Þjóðviljinn - 19.12.1970, Blaðsíða 23

JÓLABLAÐ — 23

Á fyrstu árum sovétstjórnarinnar í Rússlandi. Lenin hefur orðið. — Málverk.
hu:gsjón raívæðingarinnar og
hæfum merki hennar hátt á
loft.
Sagt er, að Liszt hafi ein-
hvern tima komizt svo að orði
við rússneska tónskáldið Bor-
odín: „Menn sem hugisa hátt
eru ekki hræddir við að vera
sjálfum sér líkir‘‘
Lenin var alltaf sjálfum sér
líkur. Hvort sem hann kom
fram á fjölmennum fundum
eða tók á móti gesti heima hjá
sér — alltaf var hann einn —
sjálfum sér líkur. Hann var
afar yfirlætislaus í klæðaburði
og gjörsamlega laius við alla
tilgerð.
Gorká hafði rétt fyrir sér
þegar hiann skrifaði: „Hann
bjó yfir einbverskonar segul-
magni, sem dró að sér hjarta
hins stritand,i manns.“
Já, svo sannariega dró hann
fólk að sér, eins og seguJl.
Hann var afskaplega þolin-
móður við fólk, sem hann um-
gefckst, fyrirgaf fúslega veik-
leika þess og gladdist yfir vei-
gengni þess.
En penni Leníns var skæður.
Ef hann opnaði nýja bók í
næirveru minni, gat ég sjald-
an stillt mig um að brosa. Ég
vjssi af reynslunni, að nú gæti
farið illa fyrir höfundi bókar-
innar. Ef hann átti bókina
sjáifur hikaði hann ekki við
að merkja við það sem honum
fannst athyglisvert. Oft strik-
aði hann undir og setti tvö
spuminigarmerki á spássíu til
að minna sig á að þetta þytrfti
að aithuga nánar. En ef það var
Lenín í hópi samlanda sinna
og baráttufélaga (sitjandi,
rétt ofan við miðja mynd).
Myndin var tekin fyrir rúmri
hálfri öld, er eitt af fyrstu
raforkuverunum í Sovétríkj-
unum var tekið i notkun,
Kasonoj-orkuverið.
íi
1UGSUÐUR OG BYLTINGARMAÐUR
Ég kynntist Lenín fyirir meiria
en 40 árum og vjð höfum auð-
vitað ræðst. við um margvisieg
miál. En þó held ég, að ekki
sé ofsaigt, að tæknileg mál hafi
borið oftasit á góma í ölium
okfcar samsfciptum. Ekkert var
betur til þess faliið að beina
hug hanis frá erfiðri önn diags-
jns en umræður um nýjungar
á sn/iði læknavísinda og tækni.
Einkum voru það þó þeir
tæknilegu sigrar sem bægt var
að' faéra sér strax í nyt hjá
okkiur, sem heilhiðu hann.
Hiann var nefnilega bæði ó-
venju skarpur bugsuður og
virkuir byitingarmaður.
Októiberbyltingin krafðist
raunverulegs brautryðjenda-
starfs af þeim sem sitörfuðu að
uppbyggingu atvinnulífsins.
Byltingin bafði rétt vakið þeitta
gríðarlega land af aldaigömi-
tm svefnj. Við höfðum tak-
fnarkaða þekkingu á náttúru-
auðævum okkar. Lenín vissd
þetta manna bezt og með á-
fcveðnum aðgerðum bar bann
gæfu til að lina fæðingarhríð-
ar hins unga Sovét-Rússlandis
til muna.
Ég held að bunigurveturinn
mikli 1921 hafi verið dropinn,
sam fylltj mæli þeirra þrauta,
sem á Lenín voru lagðar —
kraifitar hians voru þrotnir.
Heilsu Leníns hafði hrafcað
svo vorið 1922, að nauðsynlegt
var að hann tæki séj- langa
hvíld frá störfum. í>ar að auki
þjáðist hann mjög af svefn-
leysd. En við vorum of sein,
sjúkdómurinn fór hraðar yfir
en lækningin og honum versn-
aði sífellt.
Samt skrifaði Lenín mér rétt
áður en hann fór úr borginni:
„f gær skrifaði Martens
(bann var þekktur verkfræ'ð-
ingur) mér um að sennjlega
væri mikið magn aí járni i
Kúnsk-héraði
Ef svo er, þurfuim við þá
ekki að gera ráðstafanir fyrir
vorið:
1) leggja nauðsynleg járn-
brautarspor?
2) búa svæðjð undir raf-
stöðvargerð?
Ef þér finnst þetta ekki
óþairfi, þá s’krifaðu Martens <og
mér) eiitt orð.
Þetta þairf að taka föstum
tökum. Ég er hræddur um að
rháiið lognist út af ef ekki er
farið a.m.k. þrisvar yfir það.“
Hugmyndjn um rafvæðingu
hafði fyrir lönigu skotið rótum
meðai okkar sem störfuðum á
þessu sviði. Þe.gar árið 1912
var gerð áætlun um stóra raf-
stöð í nágrenni Mosfcvu.
En samt er það engum vafa
undirorpið, a6 við eigum Lenín
það að þakka að rafvæðing at-
vinnuveganna varð óaðskiljan-
legur þáttur í efnaihagsáætlun
okkar.
í fehrúar 1920 tók nefndin,
sem átti að skipuleggja raf-
væðingu Rússlands, tdl starfa.
Nefndin átti auðvitað tilveru
sína Lenín að þakka. Hann
hafði frá byr.jun brenmandi á-
huga á störfum nefndarinnar.
Hann fylgdist alltaf með því
sem hún hafði á prjónunum
fyrir milligöngu miína. og ger'ði
sér grein fyrir störfum okkar
í öllum aðala'triðum. Hann
lagði áherzlu á að við ein-
skorðuðum okkur ekki við
neina ákveðna hagsmuni eða
menn. heldur þjónuðum sjálfri
Hópur vina Lenins Og samstarfsmanna. Standandi frá vinstri: E. Stasova, F. Maharadse, R.
Semljashka, M. Úljanova, D. Úljanoff, E. Smidovitsj, M. Ljadoff, S. Stepanoff, A. Shotmann. —
Sitjandi frá vinstri: M. Tshakaja, G. Krsisjanovskí, P. Lepeshenskí, N. Kirúpskaja, P. Krasíkoff. —
Myndin er tekin á fjórða áratug aldarinnar.
uppi frá 1872 £il 1959. Árið 1920
var hann formaður nefndar
þeirrar, sem skipulagði
rafvæðingu Rússlands (GOSELRO).
Næsfa áratuginn vair hann
forstöðumaður Áætlunarstofnunar
ríkisins.
Skömmu áður en Krsisjanovskí dó
á árinu 1959 skrifaði hann
um kunningsskap sinn
við Lenín. — Kafli úr þeirri grein
er birtur hér á síðunni.
Á því ári sem senn er liðið
íiefur náfn Leníns vafalaust oftar og
víðar verið nefnt í ræðu
og riti en nokkurs
manns annars; rétt 100 ár
varu á liðnu vori sem kunnugt
er liðin frá fæðingu
hins mikla byltingarforingja og
forystumanns Sovétríkjanna og hafa
ótal greinar verið
birtar um hann af því tilefni.
Höfundur þessarar greinar
var Krsisjanovskí, vinur og samstarfs-
maður Leníns,
HÖFUNDUR GREINARINNAR
,,hm, hm“ máttj höfundur eiga
von á að vera tekinn í karp-
húsjð.
Eldmóður Leníns birtist í
öllu fasi bans og framkomu.
Hiann var snöggur í hreyfing-
•am, hvasseygur og tók mjög
vei eftir öllu sem í kringum
hann var. Hann var viljasterk-
ur og vel agaður þegar á unga
aldri og gat verið kröfuharður
við aðra vegna þess að hann
var óendanlega kröfuharður
við sjálfan sig.
Á altari mestu byltingar í
heimi brenndi hann aUa krafta
sína. Rétt áður en hann dó
sagði hann via mig og hrositi
veikt: „Já, ég held að ég hiafi
tekjð of mikið á mínar herð-
ar“. Hann sagðd þetta, eins og
hann væri að spyrja mig. Hann
efaðist á dauðastund sinni um
að fóm sin væri nógu mikil,
og bó fónmaði hann sjáifu líf-
tnu.
\