Morgunblaðið - 12.01.2001, Blaðsíða 50

MINNINGAR
50 FÖSTUDAGUR 12. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Gylfi Ásmunds-son fæddist í
Reykjavík13. sept-
ember 1936. Hann
lést úr krabbameini
á Landspítala hinn 4.
janúar síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Gróa Ásta Jafets-
dóttir, f. 10. nóvem-
ber 1902, d. 19. maí
1988, og Ásmundur
Ásmundsson, bak-
arameistari í Reykja-
vík, f. 20. desember
1907 í Rvík., d. 11.
mars 1976. Systkini
Gylfa voru: Gunnar Jafet, f. 25.
ágúst 1929 í Rvík; Sigurður, f. 27.
mars 1932, d. 5. febrúar 1999, og
Guðrún, f. 27. ágúst 1940.
Gylfi kvæntist 27. október 1962
eftirlifandi eiginkonu sinni Erlu
Guðríði Katrínu Líndal, f. 10. júní
1939 í Rvík, hárgreiðslumeistara
og sjúkraliða. Foreldrar hennar:
Jósafat J. Líndal, sparisjóðsstjóri,
f. 21. júní 1912 á Holtastöðum, A-
Hún., og kona hans Áslaug Katrín
Líndal (f. Öster) kennari, f. 8.
september 1913 í Tvöröyre á Suð-
urey í Færeyjum.
Gylfi og Erla byggðu sér hús að
Þinghólsbraut 8 í vesturbæ Kópa-
vogs og hafa búið þar síðan. Börn
þeirra eru fjögur: 1) Áslaug, f. 9.
apríl 1964 í Rvík. 2) Katrín, f. 8.
september 1966 í Rvík. 3) Ormar,
f. 27. október 1970 í Rvík. 4)
Brynhildur, f. 6.
desember 1972 í
Rvík.
Gylfi var forstöðu-
sálfræðingur við
geðdeild Landspítal-
ans frá 1985 og dós-
ent við Háskóla Ísl.
frá 1974 auk margra
annarra starfa
tengdu fagi hans.
Gylfa voru falin
margskonar trúnað-
arstörf í félagsmál-
um og stjórnum og
ráðum tengdum
störfum hans. Gylfi
var mikilvirkur rithöfundur (t.d.
dálkahöfundur í Mbl.) bæði í fagi
hans og áhugamálum. Um fags-
krif hans vísast í „Íslenska sam-
tíðarmenn“ en útgáfur um sagn-
fræði og ættfræðirit eru
eftirfarandi: „Bollagarðaætt“
(móðurætt), „Ásmundur Sigurðs-
son, f. 1868 á Vallá á Kjalarnesi,
ævi hans, ættir og niðjar“ (föð-
urætt), „Húsafell og nágr.“ (fyrir
ferðamenn og sumarhúsaeigend-
ur), „Lárus í Grímstungu“ (ævi-
saga vinar hans), „Lækjarmót-
sætt“ (v/ niðjamóts ættingja konu
hans), „Húsafellsætt“ (Niðjatal
Snorra á Húsafelli í Borgarfirði)
og í vinnslu með fleirum „Sál-
fræðingatal“.
Útför Gylfa verður gerð frá
Kópavogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Ég kveð þig, kæri vinur, og
þakka þér sérstaklega þau tuttugu
ár sem við vorum í mestu samneyti
með fjölskyldur okkar; í heimahús-
um, í Fróðá og í Húsafelli. Fjöl-
skyldumaðurinn, þessi rólegi, íhug-
uli en jafnframt glaðværi vinur,
alltaf til í glens og gaman, þó í hófi.
Ekkert verið að spekúlera í aldri
viðkomandi. Samveran skipti öllu.
Margt kemur upp í hugann, t.d.
gamlárskvöldin þar sem borðað var
til skiptis hjá okkur og ykkur og
ættingjar og vinir litu inn um kvöld-
ið og voru jafnvel framundir morg-
un, t.d. þegar skall á blindbylur svo
ekki varð farið á milli húsa. Þá var
farið í leiki eða spilað og sofið, hvar
sem gólfpláss var. Í Fróðá var líka
oft þröng á þingi þótt húsakynni
væru allmikil á mælikvarða „veiði-
kofa“. Þá bjóstu bara til „sérstakar
húsreglur“ sem farið var eftir æ
síðan og allt lukkaðist prýðilega.
Seinni árin okkar þar var veiðilöng-
unin ekki eins ólgandi en þá var það
golfið, göngu- og fjöruferðir. Einnig
var löngunin í ritstörfin farin að
banka fastar á. Árlegar vikuferðir í
Húsafell voru sérstakur kapítuli.
Sundlaugin, potturinn og skógurinn
hjá „Ferðabændunum“ Kristleifi og
Sigrúnu frá 1972 þar til nýja að-
staðan var komin upp og þið komin
í ykkar eigin bústað þar. Göngu-
túrarnir, spilamennska, hellarann-
sóknir, hinar sérstöku Húsafells-
bókmenntir, sungið með vinum og
öðrum gestum. Fjögurra daga
gönguferð okkar tveggja frá Húsa-
felli norður yfir hálendið niður í
Hjarðartungu í Vatnsdal og svo
margt fleira.
Nokkra veiðitúra fórum „bara við
karlarnir“ í Langá á III. svæði.
Konurnar höfðu komið í fyrstu ferð-
ina, en lítill kofi án vatns, rafmagns
og klósetts var ekki draumastaður
þeirra, svo þarna máttum við húka
ef við endilega vildum. Við vorum
ekkert að hafa hátt um þær end-
urbætur sem smám saman komu í
„Kofann“. Þarna var notalegt við
kolaofninn og kertaljósin að loknum
veiðidegi, hvort sem tekið var í spil
eða verið með gamanmál.
Dagleg störf okkar voru á ólíkum
vettvangi en áhugamálin voru mörg
þau sömu eins og áður er nefnt,
þótt eitt sé eftir og það er áhugi á
sögulegum fróðleik og ættfræði.
Þegar börnin voru komin á legg og
þú uppgötvaðir hina áhugaverðu
notkun tölvunnar til skráningar
ættfræðiupplýsinga héldu þér engin
bönd, eins og afrekaskráin sýnir.
Margt hafðirðu í huga þótt hér vær-
irðu stöðvaður í miðju verki.
Okkur þótti mjög vænt um heim-
sókn ykkar sl. sumar þótt hún væri
alltof stutt. En það verður ekki á
allt kosið.
Erla mín, við sendum þér, börn-
um ykkar og öðrum ástvinum inni-
legustu samúðarkveðjur.
Þórarinn B. Guðmundsson.
Gylfi var góður frændi. Trúr og
tryggur sínum nánustu allt til enda.
Skýr mynd af honum sitjandi í stof-
unni með gleraugun, yfirvegaður
með bók í hendi og ærslafull börn
allt í kring. Hann hafði þægilega
nærveru, friður, ró og mikil viska
fylgdi honum. Börnum gaf hann ör-
yggi með glettnu brosi er hann leit
upp úr bókinni öðru hvoru. Aldrei
skammir, þó oft væri ærin ástæða
til. Það var alltaf notalegt að koma
til „Glyfa og Eldru“ en svo bárum
við systurnar fram nöfnin þeirra
fyrstu árin.
Móðir okkar Karí var lánsöm að
eignast Gylfa fyrir mág, er hún ung
að árum fluttist frá Noregi til Ís-
lands. Alla tíð hafa þeirra samskipti
einkennst af hlýju, nærgætni og
gleði og Gylfi reynst henni sem
besti bróðir og Erla einstök vin-
kona.
Já, yndislega æska þú hverfur
smátt og smátt við hvern ástvin
sem við kveðjum.
Minningin lifir, sterk, björt og
hrein.
Gylfi samdi ljóð fyrir tveimur ár-
um er bróðir hans lést. Við látum
það fylgja hér, þar sem það lýsir
fallegum huga hans og fölskvalausri
bróðurást.
Átti ég bróður
sem unni mér,
öllum fremri
í augum mínum.
Fremstur í leikjum,
fyrstur í keppni
í veröld sem var
í Vesturbænum.
Hann gætti mín
og hann gaf mér traust,
fyrirmynd
ég fann í honum.
Alltaf síðan,
alla ævi,
bar engan skugga
á okkar trúnað.
Þökk sé þér bróðir,
bróðir minn.
(Gylfi Ásmundsson 1999.)
Þökk sé þér frændi, frændi minn.
Sunna, Ellisif, Birna, Edda.
Eins og allar straumþungar ár
mótar elfur tímans þau lönd, sem
hún rennur um. Sverfur gljúfur á
einum stað, fyllir upp dal á öðrum.
Stundum hrifsar hún til sín væna
torfu úr bakkanum, stundum skilur
hún eftir bjarg í farveginum. Tím-
inn mótar okkur öll, meitlar og slíp-
ar, brýtur niður og byggir upp.
Þeir, sem berast saman niður fljótið
og byltast hverjir innan um aðra í
iðuköstum þess, komast ekki hjá
því að rekast á, núast saman, og
slípast hverjir af öðrum. Það var
drjúgan spöl upp með fljótinu að
leiðir okkar Gylfa Ásmundssonar
lágu saman. Ég hóf störf sem geð-
læknir við Kleppsspítalann árið
1969. Gylfi var þá þegar í starfi þar
sem ungur, en vel menntaður og
áhugasamur sálfræðingur. Mér féll
strax vel við þennan trausta, hæg-
láta, en glaðværa mann. Hann hafði
lokið prófi í sálarfræði frá Háskól-
anum í Edinborg árið 1961 og fram-
haldsnámi í klínískri sálarfræði við
Wayne State University í Detroit í
Bandaríkjunum 1963-64. Starfaði
sem sálfræðingur við geðverndar-
deild barna á Heilsuverndarstöð
Reykjavíkur árin 1961–63 og átti
eftir að starfa þar að hluta frá
1964–70. Hann hóf störf sem sál-
fræðingur við Kleppsspítalann árið
1965 og starfaði þar og við geðdeild
Landspítalans sem yfirsálfræðingur
og síðan forstöðusálfræðingur til
ársloka 1999. Dósent í sálarfræði
við læknadeild Háskóla Íslands var
hann frá 1974. Ég læt þessa upp-
talningu nægja um störf Gylfa Ás-
mundssonar þótt henni sé hvergi
nærri lokið. Gylfi var starfsamur og
kom víða við, ekki einasta sem sál-
fræðingur, vísindamaður og kenn-
ari, því hann gegndi jafnframt
margháttuðum trúnaðarstörfum og
var afkastamikill rithöfundur. Þeg-
ar litið er um öxl virðist sá spölur,
sem við áttum samflot, allt of stutt-
ur og undarlega fljótfarinn. Margt
gerðist þó og breyttist á vegferð
okkar niður fljótið. Við flutum niður
straumþunga strengi, skoppuðum á
flúðum og lónuðum á lygnum.
Stundum var straumurinn stríður
og óvæginn, en þó held ég að hann
hafi oftast verið ljúfur og þægileg-
ur. Smágusur, en engin alvarleg
ágjöf. Þótt við þannig flytum sam-
hliða með straumi tímans held ég
að mér sé óhætt að fullyrða að aldr-
ei hafi komið til alvarlegra árekstra
milli okkar Gylfa, enginn meirihátt-
ar núningur orðið milli okkar, þótt
ef til vill hafi honum tekist að slípa
eitthvað af mínum vanköntum, og
aldrei slest uppá vinskapinn.
Reyndar þekki ég engan mann, er
samflot átti með Gylfa Ásmunds-
syni, sem hefur aðra sögu að segja.
Gylfi var einfaldlega þannig maður,
að hann siglir ekki úfinn sjó. Það
voru engar ýfingar kring um hann.
Engar rastir, eða straumhnútar.
Æstist vindur og ýfðist sjór þá
reyndist hann hinn rólegi maður
sátta, er stillti storma og lægði
öldurót. Einni frægustu persónu Ís-
lendingasagna, Njáli á Bergþórs-
hvoli, er þannig lýst, að „hann var
vitur og forspár, heilráður og góð-
gjarn og varð allt að ráði það er
hann réð mönnum, hógvær og
drenglyndur, langsýnn og lang-
minnugur. Hann leysti hvers manns
vandræði er á hans fund kom“.
Þessi lýsing gæti allt eins átt við
Gylfa Ásmundsson. Ég held ekki að
hann hafi beinlínis verið forspár, en
hógvær var hann, drenglundaður,
góðgjarn og heilráður. Mikil eft-
irsjá er að slíkum samferðamanni.
Við, sem ennþá velkjumst í ýmsum
hafvillum í lífsins ólgusjó, munum
sakna leiðsagnar hans og uppörv-
unar. Við þökkum honum heils hug-
ar samflotið. Eftirlifandi eiginkonu
hans, Erlu Líndal, og börnum
þeirra, Áslaugu, Katrínu, Ormari
og Brynhildi, færi ég innilegar sam-
úðarkveðjur. Bænir okkar fylgja
Gylfa Ásmundssyni á leið hans yfir
móðuna miklu. Við vitum að handan
hennar nær ferja hans landi og að
leiðarlokum kemst knörrinn óbrot-
inn í naust.
Jóhannes Bergsveinsson
yfirlæknir.
Að morgni 5. janúar barst sú
sorgarfrétt milli okkar vinkvenn-
anna að vinur okkar, Gylfi Ás-
mundsson, hefði látist að kvöldi 4.
janúar. Fréttin kom okkur í opna
skjöldu, en við vissum þó að heilsa
hans væri ekki sem skyldi.
Er við vinkonurnar hittumst síð-
ast nú skömmu fyrir jól, á mán-
aðarlegum fundi saumaklúbbsins L-
iða, var glatt á hjalla. Margt var
skrafað og skipulagt, þar á meðal
fundir okkar og mót fram eftir
þessu ári. Herrakvöld var einnig
ákveðið, en það hefur verið venja að
hittast nokkru sinnum á ári með
eiginmönnunum.
Margra ánægjustunda erum við
búin að njóta saman og eigum ljúfar
minningar. Saumaklúbburinn L-iði
og makar hafa ferðast mikið og
skemmt sér saman í gegnum árin.
Á fyrstu árunum voru börnin okkar
gjarnan með en nú hafa þau vaxið
úr grasi og mörg myndað sínar eig-
in fjölskyldur. En við fylgdumst
með börnum hver annarar og rædd-
um sorgir og gleði hversdagsins í
fjölskyldum okkar.
Er lögð voru á ráðin um áætlun
vetrarins grunaði okkur ekki að svo
stutt yrði í kveðjustund hjá okkar
góða vinahópi. Við viljum minnast
góðs drengs sem með sínu hægláta
fasi hafði fylgt okkur í gegnum ára-
langa vináttu. Er hann kom með
pípuna sína og ljúfa brosið og heils-
aði okkur konunum þegar við röð-
uðum okkur að kaffiborðinu hjá
Erlu með skvaldri og gleði sam-
verustundarinnar. Já, við minnumst
hans er hópurinn kom saman á góð-
um stundum þar sem hann rólegur,
yfirvegaður öðlingurinn blandaði
geði við okkur á sinn glettna hátt.
Það var alltaf ánægjulegt að ræða
við hann. Hann hafði ætíð eitthvað
gott til málanna að leggja.
Þessi vinahópur á mörg ár að
baki og með árunum hefur vináttan
bundist æ traustari böndum. Gylfi
var einstaklega hlýr og traustur
vinur og átti virðingu okkar.
Elsku Erla og fjölskylda, þið eig-
ið allar okkar kærleikshugsanir á
þessum erfiðu tímamótum. Við biðj-
um ykkur blessunar. Megi góður
Guð styrkja ykkur í sorginni.
Saumaklúbburinn L-iði
og makar.
Það er mikill sjónarsviptir að
Gylfa Ásmundssyni af vettvangi
sálfræðinnar á Íslandi. Um áratuga
skeið var hann í forystusveit ís-
lenskra sálfræðinga og þeir eru
margir úr okkar hópi sem notið
hafa handleiðslu hans eða forystu
með einum eða öðrum hætti.
Kynni mín af Gylfa spanna um
tuttugu og fimm ár. Þau hófust
þegar ég var nemandi í sálfræði við
Háskóla Íslands þar sem Gylfi
leiddi nemendur í allan sannleika
um eðli sálfræðilegra prófa. Þá
strax kom hann fyrir á sinn ein-
kennandi hátt, þægilegur, íhugull
og greiðvikinn. Mér fannst hann
líka sjá lengra og dýpra en flestir
aðrir en um leið af mikilli mýkt og
mildi. Gylfi var þá þegar kominn í
forystu fyrir sálfræðinga á Land-
spítalanum, einum öflugasta starfs-
vettvangi sálfræðinga á Íslandi.
Hann gerði ekkert til þess að mikl-
ast af því en lagði því meiri rækt við
að kynna okkur algengustu verk-
færi sálfræðinga. Þarna voru fyrstu
tækifæri okkar margra til að
skyggnast undir yfirborðið í eigin
lífi og hefja þá vegferð að láta ekki
okkur sjálf verða til trafala í vinnu
okkar með öðrum. Fyrir sjálfan mig
er Gylfi ekki einungis upphafsmað-
ur þessarar vegferðar heldur sá
sem tók við mér beint úr fram-
haldsnámi og hjálpaði mér við að
skyggnast og skilja fólk og hvernig
sálfræðingar geta starfað með
áhrifaríkum hætti.
Upphafsmenn sálfræði á Íslandi
voru fjölhæfir menn. Þeir skrifuðu
mikið fyrir almenning og komu víða
við í skrifum sínum. Gylfi var mað-
ur þessarar gerðar. Hann var vel
lesinn og afar ritfær. Hann bæði
þýddi og skrifaði um margvísleg
sálfræðileg efni. Hann kunni þá list
að gera flókið mál skiljanlegt og
stíll hans var þýður og þægilegur.
Nútíminn kallar á fólk með trausta
þekkingu og færni í vísindum og
fræðum. Gylfi var maður sem sinnti
þessu kalli vel. Hann átti frum-
kvæði að og stjórnaði fjölmörgum
rannsóknum sem jafnan sneru að
þýðingarmiklum málum s.s. lífi og
líðan sjómanna, áfengisneyslu og
áhrifum hennar og sálrænum áföll-
um vegna náttúruhamfara. Sam-
félagslega ábyrgð sína sýndi Gylfi
með forystu og þátttöku í fjölda
nefnda og stjórna, bæði á vegum
Sálfræðingafélags Íslands og
stjórnvalda. Væri þörf á vönduðum
manni sem fullvíst væri að skilaði
góðu verki var Gylfi jafnan fyrsti
kostur.
Gylfi stýrði stórum hópi sálfræð-
inga á geðdeildum Landspítala.
Undir hans forystu í þrjátíu ár óx
og dafnaði sá hópur. Það er aldrei
létt verk að leiða hóp ólíkra ein-
staklinga. Þótt á stundum hafi verið
skiptar skoðanir um áherslur var
aldrei ágreiningur um manninn
Gylfa. Hann hafði alla okkar virð-
ingu en ekki síður væntumþykju.
Ekki var betra að leita til nokkurs
manns og aldrei þörf að draga úr
eða hika. Skilningur og hlýja ein-
kenndi allt hans viðmót. Hann mat
meira heilindi og manngæsku í
samskiptum við samferðamenn en
vegtyllur og völd í samfélagi heil-
brigðisstétta. Á honum stóðu mörg
spjót en upp úr stóð manneskjan og
skjaldborg hans um raunveruleg
mannleg gildi. Í þessu felst ein
stærsta og besta minningin um
Gylfa og þetta er það veganesti sem
mér og mörgum mun veitast nota-
drjúgt.
Gylfi kaus að láta af forystu sál-
fræðiþjónustu Landspítala áður en
aldur sagði til um. Við fögnuðum
því með honum að geta nýtt fjöl-
þætta hæfileika sína algerlega eftir
eigin höfði en sáum jafnframt að við
gætum notið krafta hans og félags-
skapar um langa hríð. Þótt ég hefði
ekki hitt Gylfa um nokkurt skeið
bárust mér fregnir af góðu gengi
hans og mikilli virkni. Voru það
fregnir sem glöddu mjög. Skyndi-
legt andlát hans kom því sem reið-
arslag. Missir fjölskyldu Gylfa er
mikill. Hann var farsæll fjölskyldu-
faðir, ást hans til konu sinnar og
umhyggja í garð fjögurra uppkom-
inna barna var öllum ljós. Þeim
sendi ég mínar innilegustu samúð-
arkveðjur.
Hörður Þorgilsson.
Dýrmætar minningar geymir
hver fyrir sig og því verða hér ein-
ungis færðar þakkir fyrir að hafa
átt þig að og notið samfylgdar þau
39 ár sem liðin eru síðan kynni okk-
ar hófust. Þar hefur aldrei borið
skugga á. Og lengi gat gott batnað!
Hvílíkan hetjuskap og ósérhlífni þú
sýndir í viðureign þinni við illvígan
sjúkdóm af elsku og tillitssemi við
fjölskyldu þína og aðra samferða-
menn verður vonandi mörgum til
eftirbreytni. Ekkert víl og múður,
lífið hélt áfram sinn vanagang, nýr
starfsvettvangur, ferðalög, dýr-
mætar og kærar stundir með fjöl-
skyldu og vinum. Ómetanlegt var
að eiga með ykkur Erlu og öðrum
vinum unaðsstundir í Aþenu og við
nafla alheimsins í Delfí fyrir tveim
mánuðum og takk fyrir kaffi, kon-
fekt og skemmtilegt spjall heima í
stofu á Þinghólsbrautinni á gaml-
ársdag.
En í dögun nýrrar aldar varð að
beygja af. Á hálfum fjórða sólar-
hring var tekinn nýr kúrs og festar
leystar á vit nýrra ævintýra.
Orð Péturs Gauts til móður sinn-
ar veljum við sem hjartans kveðju
okkar til þín við vistaskiptin: Guð
launi þér lífsstundir þínar.
Kæru Erla, Áslaug, Kata, Ormar
og Bryna. Þið eigið okkur alltaf að.
Jóhanna og Tómas.
GYLFI
ÁSMUNDSSON
 Fleiri minningargreinar
um Gylfa Ásmundsson bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.