Morgunblaðið - 12.01.2001, Blaðsíða 64

FÓLK Í FRÉTTUM
64 FÖSTUDAGUR 12. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
JOHNNY Cash er fyrir
löngu orðinn goðsögn í lif-
anda lífi. Hann hefur verið
að í meira en hálfa öld,
samið og leikið þjóðlaga-
og sveitatónlist, blús og
hreina og klára popp-
tónlist á máta sem engum
hefur tekist að leika eftir –
sama hversu stíft menn
hafa reynt. Americana III:
Solitary Man er lokaskífan í þrenningu sem
Cash hefur unnið að með upptökustjóranum
nafntogaða Rick Rubin og eru margir á því að
gripurinn sé einn sá allra besti sem goðsögnin
hefur sent frá sér í lengri tíma. Meðal þeirra
laga sem finna má á plötunni eru einkar fram-
bærileg túlkun á Nick Cave-laginu „The Mercy
Seat“ og hinu margfræga „One“ sem upp-
haflega prýddi Achtung Baby U2.
Goðsögn!
LOKSINS, segja þeir örugg-
lega, strákarnir í Coldplay,
þegar þeir sjá Tónlistann yfir
plötusölu fyrstu viku nýrrar
aldar. „Loksins komumst við
á toppinn.“ Parachutes hefur
nefnilega verið að tvístíga í
kringum toppsætið eins og
köttur í kringum heitan graut.
Löngum stundum dvalist á
meðal fimm efstu, meira að
segja þegar jólaplötuflóðið
stóð sem hæst, en aldrei
náð að tylla sér í sætið góða. Samkvæmt nýj-
ustu tölum lítur líka út fyrir að gripurinn góði fari
í gullsölu innan tíðar, en hann hefur selst í um
4.500 eintökum sem gerir hann að fjórðu mest
seldu erlendu plötu ársins 2000. En þess má
geta að Eminem á mest seldu erlendu plötuna,
The Marshall Mathers LP, sem seldist í 7.300
eintökum og gengur reyndar enn dável.
Loksins, loksins!
Með útgáfu Íslensku
Disney laganna er í
fyrsta sinn komin út hér
á landi plata sem inni-
heldur upprunalegar
upptökur úr hinum einu
sönnu Disney-barna- og
fjölskyldumyndum en
þær eru eins og flestir
vita uppfullar af söngv-
um og dönsum. Það
vita líka flestir að nú-
orðið eru allar helstu
teiknimyndir Disney sem sýndar eru hérlendis
hljóðsettar á íslensku, jafnt tal sem söngur. Til
þeirra verka hafa jafnan verið kallaðir nokkrir af
helstu leikurum og dægurtónlistarmönnum
okkar hverju sinni og inniheldur platan afrakst-
ur þeirrar vinnu, m.ö.o. útgáfurnar sem birtust
upprunalega í myndunum þegar þær voru sýnd-
ar í kvikmyndahúsum hérlendis.
Alvöru Disney!
OFSTÆKISMENN vestra
hafa kallað hann And-
krist á meðan fylgjendur
hans hampa honum
sem sjálfur Kristur væri.
Lykilorðið þegar þetta
„fyrirbæri“, Marilyn
Manson, er annars veg-
ar er öfgar. Sjálfur gerir
hann umbúðalaust út á
þær og viðbrögðin, hvort
sem þau eru góð eða
slæm, eru fram úr hófi öfgakennd. Holy Wood
er fimmta breiða hljóðversskífa sveitarinnar,
sem eiginlega er lítið annað en verkfæri eins
manns, Brians Warner, sem jafnan gengur und-
ir nafni sveitarinnar. Nýja platan þykir boða
nokkurt afturhvarf til hinnar hráu Antichrist
Superstar, vinsælustu skífunnar til þessa, en
sú síðasta, Mechanical Animal, féll mörgum
fylgjendum miður í geð – þótti heldur mjúk.
Heilagt timbur!
GODSPEED You Black Emperor!
er hiklaust umtalaðasta neðanjarð-
arsveit síðustu ára. Í sveitinni
kristallast enda einkenni þessa
geira; markaðsöflin sniðgengin,
sömuleiðis fjölmiðlar og strika-
merki hvergi sjáanleg fremur en
snefill af viðleitni til að þýðast
meginstrauminn. Hér er komin list
með stóru L-i sem þekkir ekki þá
þreytandi kaldhæðni sem tröllríður
allt of mörgu í menningunni um
þessar mundir. Þetta hérna er
grínlaust.
Sú plata sem hér er til umfjöll-
unar, Lift Yr. Skinny Fists Like
Antennas to Heaven, kom út seint
á síðasta ári og er óhætt að segja
að hennar hafi verið beðið með
nokkurri eftirvæntingu.
Tónlistin er rokk. Ansi afbyggt.
Síðrokk sem „rokkar“ lítið, er
ósungið og líður áfram á naum-
hyggjulegan en þó afar áhrifamik-
inn hátt. Leitað er jafnt í smiðju
ný-sígildra tónlistarmanna eins og
Gorecki og Pärt sem og til tíma-
móta-jaðarrokkssveita eins og My
Bloody Valentine og Sonic Youth
eftir innblæstri. Hátónaður og
ískrandi gítarleikurinn minnir mig
einnig nokkuð á skosku sveitina
Big Country hér í árdaga, eins
undarlega og það kann að virðast.
Godspeed á einnig ýmislegt sam-
merkt með hinni íslensku sveit Sig-
ur Rós, báðar sveitir hafa lag á að
búa til hrífandi fallegar melódíur,
svo fallegar reyndar að þú þarft að
vera ansi fráhverfur fyrirbærinu
tónlist ef þær ná ekki að hreyfa
eitthvað við þér. Hljómur God-
speed er þó öllu hrárri og villtari.
Sigur Rós í bílskúrnum?
Það er líka merkilegt hvað
hljómsveit eins og Godspeed minn-
ir mann mikið á framsækna rokkið
(e. prog rock) sem vinsælt var í
byrjun áttunda áratugarins og
ástundað var af sveitum eins og
Yes, ELP og King Crimson. Á
þessari plötu hér, sem ég kalla eft-
irleiðis L.Y.S.F.L.A.T.H., eru fjög-
ur kaflaskipt lög, öll um og yfir 20
mínútur að lengd.
Hugurinn hvarflar nánast ósjálf-
rátt til þess „verks“ sem var í raun
og réttu upphafið að endi fram-
sækna rokksins, hinni uppskrúfuðu
og yfirdrifnu Tales From Topo-
graphic Oceans (1973) með Yes en
þar voru lögin einmitt fjögur – og
öll um og yfir tuttugu mínútur að
lengd. Fyrsta lagið á þessari plötu
Yes heitir „The Revealing Science
of God – Dance of The Dawn“.
Lagakafli í verkinu „Sleep“ eftir
Godspeed heitir „Broken Windows,
Locks Of Love pt. III. / 3rd part“.
Og báðar þessar hljómsveitir eru
ansi langt frá því að vera að glensa
eitthvað. Þetta er listrænt rokk (e.
art rock) fram í fingurgóma.
Plata Yes fékk lofsamlega dóma
á sínum tíma – en var tætt í sund-
ur tíu árum síðar. Það skyldi þó
aldrei vera að maður ætti eftir að
ganga með veggjum innan tíðar
eftir að vera búinn að hampa síð-
rokkinu í hástert undanfarin ár?
Helsta gagnrýnin sem fram hef-
ur komið í garð Godspeed hefur
einmitt snúist um framangreint. Er
þetta einlæg, virðingarverð tónlist-
arsköpun? Eða hrokafullt mont-
rokk sem tekur sig allt of alvar-
lega? Mönnum er í sjálfsvald sett
hvorn pólinn þeir vilja taka í hæð-
ina. Engu að síður er varasamt að
láta svona pælingar skemma fyrir
sér það sem máli skiptir – tónlist-
ina.
Því þegar fólk heyrir tónlist sem
er sem slík frábær er það fljótt að
fella niður tuð um hvort eitthvað sé
frumlegt eða ekki (dæmi: Belle and
Sebastian, Tortoise, Sigur Rós).
Það er nefnilega ekkert nýtt undir
sólinni. Málið snýst um það hvort
vel sé unnið úr því sem er fyrir.
Í ljósi þessa er Godspeed í bestu
málum. Tónlistin hér er blátt
áfram hrífandi og lögin taka sér
hægt og bítandi góðan bólstað í
tóneyranu. Platan er heilsteypt og
áran yfir henni er þægileg og
heillandi, hvort sem um er að ræða
áleitna og afturverkandi (e. feed-
back) gítargeðveiki eða ljúfsárar og
sveimandi rólyndisstemmur.
Það mætti kannski
segja að hæfileikar God-
speed til að skapa harm-
ræna en þó um leið ægi-
fagra stemmningu lýsi sér
best í mögnuðu eintali
óþekkts roskins manns í
upphafi þriðja lagsins
sem ber yfirtitilinn
„Sleep“. Þar rifjar hann
upp æskuminningar frá
ströndinni við Coney Is-
land og er hann segir í
lokin með glaðværum en
þó tregablöndnum rómi,
studdur varlega spiluðum
gítartónum: „They don’t
sleep anymore on the
beach“ eru áhrifin hreint
út sagt kynngimögnuð.
Og tónlistin sem byrjar
þegar 5 mínútur og 32
sekúndur eru liðnar af
síðasta laginu, „Antennas
to Heaven“, er – nú er
lýsingarorðunum farið að
fækka – einfaldlega sú
besta tónlist sem ég heyrt
í langan tíma. Gæsahúðin
tryggð í hvert og eitt
einasta skipti sem ég
heyri þennan kafla!
L.Y.S.F.L.A.T.H. er það besta
sem Godspeed hefur gert frá upp-
hafi, platan er í einu orði sagt stór-
kostleg. Þó finnst manni samt eins
og kraftarnir hafi ekki verið nýttir
algerlega í botn, eitthvað sem mað-
ur gerir ósjálfrátt kröfur um til
þessa hóps. Kannski líður platan
fyrir þær ósanngjörnu kröfur sem
til hennar voru gerðar, þeir sem
séð hafa Godspeed á tónleikum og
heyrt fyrri afurðir hafa væntanlega
beðið eftir þessari plötu – eins og
ég – með lífið í lúkunum. Besta
plata ársins, og síðusta ára ef út í
það er farið, var á leiðinni, það var
alveg hreint og klárt.
Þessir annmarkar breyta því þó
ekki að í samanburði við annað sem
út kom í fyrra er þessi plata hik-
laust það besta sem út kom í dæg-
urtónlist það árið. Um það skyldi
enginn efast.
ERLENDAR
P L Ö T U R
Arnar Eggert Thoroddsen
skrifar um plötu kanadísku
síðrokkssveitarinnar God-
speed You Black Emperor!,
Lift Yr. Skinny Fists Like
Antennas to Heaven
 Svartir
leiðtogar
Godspeed You Black Emperor!: Af listinni skuluð þið þekkja þá.

 

 


  
 


  

! 

"#

 $%&

'

(
#
 "
 )

*+
, , (  
, ++
(
- )#.%
/ 

,  0#
 
,   

*
*


12

 

 (
$ 


 342
'
"#

 /#

5


 

         
   

 

   

 !"

$ 
 
# %

   " 

&' (#)

*+ ,,
% -./01-..0
2 3       
*+ ,000
4
 !

*+ &  5
 

 #67
 8 
9 2 
7
-

  4
   : ! 
7 2 6
# ; 3

!
444<  # 

   -=
,=
5=
>=
?=
@=
A=
/=
.=
-0=
--=
-,=
-5=
->=
-?=
-@=
-A=
-/=
-.=
,0=
,-=
,,=
,5=
,>=
,?=
,@=
,A=
,/=
,.=
50=
22
6
32
33
37
88
38
89
6
37
:4
:
84
6
32
:
6
:
8:
9
3
2
;
4
3<
36
3
8
3
23
'*=

0
1
 
'*=
5%%

1
 
(
*


 0
()

(  

>?

@



(

*$


>?

1
 
(



>?

(

1
 
1
 
'*=
' 
'*=
1
 
/

1
 
*$
2
<
3
8
9
6
33
27
<2
4
34
:
8<
84
39
82
;
67
83
88
93
48
36
3<
32
89
<6
6;
326
29
A -


  .



    ) %
 B
%C
-



 



 0 D
#     (+
 #.
 %
  * 
+%% )  


% 

 
E   F G 
G 5 G ") 
#
G ") !


G ")   G *&)
 *
 F

H
G *&)  *
 *G (


!


G ()
!


G ()
   29
-=
,=
5=
>=
?=
@=
A=
/=
.=
-0=
--=
-,=
-5=
->=
-?=
-@=
-A=
-/=
-.=
,0=
,-=
,,=
,5=
,>=
,?=
,@=
,A=
,/=
,.=
50=