Morgunblaðið - 04.01.2001, Blaðsíða 27

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. JANÚAR 2001 27
INN á borð til mín hefur borist
bók sem inniheldur tólf sögur, marg-
ar sígildar, sem jafnmargir listmál-
arar eða fleiri hafa myndskreytt. Auk
þess eru í bókinni ljósmyndir og
teikningar. Allar sögurnar eru á
dönsku og er ætlað að kynna landið
sjálft, fegurð þess og fjölbreytni,
einnig sýn íslenzkra málara á landið
og fylgir hverri sögu inngangur um
inntak sögunnar og listaverk frá
söguslóðum.
Hugmyndin er í alla staði fullgild,
er í raun undur og býsn hve íslenzk
myndlist hefur lítið ratað inn í bók-
menntirnar og hve útgefendur hafa í
smáum stíl virkjað íslenzka myndlist-
armenn af hærri gráðu til lýsinga
bóka, þótt ekki væru nema fullgerð
verk gerð af öðru tilefni eins og í
þessari bók. Hef ég iðulega vikið að
þessu í skrifum mínum enda á ég
marga útlenzka bókina sem er ekki
minna fræg fyrir lýsingarnar en rit-
málið. Lýsing bóka getur verið jafn-
mikilvæg ritmálinu og hér vil ég sem
oftar vísa til Fjallkirkju Gunnars
Gunnarssonar sem Gunnar yngri
listmálari myndlýsti og ber sérstak-
lega að árétta hér að myndlýsing er
ekkert vinnuhjú lesmálsins og getur
oftar en ekki fylgt því hönd í hönd og
auðgað eins og þar gerðist.
Hlutverk mitt hér er einvörðungu
að skrifa um útlit bókarinnar, hönn-
un og myndlýsingarnar, en um aðra
þætti vísa ég til bókarýna.
Bókin er í mjög almennu broti,
prentuð á góðan pappír og nostur-
samlega bundin inn þannig að hún
fer vel í hendi, kápuspjald mjög
traust og mynd á forhlið björt og fal-
leg, málverk Ólafs Túbals frá Múla-
koti í Fljótshlíð með Goðastein og
Eyjafjallajökul í baksýn. Hins vegar
eru stafir útgáfufyrirtækisins,
Sleipnir, undir mynd fullítækir, sem
menn geta sannfærst um með því að
bregða litlafingri þar yfir. Mál mál-
anna eru svo listaverkin í bókinni, lit-
greining þeirra, svo og staðsetning á
síðurnar. Þar hefur afar misjafnlega
tekist til í báðum tilvikum, litgreining
hnökrótt og síður kunnáttusamlega
staðið að staðsetningu þeirra á síð-
urnar. Fyrst skal tekið dæmi um
hvar vel hefur tekist, sem er mynd
Jóns Stefánssonar á bls. 69, Á leið yf-
ir jökulfljótið; bls. 123, mynd Georgs
Guðna, Án titils og bls. 142 Jóhann
Briem, Svört fjöll, ekki er ég þó alveg
sáttur við hvernig myndirnar ná al-
veg út í jaðarinn fyrir miðju, hér
hefði verið æskilegt að skilja eftir
mjóa hvíta ræmu til hlutleysingar. Í
upphafi eru lýsingarnar svolítið
ósamkvæmar og ruglingslegar, vega
salt milli barna- og fræðibóka, og það
er ekki nógu gott. Danir skilgreina
þetta sem „broget“ og það er eins og
hið sanna andlit bókarinnar birtist
fyrst á síðu 42, þar sem getur að líta
málverk Ásgríms Jónssonar af Eyja-
fjallajökli og öll er opnan sjónrænt
sterk og akkúrat, skortir einungis
hvítu ræmuna beggja vegna mynd-
arinnar. Menn kunna að vera mér
ósammála en hvernig liti það út ef
þannig væri farið með ritmálið og það
gengi alveg að báðum jöðrunum til
hliðar og hvað miðjuna snerti yrði að
slétta úr síðunum með fingrunum til
þess að greina upphaf línanna? Nei,
svona á ekki að fara að listaverkum.
Litgreining er upp og ofan og þannig
kemst áðurnefnd mynd Georgs
Guðna furðuvel til skila, en hins veg-
ar er litgreiningin á Strokuhesti Jóns
Stefánssonar (bls. 134), forkastanleg
vinnubrögð. Hefði málverkið komið
mun betur út í svarthvítu, sbr. bókina
um Jón í útgáfu Helgafells 1950(!).
En sem fyrr segir er hugmyndin góð,
bókin falleg, sögurnar standa með
sóma og sann fyrir sínu og um er að
ræða afar eigulega skjalfestingu feg-
urðar, fjölbreytni og síkvikulla
brigða í lofti og gróandi á landi hér.
Land míns föður
LIST/HÖNNUN
M y n d s k r e y t t a r s ö g u r
Sögur tólf íslenzkra rithöfunda
myndskreyttar af íslenzkum mál-
urum. Ritstýrt hefur Páll Skúlason.
Sleipnir, Reykjavík 2000. Gefin út
með styrk frá Sáttmálasjóði og
Sjóðnum um dansk-íslenzka sam-
vinnu. Útlitshönnun: Guðmundur
Steinsson. Fagleg ráðgjöf: Lars
Brink og PP forlag. Markaðssetn-
ing og dreifing. PP forlag – Dan-
mörku. Þrykk og formprent:
DK-Randers.
Fögur er hlíðin, málverk Ólafs Túbals, sem valið var sem kennimark bókarinnar.
Bragi Ásgeirsson
MIN FARS SMUKKE LAND
ÍSLENSKI dansflokkurinn hefur
hafið æfingar á tveimur nýjum
verkum eftir norska danshöfund-
inn Jo Strømgren. Verkin bera
nöfnin Kraak Eet og Kraak Twee
og eru samin sérstaklega fyrir Ís-
lenska dansflokkinn. Þau verða
frumsýnd á Stóra sviði Borgarleik-
hússins 3. marz ásamt nýju verki
eftir portúgalska danshöfundinn
Rui Horta.
Jo Strømgren er einn af fremstu
danshöfundum Skandinavíu af
yngri kynslóðinni. Eftir að hafa
stundað ýmsar íþróttir lærði hann
dans og kóreógrafíu og starfaði
síðar í dansflokknum CARTE
Blanche í Bergen. Árið 1998 stofn-
aði hann sinn eigin hóp, Jo Strøm-
gren Kompani.
Strømgren er kunnur fyrir stíl
sem blandar saman ýmsum þátt-
um, leikhúsi, kvikmyndum og jafn-
vel íþróttum, en nýlegt verk eftir
hann ber nafnið A Dance Tribute
to the Art of Football. Verk hans
einkennast oft á tíðum af absúrd
húmor og höfða til stórs hóps af
fólki, bæði í heimalandinu og ann-
ars staðar. Hann hefur hlotið
fjölda verðlauna og er eftirsóttur í
Evrópu, bæði sem sjálfstæður
danshöfundur og með sínum eigin
flokki.
„Við erum mjög ánægð með að
hafa fengið Jo til að semja þessi
nýju verk fyrir okkur. Hann er
einn skemmtilegasti evrópski
danshöfundur sinnar kynslóðar,“
segir Katrín Hall, listrænn stjórn-
andi Íslenska dansflokksins.
„Af því þetta hefur verið kaldur
og einmanalegur vetur held ég að
verkin verði um konur. Konur sem
mig langar að hitta, konur sem
langar að hitta mig auðvitað og
vonandi eitthvað almennt um
hegðun karlmanna; einfalt en samt
mjög flókið,“ segir Jo Strømgren.
Æfingar hafnar
á Kraak eftir
Jo Strømgren
Ljósmynd/Knut Bry
Danshöfundurinn Jo
Strømgren.
SNJÓKORN falla hér á þessar
skemmtilegu styttur við Cranbrook
listasafnið í Bloomfield Hills í Mich-
igan fylki í Bandaríkjunum.
Stytturnar virðast ýmist vera að
bölva snjónum eða skýla sér fyrir
honum, en víða hefur snjóað í
Bandaríkjunum undanfarið.
AP
Snjókorn falla