Morgunblaðið - 04.01.2001, Side 21

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. JANÚAR 2001 21
SVÍAR tóku formlega við for-
mennskuhlutverkinu í Evrópusam-
bandinu (ESB) um áramótin en á
hálfs árs formennskumisseri sínu
hefur sænska stjórnin heitið því að
leggja mesta áherzlu á þrjú mál-
efnasvið: stækkun sambandsins til
austurs, nýjar áherzlur í at-
vinnuþróunarmálum og umhverfis-
vernd.
En með tilliti til þess að vænta
megi að þróun alþjóðamála komi til
með að hafa áhrif á formennsku-
áætlunina hefur Göran Persson for-
sætisráðherra tekið fram, að hann
geri ráð fyrir að á þessum sex mán-
uðum muni ESB vera virkara í að
reyna að stuðla að friði í Mið-Aust-
urlöndum, rækta tengslin við Rúss-
land og gera meira í því að hvetja
kommúnistaríkið Norður-Kóreu
lengra inn á braut pólitískrar opn-
unar gagnvart umheiminum.
Þetta er í fyrsta sinn sem röðin er
komin að Svíum að gegna ESB-for-
mennskunni, réttum sex árum eftir
að þeir gengu í sambandið. Á for-
mennskumisserinu munu verða
haldnir um 80 fundir ráðamanna frá
aðildarlöndunum fimmtán og hinum
yfirþjóðlegu stofnunum sambands-
ins á 44 stöðum í Svíþjóð. Fyrsti
slíki fundurinn fer fram í Stokk-
hólmi í næstu viku, er framkvæmda-
stjórn ESB mætir til viðræðna við
sænsku ríkisstjórnina. Leiðtoga-
fundir verða í Stokkhólmi á miðju
misserinu 23.-24. marz og í Gauta-
borg í júní.
En þótt það sé yfirlýst stefna Svía
að þeir muni reyna sitt bezta til að
hlúa að metnaðarfyllstu markmiðum
sambandsins, munu þeir hafa mjög
takmarkaða möguleika á að hafa
áhrif á eitt mikilvægasta verkefnið
sem fram undan er: að koma evr-
unni í umferð. Í tólf af fimmtán að-
ildarríkjum ESB með samtals rúm-
lega 300 milljónum íbúa mun hinum
hefðbundnu gjaldmiðlum þessara
landa verða skipt út fyrir evru-seðla
og mynt eftir næstu áramót. Þar
sem Svíar, ásamt Dönum og Bret-
um, hafa kosið að standa utan við
Efnahags- og myntbandalagið
(EMU) hafa þeir lítið um undirbún-
ing gjaldmiðilsskiptanna að segja;
hann verður aðallega á herðum ut-
anríkis- og fjármálaráðherra EMU-
ríkjanna tólf og Belgíu sérstaklega
sem er meðal stofnríkja myntbanda-
lagsins og gegnir ESB-formennsk-
unni síðari helming þessa árs.
Grikkland tólfta EMU-ríkið
Reyndar voru EMU-ríkin aðeins
ellefu fram að síðustu áramótum, þá
bættist Grikkland í hópinn. Gríski
seðlabankinn tilkynnti á þriðjudag,
að innganga landsins í myntbanda-
lagið hefði gengið snuðrulaust fyrir
sig. Evrópski seðlabankinn ákvað að
endanlegt fastgengi grísku drök-
munnar gagnvart evrunni skyldi
vera 340,75:1. Á síðasta ári tókst
grískum stjórnvöldum að fá það við-
urkennt, að efnahagsumbætur þær,
sem þau hefðu gripið til á síðustu ár-
um, hefðu skilað nægilegum árangri
til að landið teldist uppfylla skilyrði
Maastricht-sáttmálans fyrir inn-
göngu í myntbandalagið.
Svíar teknir við ESB-
formennskunni
Stokkhólmi, Vín, Aþenu. AFP, AP.
YFIRGNÆFANDI stuðningur er á
meðal norskra þingmanna við þá
ákvörðun Jens Stoltenbergs, for-
sætisráðherra Noregs, að hætta við
byggingu þriggja vatnsorkuvera í
Norðlandi vegna þeirra náttúru-
spjalla sem hún myndi valda. Þá hafa
náttúruverndarsinnar einnig fagnað
mjög en í sveitarfélögunum, sem
notið hefðu góðs af atvinnuuppbygg-
ingunni, gætir vonbrigða og reiði í
garð stjórnvalda.
Stoltenberg tilkynnti um ákvörð-
un stjórnarinnar í áramótaræðu
sinni og bar við áhrifum byggingar-
innar á náttúruna, þau væru einfald-
lega of mikil og því hefði verið hætt
við byggingu vatnsorkuvera í
Beiarn, Melfjord og Bjøllåga. Harð-
lega hefur verið deilt um þessar
áætlanir og hefur verið hart lagt að
stjórninni að hætta við þær. Hún lét
undan þrýstingi í september sl. og
lét stöðva framkvæmdir í Beiarn og
nú hefur skrefið verið stigið til fulls.
Röksemdin hefur m.a. verið sú að
þau miklu áhrif sem byggingin hafi
séu í engu samræmi við hve lítil
framleiðsla orkuveranna yrði, sam-
anlagt undir 1% af heildarraforku-
framleiðslu Noregs. M.a. var fyrir-
séð að tvær ár í Rana, vinsælum
ferðamannastað, myndu þorna upp.
Allir norsku þingflokkarnir hafa
fagnað ákvörðun Stoltenbergs þótt
Sósíalíski vinstriflokkurinn segi, að
ekki sé nógu langt gengið í náttúru-
verndarátt.
Vonbrigði í N-Noregi
Þessa röksemd telja íbúarnir í
Rødøy hins vegar hina mestu firru,
segja nóg af náttúrunni, það sem
vanti séu fleiri atvinnutækifæri og
auknar tekjur. Sveitarfélagið verður
nú af milljónatekjum sem það vill að
stjórnvöld bæti því upp. Johan
Svartis sveitarstjóri óttast að
ákvörðun Stoltenbergs sé til marks
um að fleiri áætlanir stjórnvalda um
byggingu orkuvera verði lagðar á
hilluna í sveitarfélagi þar sem fólks-
flótti sé eitt stærsta vandamálið.
Sveitungar hans segja í samtali við
Aftenposten að engu sé líkara en
stefnt sé að því að leggja Norður-
Noreg niður.
Norska stjórnin hættir við byggingu þriggja vatnsorkuvera
Mikill stuðningur við
ákvörðun Stoltenbergs
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
TÓLF landbúnaðarverkamenn frá Ekvador fórust á
Spáni í gær þegar farþegalest rakst á sendiferðabíl sem
notaður var til að flytja þá til vinnu nálægt bænum
Lorca. Tveir aðrir Ekvadorbúar voru í bílnum og slös-
uðust alvarlega.
Ökumaður sendiferðabílsins var fluttur á sjúkrahús
vegna höfuðmeiðsla og var talinn í lífshættu. 13 ára
stúlka, sem var í bílnum, varð einnig fyrir höfuð-
meiðslum en ekki eins alvarlegum.
Um 30 farþegar voru í lestinni og nokkrir þeirra slös-
uðust lítillega þegar hún fór út af sporinu eftir árekst-
urinn. 76 ára kona var flutt á sjúkrahús vegna tauga-
áfalls.Sendiferðabíllinn gereyðilagðist. Talið er að
bílnum hafi verið ekið yfir járnbrautarteinana gegn
rauðu ljósi við mót akbrautar og járnbrautarspors.
Engar hindranir voru við teinana og bæjarstjóri Lorca
kvaðst margoft hafa varað spænska ríkislestafyrirtæk-
ið RENFE við því að hætta væri á árekstrum ef hindr-
unum yrði ekki komið fyrir á staðnum.
Ekvadorbúar eru á meðal fjölmennustu innflytjenda-
hópanna á Spáni. Talið er að allt að 9.000 Ekvadorbúar
starfi í býlum í grennd við Lorca.
Reuters
Árekstur bíls og lestar kostar 12 mannslíf