Þjóðviljinn - 19.12.1970, Blaðsíða 19

JÓLABLAÐ
19
ótrúleg ósköp, sem þau þamba
a£ ropvatninu.
Starkaóur: Hvað sagði ég
þér? Peningarnir haía skapað
ofurlitla gervihungursneyð með-
al bamanna. Það er fínt í skól-
anum að bera á sér peninga.
En það er ekki fínt að hafa
með sér néfeti.
Geimý: Þetta er skrítið fólk.
Og ekki þykir mér gaman að
græða á heimsku annarra. En
ef við geröum það ekki, yrði
bara einhvér annar til þess.
Starkaður; Sorpblaðasalan
gengur glaesilega.
Geimý: Fólkið rífur þaiu í sig.
Það er líká gervihungur. Eru
ekki til nógar bækur og alls
konar lesnaál annað en þessi
blöð?
Starkaður: Það er auðvelt að
koma fólki til að trúa því, að
einhver hégómi eða handónýtt
rusl sé því ómissandi. Það væri
hægt að láta fólk kaupa ..álfs-
rófur dýrum dómum og hengja
þær á brjóstið, ef sifellt væri
klifað á, að þær væru til sölu
og eftirsóttar. Svona er það
með sorpblöðin.
Geimý: Sorpblöð, segirðu
alltaf. Þú nefnir hlutina bara
beirra rétta nafni.
Starkaður: Það spillir ekiki
sölunni.
Geimý: Síður en svo. Fólkið
hefur dómgreind til að sjá, að
blöðin eru óbverri. Það veit
líka. að þau eru- gefin út í
gróðaskyni eingöngu. Og úr því
að það vill endilega láta fara
svona með sig,------þá-------.
Starkaður: Ég hélt, að þú
værir hætt vangaveltum út af
samvizkunni. (Raular með
rímnalagi):
Hreikkja spara má ei mergð.
Manneskjan skal vera
nver annarrar hrís og svero.
Hún er bara til þess gerð.
Geirný: Ef aHdir hætta að
selja krökkum sígarettur og
sorpblöð, þá hættum við.
Nanna: Síðust allra. Hættið
síðust allra. Hann lafði á með-
an lafandi var, segir í kvæðinu.
(Stúlka á fermingaraldri kem-
ur í ljós. Hún er jarplhærð,
■stuttklippt, föl í andliti, klædd
grárri, þykkri peysu og svört-
um buxum).
Geirný: (alúðlega) Hvað
sagðir þú, góða? 1
Nanna: Ég endurtek það ekki.
Bn hvað fæst hér?
Geimý: Þetta venjulega.
Nanna: Viltu nefna það? Ég
á aura. Ég aatla að kaupa.
Geirný: Hér fást sleikipinnar,
kék, súkkiulaði, sorpblöð — já,
og sígarettur. Þú ert kannski
að verzla fyrir mömmu bína,
eða einhvem fullorðinn.
Nanna: (Tekur upp úr vösum
sínum tvær litlar leirbrúður og
lætur þær standa árimlabekkn-
um. Gengur fáein skref aftur
á bak og ávarpar brúðurnar).
Þið liggið fyrir bömunum, eins
og refir og sjúgið út úr þeim
hvem eyri, eins og bitvargur.
Ég veit margt. um ykkur. En
þið vitið ekki, að ég veit það.
Ég er reið við ykkur. En þið
vitið ekki. hvers vegna ég er
reið.
Starkaður: (Lítur út um sölu-
gættina). Hvað gengur á fyrir
þér, litla mín?
Nanna: Ég er enginn krakki.
En af því að ég er svtrna ung,
má ég segja, hvað sem ég vil
við þessi þokkahjú héma. Þau
geta ekki kært mig.
Geimý: Það er víst ekki hætt
við. að brúðurnar þinar fari að
stefna þér, ,.eða nokkur lifandi
manneskja?sé á móti þér. Leik-
urðu þér '..ekki við bömin?
Skólasystkj|ii þín!
Nanna: Ég er einmitt að
leika. Og l-það verður leikur i
lagi. Ég æt)a að fara að eins og
Hamlet. Hann grunaði móður
sína og stjúpa um manndráp.
Svo lét h$nn leika atburðinn.
eins og Vfann hélt. að þetta
hefði gerzjjjr
Starkaðifíf (Hlær). Þú ert.
svei mér. vel að bér í bókum.
En hver i'heldurðu, að hafi
Hrepið mann hér? Ekki bé við9
Varla hafá^brúðumar gert það.
Nanna: Það er hægt að gera
fleira illt sér en að drepa
menn Off báð er hægt að leika
fleira en 4að. Ég fékk bara
hugmyndina um leiksýningu
frá Hamlet.
Geirný: Ég veit, að þú ert
mikill lestrarhestur, Nanna.
Komdu sem oftast og spjallaðu
við okkur. Þú ert sjálfsagt upp
úr þvi vaxin að hnotubítast
við krakkana.
Starkaður: Hvers vegna ertu
ekki í tíma?
Nanna: Minn bekkur átti fri
í þessum tíma. Ég er að koma
að heiman núna. (Fer).
Starkaður: Mikil er frekjan í
þessum krökkum. Þessi tekur
þó út yfir allan þjófabálk. :)
Geirný: Þessi! Veiztu ekiki
hver hún er? Hún er dálítíð
fáséður fugl.
Starkaður: Jæja.
Geirný: Það var hún, sem
fékk verðlaun í vor i ritgerða-
samkeppni bamaskólanna um
landnámsmenn. Hún skilaði að
vísu háifu lengri ritgérð er,
leyft var, en hún þótti svo frá-
bær að söguþekkingu og skiln-
ingi, að ekki kom til greina
annað en taka hana gilda.
Starkaður: Hafi þá ekki pabbi
hennar samið hana fyrir hana.
Geimý: Þetta em ykkar ær
Og kýr. Ef kona vinnur eitt-
hvert andlegt afrdksverk, hald-
ið þið alltaf, að karlmenn hafi
lagt til allt vitið. 'En ég get
sagt þér það, að karlmenn eru
of metnaðargjami.r til þess að
afsala sér hrósi og upphefð. Og
hvað stelpunni við víkur, var
hún prófuð svo rækilega, að
kom í ljós, að hún var stór-
fróð í sögu.
Starkaður: Jæja. Fleiri hafa
þá grunað hana um græzku en
ég.
Geimý: Eftir aldri þótti
menntun hennar mikil.
Starkaður: Hvað fékk hún
mikla peninga?
Geirný: Hún fékk flugfar til
Noregs.
Starkaður: X>ví þá það?
Geirný: Það þótti víst eiga
vel við sagnfræðiáhuga. Enda
hefur.hún eflaust borið skyn á
margt, sögustaði og þess háttar.
Starkaður: Hverra manna er •
hún?
Geirný: Faðir hennar er sjó-
maður. Nanna Hrednsdóttir,
heitir hún.
Starkaður: Það er og.
Geimý: En sagan er ekki öll.
Krakkihn er oÆ mikiiU á lofti
eftir þessa flugferð. Hún hefur
fengið stórmennskugeggjun af
frægðinni og meðlætinu. Ég skil
ekkert í þvi, að þú skiulir ekki
hafa heyrt um þetta í útvarpi
eða séð það í blöðum.
Starkaður: Ég hef haft öðrum
hnöppum að hneppa en hlusta
á útvarp og lesa blöð. Annars
getur vel verið, að ég haifi frétt
þetta, en gleymt því. Þetta er
nú ekki svo merkilegt.
Geimý: Ekki merkilegt!
Svona lærdómsbarn!
Starkaður: Svona ofviti!
Geimý: Hún er ékki ofviti.
Þeir nema vélrænt. Hún samdi
ritgerð af athugun og skilningi.
Það eina, sem að henni er, er
það, að hún hefiur komizt úr
jafnvægi á erfiðasta aldurs-
skeiði.
Starkaður: Þú talar eins og
sálfræðingur.
Geimý: Hélztu, að ég hefði
ekki sál?
Starkaður: Jú, svona í hófi.
Þú þarft ékki að vera meiinta-
skóladúx á mínu heimili.
Geirný: Ég var aldrei dúx.
Og við skulum ekki vera að
taila um skóla. Heyrðu mig,
hvemig gengur með hitt?
Starkaður: Hér er enginn
maður nálæigt, svo við getum
bara sagt það upphátt: Þeir
koma með það í sígarettuum-
búðum kluikkan sjö í kvöld. Og
hér eru nöfn á lista (Réttir
henni blað). Þessir menn koma
og spyrja eftir sínum skamrhti.
Geimý: (Lítur á blaðið). Tæja,
er Lýður Pálsson orðinn einn
af átján?
Starkaður: Hann hefur verið
það lengi, svo við berum enga
ábyrgð á honum.
Geirný: (Æst). Ekki á öðrum
heldur. Bkki biðjum við menn
að koma. Ef þessir menn eru
þeir aumingjar og druslur,vað
gera sig vitlausa í ölytfjan. ;í(þá
verða þeir að ráða þvf, fu)l-
veðja menn. Frelsi eiga alliríað
hafa, en kunna að nota það.
Starkaður: Heyrðu: Nú hef ég
nýstárlega atvinnuvon handa
henni Báru systúr minni —
fjögur þúsundin, og allt frítt. Nú
þarf hún ekki að þræla í frysti-
húsi í tvö ár fyrir utanförinni.
Geimý: Hvað ertu að segja?
Starkaður: Ég hef það eftir
góðum heimildum, að vamar-
lið eiga að setjast að í Papey.
og þar eiga að reisa radartum.
Þarna vantar matseljur. Sam-
keppnin verður hörð. Kunningi
minn sem býzt við vinnu þama,
ef til framkvæmda kemur, lof-
aði að hafa okfour í huga.
Svona kaup er ekki gripið upp
af götunni.
Geimý: Ég er ekkert hrædd
um, að telpan hlaupi af sér
homin, þó að hún sé ekki nema
sextán ára. Þeir, sem vilja fara
í hundana, fara það, hvar sem
þeir em. Hinir ekki.
Starkaður: Við segjum hana
átján. Þær eru etoki teknar
yngri.
Geirný: Stelpan passar sig.
Þeir em víst ekki hættulegri,
þessir Kanar, en rétt íslending-
ar.
Starkaður: Ja, við værum nú
kannski veiðibráðir líka. ís-
lendingar, ef við væmm neydd-
ir til að lifa munklífi vestur
í Alaska og sæjum allt í einu
nokkrar átján ára.
Geimý: (hikandi). Stelpan
passar sig.
Starkaður: Það fæddust nú
efoká öll börn í hjónasæng
héma á Fróni fyrir stríð.
Mannlegur breyskleiki er sjálf-
um sér líkur á hvaða tíma sem
er.
Geirný: Þetta gengur slysa-
laust eitt sumar. Og svo kemst
hún til Englands að hausti.
Starkaður: Slíkt er ekki grip-
ið upp af götunni.
Geirný: Svo ég viki að því
aftur. Ég er dálítið hissa á þvi.
að Lýður Pálsson skuli vera
orðinn einn af átján.
Starkaður; Hvers vegna
blöskrar þér það? Hélstu, að
próifessorar væm of viðutan ti)
að syndga?
Geimý: Hann kenndi okkur
í 4. bekk. Hann vair þá ékki
orðinn prófessor.
Starkaður: Já, einmitt.
Geimý: Ég hlustaði á hvert
orð, sem hann sagði.
Starkaður: En ekki hvað? Til
þess er nú setið í tímum.
Geimý: Æ, þú veizt nú,
hvemig þetta er í skólum.
Sumt fer inn um annað eyrað
Dg út um hitt. En Lýður Páls-
son talar þannig, að — —. Ég
veit ekki, hvernig ég á að lýsa
því en það er eins og honum
þyki vænt um fólkið, sem hann
segir okkur frá, og hafi búið
undir sama þaki. Ég hlustaði,
eins og verið væri að segja
fréttir frá næsta bæ.
Starkaður: Hann hefiur haft
gaman af að heyra sjálfan sdg
tala.
Geirný: (Horfir út í bláinn).
Það er sagt um Rousseau, að
hann hafi glóhitað allt, sem
hann snerti. Þannig var það,
þegar Lýður Pálsson talaði um
hversdagslega hluti.
Starkaður: Þú roðnar.
Geirný: Því trúi ég vel. Ég
er víst feimin við að tala við
þig um annað en verzlun. Þér
þótti ég of hátíðleg, þegar við
kynntumst fyrst.
Starkaður: Ég veit heldur
ekki, hvort þú værir heppileg
í búð, ef þú glóhitaðir allt, sem
þú snertir með höndunum.
Skúkkulaðið mundi bráðna eins
Fjórar þúsundir!
Verkamannafélagið Dagsbrún
óskar öllum félögum sínum
og öðrum velunnurum
GLEÐILEGRA JÓLA!

Trésmiðafélag Reykjavíkur
óskar öllum félögum sínum
og öðrum velunnurum
gleðilegra jóla
V