Frjáls verslun - 01.08.1981, Blaðsíða 15

Baldvin Tryggvason, lormaður
Sambands íslenzkra sparisjóða.
reynd sjálfseignarstofnanir og stofn-
endur þeirra og ábyrgðarmenn hafa
engan rétt til ágóða af starfseminni.
Síðast en ekki sízt teljum við að við-
skipti við sparisjóð séu með persónu-
legri blæ og honum viljum við viðhalda.
FV.:
Er þessi skipting hagkvæm fyrir
hinn almenna borgara á tímum þegar
sýknt og heilagt er verið að ræða um
nauðsyn á sameiningu banka og auk-
inni hagræðingu í þeirri starfsemi?
Svar:
Tvímælalaust. Þaó er hættulegt
hverju þjóðfélagi að of mikil völd safn-
ist á fárra hendur. I þjóðfélagi eins og
okkar, þar sem framboð fjármagns er
minna en eftirspurnin, þá fylgja ákveð-
in völd yfirráðum yfir lánsfjármagni. Því
meiri dreifing, sem á þessu valdi er,
þeim mun minni hætta er á misnotkun
valdsins. Hver sparisjóður starfar al-
gjörlega sjálfstætt og þar er hvergi um
miðstýringu að ræða. Ég held, að það
tal, sem átt hefur sér stað um samein-
ingu banka sé óraunhæft. Því að það
skortir pólitískan vilja til þeirrar fram-
kvæmdar. Það má líka segja að ekki
skipti miklu um valddreifingu hvort
bankar, sem ríkið á að öllu leyti starfi
sameinaðir eða sitt í hvoru lagi. Þeir
eru undir yfirstjórn ríkisins allt að einu.
Þó má gera ráð fyrir að einhverjar líkur
séu á því að fleiri sjónarmið komist að,
þar sem fleiri fara með yfirráðin.
Það hvort stærri rekstrareiningar
séu hagkvæmari dreg ég stórlega í efa.
í minni stofnunum er hægt að hafa
meira aðhald og heildaryfirlit yfir starf-
semina og ég vil nefna það, að í spari-
sjóðunum starfa í dag um 9% banka-
starfsmanna þó innlánshlutdeild spari-
sjóðanna sé um 16% af heildinni. Það
er hagkvæmast fyrir hinn almenna
borgara að rekstrarkostnaður sé í lág-
marki og að hann hafi sem fjölbreytt-
asta valkosti um viðskipti, sem henta
þörfum hvers og eins.
FV.:
Hvað eru sparisjóðir í landinu
margir, hver er hlutur þeirra í innlána-
og útiánastarfsemi almennt og hvað er
mikill stærðarmunur á þeim?
Svar:
Sparisjóðirnir eru í dag 42 og inn-
lánahlutdeild þeirra er um 16% af
heildarinnlánsfé landsmanna. Útlána-
hlutdeildin er hins vegar nokkru minni,
sem stafar annars vegar af endurlán-
um Seðlabanka en hins vegar af því, að
sparisjóðirnir verða hver um sig að
tryggja lausafjárstöðu sína og það
bindur verulegt fjármagn, þegar svo
margir aðilar eiga hlut að máli. Þaö
hlýtur því að vera keppikefli sparisjóð-
anna, að þeir fái því framgengt að hafa
einn sameiginlegan reikning hjá
Seðlabanka, sem myndi leiða til betri
nýtingar á hlutfalli inn- og útlána. í
þessu sambandi má geta þess, að það
hefur verið til umræðu árum saman
milli sparisjóðanna að stofna banka
sparisjóðanna eða sparisjóð spari-
sjóðanna, sem gegndi því hlutverki að
nýta fjármagn þeirra á sem bestan hátt.
Hér er ekki átt við nýja innlánsstofnun
sem hefði almenn viðskipti við al-
menning heldur miðstöð, sem þjónaði
eingöngu sparisjóðunum sjálfum og
gæti gert þeim kleift að leysa árstíða-
sveiflur og taka að sér verkefni, sem
stærð hvers fyrir sig leyfir ekki í dag.
Um stærðarmun sparisjóða er það
að segja, að hann er mjög mikill. Þrír
stærstu sparisjóðirnir þ.e. sparisjóð-
irnir í Hafnarfirði, Keflavík og Spari-
sjóður Reykjavíkur hafa rúmlega 40%
af innlánsfé sparisjóðanna og 20
stærstu sparisjóðirnir hafa yfir 90% af
innlánum þeirra. Þessi stærðarmunur
skapar viss vandkvæði einkum er lúta
að því að sömu reglur og lög skuli að
öllu leyti gilda um jafnt hinn stærsta
sem hinn smæsta því þjónustu og
stjórnunarlega séð eiga þessir sjóðir
fátt sameiginlegt nema nafnið og hug-
sjónina. Á þessu þarf að ráða bót.
FV.:
Hefur samstarf sparisjóða að kynn-
ingar og auglýsingamálum leitt til
verulegrar aukningar í viðskiptum við
þá?
Svar:
Sameiginleg kynning á sparisjóðun-
um hefur tvímælalaust styrkt þá. Við
tökum eftir því, að sparisjóðirnir eru
meira i umræðunni nú en var fyrir
nokkrum árum. Við finnum að meiri
kröfur eru til okkar gerðar og við gerum
sjálfir meiri kröfur um. að tillit sé tekið
til okkar. Viö verðum varir við mikla
aukningu viðskiptavina og sá fjöldi,
sem kemur inn í sparisjóðina daglega
fer vaxandi. Hins vegar hefur þessi
aukni fjöldi ekki leitt til þess að hlut-
deild okkar í heildarinnlánsfé hafi auk-
ist og ég held að helsta skýringin á því
sé sú, að æ meira af fjármagni lands-
15