaða, sal ætti að
leggja á borð. Hann kallaði til
sín þræl og bað hann að bera
þau boð, að í dag ætti að
snæða í Appollósalnum. Ciceró
og Pompejus urðu Lucullusi
samferða heim eftir litla stund,
og beið þeirra þá máltíð, sem
þeir hefðu varla getað gert
sér hugmynd um í veizlu, hvað
þá hversdagslega í heimahús-
um. En það vissu þeir ekki, að
Lucullus hafði sagt matseldar-
mönnum sínum, í eitt skipti
fyrir öll, að þegar lagt væri á
börð í Appollósalnum, mætti
máltíðin ekki kosta minna en
gífurlega upphæð, sem hann
nefndi.
Sýrlenzkur keisari í Róm,
varð meinlega fyrir glettni ör-
laganna:

KAUPFÉLAG
TÁLKNAFJARÐAR
óskar félagsmönnum sínum og landsmönnum öllum
gleðilegra jóla
og farsæls komandi árs.
með þökk fyrir viðskiptin á árinu sem er að líða.
Landssamband
verzlunarmanna
óskar félagsmönnum sínum árs og friðar
og þakkar samstarfið á árinu, sem er að líða.
Landssamband verzlunarmanna
„— — Oft bað hann hvern
gest að taka með sér silfurdisk-
inn og staupin, sem hann hafði
tæmt við máltíðina. — Vatnið
í sundlaugum hans angaði af
rósailmi. Búnaðurinn í her-
bergjum hans var af ónix og
gulli, fæðan, sem hann neytti,
þurfti að vera sjaldgæft hnoss-
gæti, klæði hans voru alsett
gimsteinum frá kórónu niður á
skó, og það orð lék á, að hann
bæri aldrei sömu hringana
tvisvar. begar hann 'ferðaðist,
þurfti 600 vagna til að flytja
farangur hans og frillur. Spá-
maður tjáði honum, að hann
mundi hljóta vofeifiegan dauða,
og fékk hann sér þá virðu-,,
legan útbúnað til að fyrirfara
sér, ef nauðsyn bæri til; snörur
af purpurasiliki, sverð, gulli
lögð, eiturefni í hylkjum af
safirum og smarögðum. — Hann
var veginn á kamri“.
(Úr Rómaveldi. Þýð. J. Kr.).
Oft var engu minni áherzla
lögð á skraut og undrunarefni
í sambandi við máltíðina en
matinn sjáifan. Auðmaður í
Flórens, Bernadettó Salatani,
hélt veizlu árið 1476, sem er
þannig lýs^:
„Máltíðin hófst með þvi, að
hverjum gesti voru réttar loga-
gylltar kökur á fati. Næsti rétt-
ur var hanabrjóst, prýtt skjald-
armerkjum. Tignasti gesturinn
fókk, aruk þess, gosbrunn á fati,
og gaus hann ávaxtavíni. Þar
næst voru inn bornir alls konar.
kjötréttir: ali'kálfakjöt, svína-
kjöt, fasanar og villihænsna-
steik. Ásamt þessu var fram
borið stórt, lokað silfurker, en
upp úr því flaug lifandi smá-
fuglahópu-r, þegar lokið var
tekið af. Kerið var, auk þess,
skreytt gervipáfugiLum, með
þöndum vængjum ag sperrtu
stéli, og héldu þeir á ilmandi
reykelsi í nefinu. Etftirréttimir
voru sætindi alls konar og
fiimmtán tegundir af Vini.
Þegar máltíðinni var lokið,
fékk hver gestur ilmvatn til
handþvotta, og inn voru bomar
trjágreinar vættar dýru ilm-
vatni, og bgrst anigan þeirra um
allan salinn — —•“
Annar höfðingi, Ágústínó
Chige, hélt vinum sínum veizlu
í Róm: Hann lét, að lokinni
máltíð, fleygja borðbúnaðinum,
sem var úr guili og silfri, í
fljótið Tíber í viðutrvist gest-
anna.
Sumir gátu þess til, að hann
hefði áður lagt net í fljótið og
veitt upp ílátin í næði, þegar
gestimir voru famir.
Brúðkaupsveizlur gerðust svo
fjölmcnnar víða um Nordurlönd
á 16. og 17. öld, að sums staðar
voru sett lcg til að takmarka
gestafjöldann, eftir etfnum og
mannvirðingum brúðhjónanna.
Var til dæmis svo ákveðið í
Danmörku, að embættismenn og
kaupmenn mættu bjóða 24 fjöl-
skyldum og 12 piparsveinum.
Handverksmaður mátti bjóða
12 fjölskyldum og 6 piparsvein-
um. Bóndi mátti bjóða 12 fjöl-
skyldum. Svipuð lög voru í
gildi í Þýzkalandi.
Lögunum var framfylgt á
þann hátt, að boðsmaður fór
bæja á milli með skrá yfir þá
gesti, sem koma áttu. En yfir-
vald héráðsins hafði afrit af
þessari skrá og lét telja þá út
úr kirkjunni. Urðu menn að
greiða háar sektir fyrir að hatfa
fleiiri gesti en staða og stétt
heimilaði. En höfðinglyndir
menn álitu svo mikinn sóma
að fjölmennum veizlum, að þeir
greiddu fúsir fégjöld fyrir
óboðna gesti. Loks voru sett
lög til höfuðs boðflennum, og
varðaði það 14 daga fangelsi,
við vatn og brauð, að mæta
óboðinn í brúðkaupi.
Gjafir voru oft rfkulegar og
dæmi til, að um 5 þús. lóð
silfurs og 300 gullpeningar voru
gefnir í brúðkáu-pum fyri-r-
mánna.
Þýzkur rithöfundur amast sér-
staklega við ógiftu fólki í veizl-
um. (Hetfur eflaust síysarf í
hjónaband sjilfur). „— Það er
mikiU ósiður að safna að sér
hersingu af piparsveinum og
piparmeyjum. Faðir brúðarinn-
ar gerir gestunum lítinn sóma
með þvi að hlaða þessu fólki
eins og mjölsekkjum við borðið.
Haran hutgsar aðeins um gjafirn-
ar, en slítot er ekki ómaksins
vert.-----“
— — Matreiðsluménn kón-
un-ga og stórhötfðinigja voru oft
allfrægir menn og metnaðar-
FramlhaiLd af 9. saðu.
Má ég
vera meö?

HQH m§
■ism-eam
Nýju bílarnir frá Reykjalundl
draga stelpurnar að bílaleiknum líka.
SEX NÝJAR GERÐIR
fást nu í öllum Ieikfangabúðum.
Stigabíll, kælibíll, sándbíll,
flutningabíli, grindabíll og tankbíll
— allir í samræmdri stærð —
og svo stærri MALARBÍLL.
Harðplast — margir litir.
VINNUHEIMILIÐ AÐ REYKJALUNDI
AÐALSKRIFSTOFA REYKJALUNDI, Mosfellssveit — Sími 91 66200
SKRIFSTOFA í REYKJAVlK Bræðraborgarstíg 9 — Sími 22150
í
i
t