Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1974, Blaðsíða 41

(loftþurr). Var þannig bæði ákvarðað vatnsmagn við töku
sýnis, en einnig fékkst hér þurrrúmþyngd jarðvegsins. Eftir
þurrkun var moldin í sýnunum sigtuð og þar með tilbúin
til efnagreiningar. I þessum sýnum var ákvarðað magn af
fosfór, kalí og kalsíum og auk þess mælt sýrustig. Fosfór,
kalí og kalsíum er skolað úr moldinni með svokallaðri AL-
lausn, en hún inniheldur ediksýru, mjólkursýru og amm-
oníumasetat í vatnslausn, sýrustig blöndunnar er sem næst
3,75. Aðferð þessi er kennd við Egner, Riehm og Domingo.
(Egner et al 1960). Fosfór er mældur í skolinu með litar-
ljósmæli en kalí og kalsíum með logaljósmæli. Sýrustig er
mælt með glerskautsmæli.
Hvað var svo efnamagnið og hverjir eðliseiginleikarnir?
í töflum 1, 2 og 3 er sýnt fosfór, kalí og kalsíummagn í um-
ræddum reitum á Árskógsströnd. Auk þess að gefa upp efna-
magnið í hverri þyngdareiningu jarðvegs er það líka gefið
eftir að vera leiðrétt fyrir mismunandi rúmþyngd deilisýna
í hverju sniði. í töflu 4 er sýnt hver rúmþyngdin er og kem-
ur þar vel í ljós hve breytileikinn getur verið mikill í sama
jarðvegssniði, t. d. í hrísmónum þar sem efsta lagið hefur
5—6 sinnum minni rúmþyngd heldur en mold á 10—15 sm
dýpi. Á hinn bóginn ef litið er á samsvarandi tölur úr kal-
túninu sést, að rúmþyngdin er þar svipuð í öllum sýnum.
Er það í samræmi við það, að þetta er tiltölulega nýtt tún
(5—7 ára) og við jarðvinnslu, þegar landið er tekið í rækt,
blandast efstu lögin saman og fá þar af leiðandi sömu eða
svipaða rúmþyngd. Nýja gróðurinn kól mjög fljótt í land-
inu og það hefur að miklu leyti verið gróðurvana frá því
það var tekið í ræktun. Því hefur sú breyting á rúmþyngd
yfirborðsins, sem gróðurinn fljótt veldur, ekki orðið í þess-
um jarðvegi. í töflunni sést einnig hinn mikli munur, sem
er á einstökum jarðvegsgerðum; frá mýrarjarðvegi með
rúmþyngdina 0,25, móajarðvegi með rúmþyngd milli 0,4 og
0,5 og upp í mela með rúmþyngdina 0,9. Annar mikilvægur
eiginleiki jarðvegsins er eðlisþyngd hins fasta hluta hans.
Ef hún, auk rúmþyngdarinnar, er þekkt, er hægt að reikna
43