Frjáls verslun - 01.08.1981, Blaðsíða 25

„Þjóðfélagið ætti t.d. að hvetja
konur til þess að verja hluta af lífi
sínu til meðgöngu og barneigna
og veita þeim aðstöðu til þess að
vera á heimilinu. Það gengur ekki
að múta fólki eða verðlauna barn-
eignir. Slík aðferð veldur ekki
þeirri aukningu sem um munar —
að mínu mati."
„Barnaheimilin leysa ekki allan
þennan vanda. Allur þorri manna
vill ekki eiga börn til þess að þau
séu mestan tímann á barnaheimil-
um.“
„Það hlýtur að koma til innflutn-
ings frá öðrum löndum, enda ekki
óeðlilegt þegar í hlut á land eins og
(sland með góðan lífsstandard." í
framhaldi af þessu gat dr. Gunn-
laugur þess að víða í Vestur-
Evrópu hefðu innflytjendur frá
öðrum löndum orðið til þess að
viðhalda fólksfjöldanum eða
seinka því að fólksfækkun hefði
orðið. Þannig væri það t.d. á
Norðurlöndum þar sem 10—20%
af heildarfjölda barnsfæðinga eru
meðal innflytjenda frá hinum ýmsu
löndum, svo sem Pakistan, Júgó-
slavíu og Tyrklandi, og víðast væri
fæðingatíöni meðal þeirra miklu
hærri en meðal heimamanna.
„Viss kynblöndun er góð,“
sagði dr. Gunnlaugur að lokum,
„en það er ekki gott að hún komi
of ört né verði of mikil. Það skapar
vandamál."
„TVEGGJA BARNA TÍSKAN”
Hvað gera
aðrar þjóðir?
Það er kannski ekki úr vegi að athuga lítillega til hvaða ráða
aðrar Evrópuþjóðir hafa gripið. Þessara er m.a. getið í áður-
nefndu bandarísku fræðiriti:
í Frakklandi njóta ógiftar mæður ákveðinna lágmarkstekna
skv. lögum frá 1976. Þar eiga konur sem vinna hjá ríki og borg
einnig rétt til tveggja ára barnseignarorlofs á fullu kaupi, og
undir vissum kringumstæðum er ungum feðrum veitt undan-
þága frá herskyldu. Og á sínum tíma gekk þáverandi forsætis-
ráðherra, Michel Debré, jafnvel það langt að hann bar upp
frumvarp um „fjölskylduatkvæöi" sem byggðist á því að for-
eldrarfengju aukaatkvæði til ráðstöfunarfyrir hvert barn þeirra
undir kosningaaldri.
í Svíþjóð var barnseignarorlof á fullu kaupi fyrir nokkru lengt
úr sex mánuðum í níu. Nær það til barnsmóður eða -föður, og
er heimilt aö taka það út á allt að átta ára tímabili.
í Austur-Þýskalandi hefur vinnuvika móður með tvö eða fleiri
börn veriö stytt, barnseignarorlof lengt úr 18 í 26 vikur og ýmsar
lánafyrirgreiðslur veittar, m.a. vaxtalaust lán til íbúðakaupa allt
að andvirði 10.000 Bandaríkjadala. Ef viðkomandi eignast barn
innan átta ára frá lántöku lækkar skuldin um 1000 dollara, og
enn um 1500 dollara með öðru barni og þurrkast út við fæðingu
þriðja barnsins.
í Rúmeníu fjölgaði barneignum um helming á einu ári eftir að
fóstureyðingar voru bannaðar með lögum árið 1966. Síðan
hefur þeim fækkað er ólöglegár fóstureyðingar fóru að tíðkast
og notkun getnaðarvarna jókst.
í Búlgaríu, Tékkóslóvakíu og Ungverjalandi hefur barneign-
um einnig fjölgað hin síðari ár íkjölfartakmarkana á heimildum
til fóstureyðinga.
Vegna þess sem fram kemur
í máli dr. Gunnlaugs Snædal
um áhrif „tveggja barna tísk-
unnar“ á fólksfjölgunina í
landinu, leituðum við álits
nokkurra á þessu „fyrirbæri“
— svo aftur sé vitnað til orða
dr. Gunnlaugs:
Aníta Knútsdóttir er fulltrúi í
markaðsdeild Flugleiöa. Hennar
maður er Þór Steinarsson,
menntaskólakennari, og eiga þau
tvö börn — fimm ára dóttur og sjö
mánaða son. Aníta setur sitt álit
fram í eftirfarandi fimm þáttum:
,,1) Vegna breyttra þjóðfélags-
hátta lætur konan sér ekki nægja
að eyða öllum sínum starfskröftum
innan veggja heimilisins. Mögu-
leikar hennar eru nú fleiri og fjöl-
þættari en áðurvarog hún vill nýta
þá.
2) Flestum foreldrum finnst eitt
barn of lítið, en þó börnin séu tvö
þá geta bæði hjónin haldið áfram
að vinna úti, unnið heimilisstörfin
saman og átt saman stundir með
börnunum.
3) Strax og börnin eru orðin
fleiri fara möguleikar foreldranna
ört minnkandi að taka þátt í at-
hafna- og félagslífi utan heimilis-
ins. Einnig spilar fjárhagurinn inn í
ef börn eru fleiri en tvö, því meðan
börnin eru ung þá er það of dýrt að
borga pössun fyrir t.d. þrjú börn,
eða sem nemur kaupi annars aðil-
ans.
4) Kröfur um húsnæði eru
orðnar svo miklar að flestir miða
við herbergi fyrir hvert barn.
5) Oft er það svo að langt er á
milli fyrsta og annars barns í
tveggja barna fjölskyldu og njóta
foreldrarnir þannig betur bernsku
hvers barns. Svo kemur að því að
allt í einu finnst þeim þau vera
orðin of gömul til að byrja á barn-
eignum á ný og vilja fara að vera
frjáls aftur."
Ólöf Eldjárn er verslunarstjóri
Bóksölu stúdenta við Háskóla ís-
lands. Hún er gift Stefáni Erni
Stefánssyni, arkitekt, og eiga þau
25