Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1969, Page 165

BÓKAEIGN AUSTUR-HÚNVETNINGA 1800-1830 165
í einu, en í Hjaltabakka skýtur nokkuð skökku við, því að þar er hann í 6. sæti. í
Hjaltabakkasókn er mest til af Nýja testamentinu, en í öSrum prestaköllum kemst þaS
hvergi hærra en í fjórSa sæti. Biblían hefur ekki veriS eins víSa og í fljótu bragSi
mætti ætla, miSaS viS fjölda andlegra bóka í búunum. En hafa verSur hugfast, aS
hún var töluvert dýrari en flestar algengustu bækurnar. Hæst kemst Biblían í fjórSa
sæti í AuSkúluprestakalli og fimmta sæti í Hjaltabakka. Annars er hún í 7., 8., 9. og
11. sæti. Þótt Biblían hafi veriS dýr, var Vídalínspostilla yfirleitt dýrari, ef miSaS
er viS matiS í dánar- og skiptabúunum, en hún er þó algengari, er í efsta sæti í AuS-
kúlusókn og öSru eSa þriSja sæti í öllum hinum prestaköllunum.
Sem fyrr getur, eru allir hlutir metnir nákvæmlega til fjár í dánar- og skiptabúun-
um, en þó er ekki auSvelt aS gera sér grein fyrir verSi bóka samkvæmt þeim. VerS
sömu bókar er mjög mismunandi frá einu búi til annars. Stafar verSmunurinn, aS því
er virSist, fyrst og fremst af ólíku ásigkomulagi bókanna. Yfirleitt er gerS nákvæm
grein fyrir því í skránum. T.d. eru bækurnar ýmist sagSar í sæmilegu standi, góSu
standi, nýlegar eSa lasnar, lausar í bandi, fúnar, rotnar o.s.frv.
Valin hafa veriS þrjú bú af handahófi til aS gefa dálitla hugmynd um bókaverS:
Bú 1: Vídalíns postilla, 1 ríkisdalur og 48 skildingar; Gísla postilla 64 sk.; Grallari
4. ed., 48 sk.; Ný messusöngbók 60 sk.; Passíusálmar 10 sk.; Passíu- og Hugvekju-
sálmar 32 sk.; FæSingarsálmar 12 sk.; Nýja testamentiS 64 sk.; Sturms hugvekjur
1 rd.; Eintal 32 sk.; Avenarii bænir 16 sk.; Viku- og misseraskipta offur 8 sk.; Diari-
um séra Jóns Vigfússonar 16 sk.; Horster 24 sk.; Útlegging yfir Nýja testamentiS 8 sk.
Bú 2: Vídalíns postilla 2 rd. 16 sk.; Grallari 48 sk.; Gömul sálmabók 16 sk.; Sigur-
hrósshugvekj ur 32 sk.; 2 sálmaflokkar og fæSingarsálmar 44 sk.; Krossskólasálmar
meS kvöld- og morgunþenking 12 sk.; Bænir Lasseniusar 8 sk.; Gústafssaga 32 sk.;
Föstupredikanir Vídalíns 20 sk.; Eintal 12 sk.; Misseraskipta offur 16 sk.; Hallgríms-
sálmar og manuale 24 sk.; ÞórSarbænir 8 sk.
Bú 3: Vídalíns postilla 2 rd.; Grallari 32 sk.; Gísla postilla 16 sk.; Partur af annarri
8 sk.; Píslarþankar 46 sk.; Hugvekju- og Hallgrímssálmar 32 sk.; Slitur af ÞórSar-
bænum 4 sk.; Kristindómur Jóh. Arndts, tveir hlutar, 48 sk.
I fyrsta búinu voru 24 ær metnar á 36 rd., en tekiS er fram, aS í þeim hópi séu
nokkrar gamalær. í hinum tveimur búunum eru ær metnar á 2 rd. 48 sk. og 3 rd. ViS
athugun ærverSs í 10—15 öSrum búum kom í ljós, aS 2 rd. eSa þar um bil var al-
gengast. Samkvæmt upplýsingum fengnum hjá BúnaSarfélaginu er ærverS í Húna-
vatnssýslu nú á þessu vori (1969) milli 2000 og 2500 kr. Er þá gert ráS fyrir, aS
ærin sé meS lambi eSa 1 lamb fylgi, sé hún borin. Sé ærverS notaS til viSmiSunar,
j afngildir 1 rd. því um 1000 kr. á nútímavísu.
Þegar fjallaS er um verS bókanna, vaknar sú spurning, hvort bókaeign hafi yfir-
leitt veriS meiri í gildum prestaköllmn en rýrum. Til þess aS reyna aS svara þessu,
var jarSaverS athugaS í JarSatali J. Johnsens. Dýrleiki jarSa er þar miSaSur viS
JarSabók Skúla Magnússonar landfógeta frá 1760, nema jarSir Hólastóls, þar er
miSaS viS JarSabók Arna Magnússonar og Páls Vídalíns.