Frjáls verslun - 01.08.1981, Síða 37

maí sl. og er það 10% af öllu
vinnufæru fólki. Rauntekjur fólks
hafa minnkað. Hvert fyrirtæki á
eftir annaó hefur lagt upp laupana.
Rúmlega 5000 urðu gjaldþrota ár-
ið 1980. Svona mætti áfram telja.
Það sem þykir þó kaldhæðnisleg-
ast er að bensín skuli vera dýrara í
Bretlandi, en í flestum öðrum
löndum. Síðasta hækkun, í mars,
hljóðaði upp á rúm 20%.
Menn eru ekki á eitt sáttir um
ágæti olíunnar og þá sérstaklega
hvernig síðustu ríkisstjórnir hafa
staðið að þeim málum.
Vissulega hefur olían haft góð
áhrif á vöruskiptajöfnuðinn og
dregið úr opinberum lántökum.
Verðgildi pundsins hefur aukist
verulega undanfarin ár. Þar af
leiðandi hafa innfluttar vörur orðið
ódýrari. Á hinn bóginn hefur
styrkleiki pundsins haft í för með
sér minnkandi útflutning. Þar sem
núverandi ríkisstjórn hefur verið
mjög treg við aö lækka pundiö og
vexti**, þá er ekki nema von að
iðnaðurinn, og þá sérstaklega þau
fyrirtæki sem byggt hafa afkomu
•“enska pundið hefur lækkað nokkuð síðan
í mars sl. og útlánsvextir lækkuðu um 1 % 14.
mars.
sína á útflutningi, hafi barist í
bökkum. Vaxandi orkukostnaður
og minnkandi eftirspurn hafa líka
haft sitt að segja.
í bæjum eins og Aberdeen og
Dundee hefur tilkoma olíunnar
haft þau áhrif að auka ójöfnuö á
milli greina. Gamli iðnaðurinn t.d.
vefnaður, sem ekki er í tengslum
við olíuna, hefur meira og minna
hrokkið upp af, — hátt verðlag á
hráefni og há laun hafa reynst
þeim ofraun.
Norðmenn hafa tekið aðra
stefnu. Þegar sá fram á minnkandi
útflutning, aðstoðuðu þeir inn-
lendan iónað verulega. Stefnt var
að aukinni hagkvæmni til að
standast betur erlenda sam-
keppni. Þrátt fyrir slíka þenslu-
stefnu, hefur Norðmönnum tekist
að halda verðbólgunni niðri og at-
vinnuleysi er innan við 2%. Lífskjör
hafa batnað, sem best má sjá á
aukinni einka- og samneyslu.
Ríkisstjórn Thatchers virðist
ekki hafa neina ákveðna formúlu
um hvernig skuli verja olíupening-
unum. Þeir fara í rekstur þjóðar-
búsins. Nær helmingur fer í að
fjármagna kreppuna, þ.e. atvinnu-
leysisbætur og styrkja dauðvona
iðnað, sem er talinn mikilvægur,
eins og British Steel og British
Leyland. Verulegur hluti er fjár-
festur í erlendum hlutabréfum til
að tryggja arð eftir að olían klárast.
Þær raddir gerast háværari að
hluti olíugróðans skyldi renna í
sjóð til að rétta breska iðnaðinn
við áður en það verður of seint.
Sérstaklega ætti að styrkja þann
iðnað, sem hefur framtíð fyrir sér.
Hollendingar misstu af tækifærinu
til að tryggja framtíðina. Mestum
hluta hagnaðarins af hinni auknu
gasframleiðslu á áttunda áratugn-
um var varið í aukna velferð þegn-
anna. Gott og vel, en til langframa
dugir slíkt skammt. Nú, þegar
gasframleiðslan hefur stórminnk-
að kemur upp úr kafinu að annar
iðnaður stendur völtum fótum.
Skynsamleg fjárfesting er það sem
gefur af sér í framtíðinni. Þetta
hefur einnig vafist fyrir Bretum. Að
vísu er engan veginn auðvelt að
endurskipuleggja iðnaðinn, þar
sem kerfið er flóknara en víðast
hvar annars staðar. Staðreyndin
er samt sú að róttækra breytinga
er þörf, ef ekki á illa aö fara. gg
Einingahús
SELFOSSI - SÍMAR 99-1876/2276
41 ';*N f^ArifeíJþ
Yfir 50 teikningar
sem þú getur valið úr
Lertið upplýsinga
um verð og
greiðsiuskilmáia
37