Morgunblaðið - 10.03.2001, Blaðsíða 1

58. TBL. 89. ÁRG. LAUGARDAGUR 10. MARS 2001 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 10. MARS 2001
ALBANSKIR skæruliðar hertu enn
árásir sínar við landamæri Serbíu og
Makedóníu í gær. Srdjan Kerim, ut-
anríkisráðherra Makedóníu, sat fund
með yfirstjórn, Atlantshafsbanda-
lagsins, NATO, í gærdag sem lýsti yf-
ir stuðningi við Makedóníumenn.
NATO íhugar nú að grípa til enn
harðari aðgerða til að sigrast á
skæruliðunum. Að sögn Davíðs Loga
Sigurðssonar, starfsmanns Öryggis-
og samvinnustofnunar Evrópu, ÖSE,
í Pristina í Kosovo, er ekki talið að
átökin muni breiðast út um Balkan-
skagann.
Í fyrstu árás skæruliðanna í gær,
sem sumir hverjir komu frá Kosovo
að því er talið er, réðust þeir á liðs-
sveitir Makedóníumanna í Brest.
A.m.k einn Makedóníumaður lést og
einn skæruliði í átökunum. Þau urðu
til þess að Makedónía lokaði landa-
mærunum til Kosovo. Það þýðir að
helsta aðflutningsleið matvæla og
eldsneytis í Kosovo er lokuð í annað
sinn á tveimur dögum.
Í Presevo-dalnum í Suður-Serbíu
féll a.m.k. einn lögreglumaður og þrír
særðust eftir árásir skæruliðanna, að
sögn serbneskra yfirvalda. Þrír Al-
banar særðust.
Innanríkisráðherra Júgóslavíu
sagði í gær að hersveitir gætu verið
komnar á vettvang á vopnlausa svæð-
ið í Suður-Serbíu, við landamæri Kos-
ovo, innan tveggja daga. NATO von-
ast til að hernum takist að koma í veg
fyrir vopnasmygl skæruliðanna til
Makedóníu, en talið er skæruliðarnir í
löndunum tveimur vinni saman.
George Robertson, framkvæmda-
stjóri NATO, sagði þó óhugsandi að
NATO myndi sinna eftirliti við hlið
júgóslavneskra hersveita.
Robertson sagðist þess fullviss að
það tækist að kveða átökin niður.
Davíð Logi segir að albönsk dag-
blöð hafi gagnrýnt harðlega ákvörðun
NATO um að leyfa hermönnum Júgó-
slavíu að fara inn á hluta vopnlausa
svæðisins við landamæri Serbíu og
Júgóslavíu. „Það má segja að þrátt
fyrir að takist að kveða niður átökin
núna sé ekki búið að leysa vandamál
svæðisins.“
Rétt viðbrögð Makedóníumanna
Óttast hefur verið að árásir skæru-
liðanna í Makedóníu dragi dilk á eftir
sér. Stjórnmálaskýrendur hafa hins
vegar bent á að Makedóníustjórn hafi
brugðist hárrétt við árásum þeirra
með því að falast eftir aðstoð alþjóða-
stofnana í stað þess að ráðast á
skæruliðana af hörku. Slíkt hefði get-
að vakið samúð albanska þjóðarbrots-
ins í Makedóníu með málstað skæru-
liðanna.
Áframhaldandi átök í S-Serbíu og Makedóníu þrátt fyrir viðbrögð NATO
AP
Barn af albönskum uppruna ríður framhjá farartækjum bandaríska hersins við þorpið Debellde á landamærum Kosovo og Makedóníu.
Mannskæðar árásir
albanskra skæruliða
Skopje, Tírana, Brussel, Bújanovac, AFP, AP.
MILLJÓNATJÓN varð í fisk-
eldisstöð skammt utan við
Flekkefjord í Noregi aðfara-
nótt fimmtudags, segir í norska
vefritinu Fiskaren. Svo virðist
sem siglt hafi verið á fiskeld-
iskvíar stöðvarinnar. Rekstrar-
stjóri stöðvarinnar, Kjetil Han-
sen, sagði að tjón á mann-
virkjum næmi andvirði 30 millj.
ísl. króna.
Að sögn Hansen er mesta
tjónið þó í laxi sem slapp úr ker-
um, en lax að andvirði 260 millj.
ísl. kr. var í kerum. Hansen
sagði ekki ljóst hversu stór
hluti laxins hefði glatast, en net
hefðu verið lögð út til að bjarga
því sem bjargað yrði.
Enn er óljóst hver olli skað-
anum. Danskur skipstjóri flutn-
ingaskips var tekinn til yfir-
heyrslu hjá lögreglu en neitaði
að tengjast árekstrinum. Engin
ummerki voru heldur á skipinu
sem bentu til þess að svo væri.
Milljóna-
tjón í
eldisstöð
ARIEL Sharon, forsætisráðherra
Ísraels, hefur lýst því yfir að hann vilji
hitta Yasser Arafat, leiðtoga Palest-
ínumanna, að máli til að reyna að
stöðva átökin á sjálfstjórnarsvæðun-
um, sem hafa nú staðið í fimm mán-
uði. Yasser Abed Rabbo, háttsettur
samningamaður Palestínumanna,
sagði í gær að af fundinum gæti jafn-
vel orðið á næstu dögum.
Talsmaður Sharons, Raanan Giss-
in, sagði fréttamönnum í gær að for-
sætisráðherrann hefði sent Arafat er-
indi þessa efnis á fimmtudag. Í bréfi
sínu segir Sharon meðal annars að
hann telji beina fundi og viðræður
nauðsynlegar til að ná friði.
Þetta er stefnubreyting af hálfu
Sharons, sem hafði fyrr á fimmtudag
útilokað fund með Arafat fyrr en Pal-
estínumenn hefðu látið af uppreisn
sinni. Kom hún í kjölfar bréfs frá Ara-
fat, þar sem hann óskar Sharon til
hamingju með embættistökuna og
slær sjálfur af kröfum sínum. Arafat
hvetur þar Sharon til að hefja aftur
friðarviðræður á grundvelli undirrit-
aðra samninga, en ekki á grundvelli
niðurstaðna viðræðnanna í Camp
David, eins og hann hafði áður krafist.
Sharon lagði þó áherslu á að form-
legar friðarviðræður milli Ísraela og
Palestínumanna gætu ekki hafist á ný
fyrr en átökunum á sjálfstjórnar-
svæðunum hefði linnt, þrátt fyrir að
þeir Arafat hittust fyrr.
Abed Rabbo sagði á hinn bóginn í
gær að friðarviðræður gætu ekki haf-
ist fyrr en Ísraelar hefðu opnað landa-
mæri sjálfstjórnarsvæðanna og dreg-
ið þar úr herviðbúnaði.
Skotið að
Ben Eliezer
Útvarp ísraelska hersins skýrði frá
því í gær að leyniskytta hefði skotið
að eftirlitsstöð hersins, þar sem Bin-
yamin Ben Eliezer varnarmálaráð-
herra og Shaul Mofaz, yfirmaður
hersins, voru í heimsókn. Enginn lét
lífið en skotin munu hafa hafnað
nærri varnarmálaráðherranum.
Sharon vill hitta
Arafat að máli
Jerúsalem. AFP, AP.
ANDSTÆÐINGAR Úkraínu-
forseta, Leoníds Kuchmas, lentu í
átökum við lögregluna í gær. Þá
leystist minningarathöfn um úkra-
ínska þjóðskáldið Taras Shevenko
upp í blóðugustu mótmæli herferð-
arinnar gegn forsetanum. Nokkrir
særðust í átökum fylkinganna. Er
leið á daginn fjölgaði þeim er þátt
tóku í mótmælunum og urðu allt að
18.000 á endanum, að sögn lögregl-
unnar. Átökin komu aðstandendum
mótmælanna á óvart, en nokkrum
sinnum hafa verið skipulögð frið-
samleg mótmæli gegn Kuchma í
kjölfar ásakana um að hann hafi
tengst morði á blaðamanni sem
hafði gagnrýnt úkraínsk stjórnvöld.
Blóðug mótmæli í Úkraínu
AP
SAMSTEYPUSTJÓRNINNI í Fær-
eyjum tókst aðfaranótt föstudags
með naumindum að komast hjá klofn-
ingi eftir margra daga viðræður og
var ákveðið að haldið skyldi áfram að
vinna að fullveldi.
Upphaf deilnanna var þegar An-
finn Kallsberg, lögmaður og leiðtogi
Þjóðarflokksins, ákvað fyrir nokkru
að aflýsa fyrirhugaðri þjóðarat-
kvæðagreiðslu um fullveldi sem átti
að verða 26. maí. Høgni Hoydal, ráð-
herra fullveldismála og forystumaður
Þjóðveldisflokksins, var mjög ósáttur
við þá ákvörðun.
Málamiðlunin sem náðst hefur um
stefnu í fullveldismálinu er að mörgu
leyti samhljóða því sem flokkarnir
ætluðu að leggja til í atkvæðagreiðsl-
unni. Allir málaflokkar sem sam-
kvæmt núverandi sambandslögum
heyra undir dönsku stjórnina, eiga
smám saman að falla undir færeysku
landstjórnina fyrir árið 2012.
Þjóðaratkvæðagreiðsla síðar
Verður efnt til þjóðaratkvæða-
greiðslu um nýju tillögurnar en ekk-
ert er sagt um hvenær hún verður.
Aðeins er sagt að hún muni fara fram
þegar landstjórnin hafi tekið við öll-
um umræddum málaflokkum og
Færeyingar verði hættir að þiggja
peningaaðstoð frá Danmörku. Kalls-
berg hefur þegar sent dönsku stjórn-
inni bréf þar sem hann útskýrir nýju
stefnuna.
Árlegur fjárstyrkur Dana við Fær-
eyinga á þegar að lækka og á Kalls-
berg að semja við Poul Nyrup Ras-
mussen, forsætisráðherra Danmerk-
ur, um tímaáætlun í því sambandi.
Rasmussen hefur neitað að sam-
þykkja að Færeyingar fái langan að-
lögunartíma ef þeir ákveði að verða
fullvalda þjóð, hámarkið sé fjögur ár.
Fullveldis-
stefna
heldur velli
Þórshöfn. Morgunblaðið.
Færeyska landstjórnin