Þjóðviljinn - 19.12.1970, Blaðsíða 40

w
STÁLVÍK hf.
SÍMAR 51900-51619
igfiassBg

í&M

Smíðum
nýtízku flot-
vörpuskip og
105 rúmlesta
fiskibáta.
Vinsamlegast
hafið samband
við okkur
áður en þér
semjið annars
staðar.
NÝR BÍLL FRÁ CITROEN
CITROEN
G S.
„Meistaraverk í bifrelðatækni“
Samhljóða ummæli erlendra tæknifrétta-
manna.
Til afgreiðslu næsta vor.
CITROEN-umboðiá SÓLFELL hf
Skúlagötu 63. Box 204. Sími 17966.
Óskum öllu starfsfólki okfear
gleðilegra jóla
og farsæls komandi árs. — Þökkum sam-
starfið á árinu sem er að líða.
Haraldur
Akranesi.
mEVFILÍ
SÍMI 22-4-22
I
ER STÆRSTA BIFREIÐASTÖÐ LANDSINS
HREYFILL veitir yður þjónustu allan sólarhringinn!
TALSTÖÐVARNAR í bifreiðum vorum gera kleift,
að hvar sem þér eruð staddur í borginni er
HREYFILS-bíll nálægur.
Þér þurfið. aðeins að hringja í síma
22-4-22
WBEVFlIU
Samtíningur um guðaveigar
Fraimihald af 3. síðu.
fyrir meira en 20. hlutann aí
innleggi sinu.
Nauðsynjavörur voru ekki
eins dyggilega fhiittar inn og
brennivín. Einmitt það ár höf
Skúli máiaferli sín gegn ein-
okunarkaupmönnunum.
Sveinn Pálsson laeknir þekkir
fátækt og ákilur með en-gu móti,
að hungraðir heimilisfeður
drekka út ha.llærishjálpina árið
1797:
„— — Það var ekki sárs-
aukalaust að sjá suma þá menn,
er hltrtið höfðu skerf af þessu
gjafakomi, liggja dauða-
drukkna, þar sem þeir voru
komnir daginn, sem úthlutunin
fór fram. — — Hinir voru þó
fleiri, sem jafnvei með tárin í
augunum, þökkuðu hinum
ókenndu gefendum, — —“
Ólafur Einarsson, sýslumaður
Húnvetninga er laus við skáld-
lega mærð, eins og Jón Árnason
biskup. Hann telur brennivins-
söluna blátt áfram eifla kúgun
og ófrelsi:
„— Hafi þeir útlenzku nokk-
urn rótt til að hæða oss og hæl-
ast um, hversu þeir geti leikið
á oss, þá er það á þessum
pósti. — — Látið ekki lengur
spotta yður fyrir rasandi lyst í
brennivín og danskt glingur. —
— Varið unglingana við þeim
ósóma, því látæði, sem svo mik-
ið hjálpar til að kúga landið
og auðga framandi------Amizt
við brenn i vj n s pran gi, sem nú
ætlar að takast upp aftur hér
í sveitum, en þið eigið hægra
með að aftra en yfirmenn, og
haldið ei þá dánumenn, er fyrir
ábata sinn vinna til að verða
blóðsugur og djöflar ófram-
sýnna og breyskra nábúa sinna.
__<(
tjr manntalsþingsræðu Ólafs
Einarssonar, sýslumanns árið
1800.
Fremur sjúkrahús
en brennivín
Jón Hjaltalín landlæknir hef-
ur brennandi áihuga, en hann
vantar sjúkrahús. I Nýjum fé-
lagsritum 1843 birtir hann
óskáldlega grein um guðaveig-
arnar:
„— Ég ætla, að ekki þurfi að
fara mörgum orðum um það,
hversu brennivtfnsdrykkjan á
seinni árum hefur aukizt á
Islandi. Það eru nú ein gæðin,
sem Island hefur af kaupverzl-
un Dana, að hún hefur gert
marga af þeim að drykkjurút-
um.
-----er hlegið að öllu niðri
í Kaupmannahöfn og haift i
skemmtisögum um drykkjuslark
prestanna á íslandi, og hvernig
þeir liti út, þegax þeir séu að
slarka dauðadrukknir í verzlun-
arstöðunum. — — Mér er sem
ég sasi framan í suma, ef leggja
ætti á þá skatt, þó ekki væri,
nema sem svaraði helmingi af
verði brennivínsins, og það þó
hianum væri varið til nytsam-
legri fyrirtækja, t. a. m. auka
vísindi, menntun og kunnáttu.
— Það mun ekki ofmælt, að
hundrað þúsund ríkisdalir, eða
tunnan guils, fari árlega út úr
landinu fyrir brennivín, og er
það ærið gjald fyrir fátækt
land, sem hvorki á ærlegan
skóla né aðrar stiftanir, er sið-
uðum þjóðum þykja ómissandi,
sem á sér ekki einn spítala að
gagni, þar sem veikir menn
geta átt höfði sínu að að halla,
sem lætur vitfirrta menn flækj-
ast manna á milli.---í hin-
um stærri verzlunarstöðum
kemur varla sá dagur, að ekki
megi sjá fyllisvínin ráfa fram
og aftur og fara búð úr búð og
sntfkja brennivín. — — Það
mun ekki bfmælt, að fluttar séu
til landsins á ári hverju 5000
tunnur brennivíns. Telst þá svo
til, að hver verkfær maður i
landinu drekki rúma hálfa
tunnu brennivíns á ári hvérju,
auk romms og víns, sem ekki
er gott að vita mæli á--.
Gjafir
kaupmannsins
— Andstaðan gegn brenni-
víninu var þjóðernishreyfing.
Brennivínsokur kaupmanna, og
jafnvei vínveitingar þeirra,
leiddu af sér sníkjur, það var
kaupmönnum hagnaður, beint
og óbeint. (Brennivinsbetlarinn
endurfæddist i dátasjónvarps-
betlara á þessari öld).
Bæjarfógetinn, sem vildi láta
tala „íslenzku í íslenzkum bæ“,
Stefán Gunnlaugssotn, hafði ekki
mikið álit á brennivíni danskra
kaupmanna: „Þeir, sem drékka
Og drabba, samt styðja daglega
krambúðaborðin, verða skritfaðir
í bók og fá ekki styrk úr
£átækrasjóði“, auglýsti hann ár-
Á VestEjörðum va.r um miðja
síðustu öld „enginn læknir,
nema dauðinn". Framfaramenn
Vestfjarða amast við vaxandi
brennivínsþambi:
„— — Og þegar aðgætt er
framför brennivtfnsdrykkju
næstiiðin 77 ár, má segja, að
hún hafi borið vél þrítugfaldan
ávöxt — og er nóg af svo góðu‘‘.
Gestur Vestfirðingur.
„Goldið hef
eg nu - -
Árið 1779 drukknaði á Við-
eyjarsundi Jón Videö Jónsson,
sonarsonur Skúla fógeta. Jón
Skúlason andaðist fám dögum
áður. Beri Jón yngri í land og
sótti föng til erfidrykkjunnar,
ásamt vinnumanni úr Viðey og
tukthúífanga, sem dvaldi þar.
I
I