Morgunblaðið - 10.03.2001, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 LAUGARDAGUR 10. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ARI Teitsson, formaður Bændasamtaka Íslands,
hlaut einróma kjör þingfulltrúa á Búnaðarþingi í
gær sem formaður til næstu þriggja ára. Þau tíð-
indi gerðust við stjórnarkjörið að tveir stjórn-
armenn, sem gáfu kost á sér áfram, náðu ekki
kjöri í aðalstjórn. Þetta voru þeir Þórólfur Sveins-
son, formaður Landssambands kúabænda, og Örn
Bergsson, bóndi á Hofi í Öræfum. Viðmælendur
Morgunblaðsins úr röðum þingfulltrúa voru á
einu máli um að fósturvísamálið svokallaða hefði
haft töluverð áhrif á að Þórólfur náði ekki kjöri,
en sem formaður kúabænda hefur hann barist
fyrir innflutningi fósturvísa úr norskum kúm, sem
mjög hefur verið umdeildur á þessum vetri. Af
öðrum tíðindum af stjórnarkjöri má nefna að tvær
konur náðu kjöri og hafa jafnmargar konur ekki
setið áður í stjórn Bændasamtakanna.
Ari var einn í kjöri til formanns og hlaut 41 at-
kvæði af 47 mögulegum. Sex seðlar í formanns-
kjöri voru ógildir. Ari var þakklátur þingfulltrú-
um fyrir endurkjörið, í stuttri ræðu sem hann
flutti, en tók fram að sér hafi ekki tiltakanlega
vantað vinnu. Sagðist hann líta á kjörið sem vís-
bendingu um að hann og aðrir forystumenn og
starfsmenn Bændasamtakanna undanfarin sex
ár, sem hann hefur verið formaður, væru að gera
góða hluti. Mat hann einróma endurkjör sem
hvatningu til að halda áfram á sömu braut.
Stjórn Bændasamtakanna er kjörin á þriggja
ára fresti og í henni sitja sjö manns að formann-
inum meðtöldum. Tveir í fráfarandi stjórn gáfu
ekki kost á sér áfram og komu þeir báðir af Suð-
urlandi, þ.e. Hrafnkell Karlsson frá Hrauni og
Hörður Harðarson á Laxárdal. Í stað þeirra af
Suðurlandi komu inn í stjórnina nú þau Sólrún
Ólafsdóttir á Kirkjubæjarklaustri og Eggert
Pálsson á Kirkjulæk. Hlutu þau afgerandi kosn-
ingu en þau voru bæði í varastjórn samtakanna á
nýliðnu kjörtímabili.
Af Vesturlandi og Vestfjörðum voru kosnir í
stjórn þeir Guðmundur Grétar Guðmundsson á
Kirkjubóli, sem var áður í stjórn og fékk 28 at-
kvæði, og Guðmundur Jónsson á Reykjum, sem
var áður í varastjórn, en fékk nú 32 atkvæði.
Hann kemur inn af þessu svæði í stað Þórólfs
Sveinssonar á Ferjubakka II í Borgarfirði sem
hlaut 23 atkvæði í stjórnarkjörinu.
Gunnar Sæmundsson frá Hrútatungu og Ari
Teitsson, formaður og bóndi á Hrísum, náðu
öruggu endurkjöri í stjórn sem fulltrúar Norð-
lendinga en af Austurlandi kemur ný inn í stjórn
Sigríður Bragadóttir, kúabónda á Síreksstöðum í
Vopnafirði. Kosningin á kjörsvæði Austfirðinga
var spennandi því Sigríður fékk 24 atkvæði, eða
minnsta mögulega meirihluta frá þeim 47 þing-
fulltrúum sem kusu. Örn Bergsson kom næstur
með 22 atkvæði.
Eftirmál eiga eftir að koma í ljós
Þórólfur Sveinsson sagði við Morgunblaðið að
stjórnarkjöri loknu að niðurstaða væri fengin og
lítið við henni að segja. Hvort líta bæri á nið-
urstöðuna sem vantraust á hans störf fyrir hönd
kúabænda sagðist Þórólfur ekkert geta fullyrt
um. Benti hann á að Bændasamtökin hefðu aldrei
í sinni sögu hleypt starfandi formönnum tveggja
stærstu búgreinafélaganna í stjórn.
„Ég vissi að þetta gat farið á hvorn veginn sem
var,“ sagði Þórólfur en þegar hann var spurður
hvort hann byði sig fram til endurkjörs sem for-
maður kúabænda á aðalfundi þeirra í lok sumars
sagðist hann vona að sauðfjárbændur myndu ekki
stjórna því kjöri. Vísaði hann þar til sterkra
áhrifa þeirra á Búnaðarþingi. Aðspurður hvort
einhver eftirmál yrðu af stjórnarkjörinu í Bænda-
samtökunum sagði Þórólfur að það ætti eftir að
koma í ljós og vildi hann ekki orðlengja það frek-
ar.
Formaður Bændasamtakanna einróma endurkjörinn á Búnaðarþingi
Formaður kúabænda var
felldur í stjórnarkjöri
BÚNAÐARÞING 2001 hefur sam-
þykkt að fela stjórn Bændasamtak-
anna, í samvinnu við Landsamtök
skógareigenda, að skipa þriggja
manna nefnd til að undirbúa og
gera samning við ríkisvaldið um
föst fjárframlög til lands-
hlutabundinna skógræktarverk-
efna næstu sjö til tíu árin.
Í greinargerð með ályktuninni
kemur fram að nú þegar hafa þrjú
slík verkefni verið samþykkt sam-
kvæmt lögum þar um, en forsenda
þess að markmið laganna nái fram
að ganga eru að tryggðar verði
fjárveitingar til þess.
Í hverju landshlutaverkefni er
unnin áætlun til 40 ára um umfang
þess og eru gerðir bindandi samn-
ingar við landeigendur, framleið-
endur plantna ofl.
„Ótryggt fjármagn til verkefna
sem hafa mikla þýðingu fyrir fjölda
einstaklinga getur raskað verulega
öllum áformum og skipulagi rækt-
unarstarfs þeirra sem vinna að
framkvæmd verkefnanna.“
Samið við ríkið um lands-
hlutabundna skógrækt
Morgunblaðið/Golli
Störfum búnaðarþings var haldið áfram í gær og þá fór meðal annars fram stjórnarkjör.
 BJÖRN Stein-
björnsson varði
doktorsritgerð 9.
júní síðastliðinn í
dýralækningum
við dýralæknahá-
skólann í Hann-
over í Þýskalandi.
Leiðbeinandi var
Hans Merkt, pró-
fessor emiritus við Institut für
Reproduktion við Dýralæknaháskól-
ann í Hannover. Andmælendur voru
Erich Klug, prófessor við Klinik für
Pferde, dýralæknaháskólanum
Hannover, og Albrecht Pfeiffer,
dr.med.vet., privatdosent, dýralæk-
naháskólanum í Hannover.
Ritgerðin fjallar um þá þætti sem
skipta máli hvað varðar frjósemi í
frjálsu stóðlífí hjá íslenska hestinum.
Rannsóknirnar voru tvískiptar. Ann-
arsvegar atferlisrannsókn og hins-
vegar frjósemisrannsókn. Á árunum
1995–1997 voru skoðaðir þrír stóð-
hópar, hver með sínum graðhestinum
í eitt og tvö gangmálstímabil hryssu.
Þ.e.a.s. í þrjár vikur og sex vikur,
samtals í 2.148 klukkustundir. Hóp-
arnir voru í girðingum þar sem auð-
velt var að fylgjast með þeim. Í miðri
girðingunni var komið fyrir hjólhýsi
sem stjórnstöð. Þrískiptri vakt var
komið á og hóparnir vaktaðir allan
sólarhringinn. Hryssurnar voru allar
merktar með númerum á báðum hlið-
um sem sást vel úr fjarlægð. Allt kyn-
atferli var skráð. Hluti hryssnanna
var ómskoðaður til þess að fastsetja
egglos hjá þeim. Til þess að skrá kyn-
atferli hrossanna var notuð smátölva,
Psion-Workabout, með prógramminu
Observer 2.0. Upplýsingarnar voru
síðan færðar reglulega inn í stærri
tölvu. Allar athafnir hrossanna voru
skráðar jafnóðum og þær gerðust,
klukkan hvað og staða hópsins í heild
á klukkustundar fresti. Skráð var
meðal annars sérstaklega hve oft
graðhestur fyljaði hverja hryssu og
hve lengi hryssurnar voru í látum.
Rannsóknirnar nýtast hrossarækt-
endum til þess að ná hámarks frjó-
semi út úr stóðum sínum. Niðurstöð-
urnar sýna að kynhegðun íslenska
hestsins er ekki frábrugðin kyn-
hegðun annarra hestakynja. Báðir
aðilar eru virkir þátttakendur í ást-
arlífinu. Svo virðist sem graðhestar
haldi hryssum í hóp til þess að létta
sér að ákvarða hvaða hryssur séu í
látum og hvenær þær nálgist egglos.
Með því að rannsaka úrgangsefni
þeirra fá þeir hugsanlega þessa vitn-
eskju í gegnum lyktarefni sem hryss-
urnar gefa frá sér (pheromone). Sú
staðreynd að þeir eyða aðeins 2,2–2,4
dögum að meðaltali í að fylja mer-
arnar þótt þær séu að ganga í 4,4–4,7
daga bendir til þessa. Þegar meri
klippir gull er hún hugsanlega að
koma skilaboðum í gegnum pherom-
one til graðhestsins. Graðhestarnir
fylja hryssurnar hvenær sem er á sól-
arhringnum og oftar þær sem eru
duglegastar að bjóða sig. Séu margar
hryssur að ganga í einu, er hætta á
því að einhverjar verði útundan og
fyljist því ekki.
Björn Steinbjörnsson lauk stú-
tentsprófi frá Menntaskólanum við
Sund 1978. Hann starfaði nokkur ár
sem tamnigamaður í Þýskalandi og
hóf þá nám í dýralækningum sem
hann lauk 1988. Síðan vann hann sem
sjálfstætt starfandi dýralæknir í um
tíu ár. Rannsóknirnar voru gerðar á
Íslandi á árunum 1995–1997. Árin
1998–2000 stundaði Björn dokt-
orsnám við dýralæknaháskólann í
Hannover.
Björn er kvæntur Þorbjörgu Frið-
riksdóttur og eiga þau fjögur börn,
Friðrik Marvin, Ragnheiði Erlu,
Steinbjörn og Erni Snæ. Eftir lok
doktorsprófs hóf Björn starf sem hér-
aðsdýralæknir í Austurlandsumdæmi
nyrðra með aðsetur á Egilsstöðum.
Hann er einn af stofnendum og starf-
ar einnig sem framkvæmdastjóri
Dýraspítala Austurlands ehf.
Doktor í
dýralækn-
ingum
FÓLK
BÆNDASAMTÖKIN hafa
tekið að sér að halda miðlægan
gagnagrunn fyrir alla ræktend-
ur íslenska hestsins hvarvetna í
heiminum. Sigurgeir Þorgeirs-
son, framkvæmdastjóri
Bændasamtakanna, segir að
hér sé um að ræða framþróun á
skráningakerfi sem Bænda-
samtökin hafa rekið fyrir ís-
lensku hrossaræktina um ára-
bil. Nú hafi verið gert
samkomulag við Alþjóðasam-
tök Íslandshestaeigenda, að
Bændasamtökin útvíkki þessa
þjónustu fyrir aðildarlöndin
eftir því sem þau kjósa að koma
inn í grunninn. „Ég hygg að
innan tveggja til þriggja ára
verði öll löndin komin inn í
gagnabankann, sem eru allflest
Evrópulöndin, Bandaríkin og
Kanada,“ segir Sigurgeir.
Fyrstu löndin, Noregur og
Austurríki, eru um þessar
mundir að hefja sína skráningu
í grunninn. Forritunin fór fram
á síðasta ári og er verið að full-
móta forritið. Reiknað er með
því að á næstu þremur árum
verði skráning á hrossakyn-
bótakerfinu að mestu orðin raf-
ræn, bæði hérlendis og alfarið í
útlöndum.
Grunnur að kynbóta-
útreikningum
Sigurgeir segir að þessar
upplýsingar séu grunnurinn að
kynbótaútreikningum á stóð-
hestum. Í grunninn fara allar
ætternisupplýsingar, lýsingar
á hrossunum og allir dómar
sem hrossin fá. Þetta gefi tæki-
færi til þess að afkvæmi hests,
sem er metinn hafa kynbóta-
gildi, koma inn í gagnasafnið
hvort sem þau eru í Þýskalandi,
Íslandi eða annars staðar. Áður
hefur ekki verið hægt að tengja
þetta saman. Gagnabankinn
verður mikið notaður af áhuga-
fólki um hestamennsku, jafnt
hérlendis og erlendis. Útlendu
aðildarfélögin þurfa að greiða
fyrir aðgang að grunninum og á
sú greiðsla að standa að mestu
undir rekstrinum. Einnig kem-
ur til greina að innheimta not-
endagjöld.
Alþjóðlegur
gagna-
grunnur
um íslenska
hestinn
SAMÞYKKT hefur verið ályktun á
Búnaðarþingi þar sem skorað er á
ríkisstjórnina og Alþingi að leiðrétta
með lagabreytingu „það misrétti sem
viðgengst“ í skattlagningu tekna af
veiðileigu, eins og það er orðað í álykt-
uninni. Bændur sem hafa veiðileigu-
tekjur og stunda búrekstur á jörðum
sínum þurfa að greiða fullan tekju-
skatt af veiðileigunni meðan aðrir
jarðeigendur, sem ekki stunda at-
vinnurekstur á jörðum sínum, geta
talið fram tekjur af veiðileigu sem
fasteignaleigu og greitt 10% skatt.
Í greinargerð með ályktuninni seg-
ir m.a. að hlunnindi séu nýtt með
tvennum hætti, annars vegar hlunn-
indi sem byggjast að mestu á vinnu
bóndans, svo sem æðardúnn, rekavið-
ur, lax- og silungsveiði í net og hins
vegar nýting með leigu. Veiðifélög
víða um land hafa á hendi leigu veiði-
réttar. Þau starfa samkvæmt lögum
um lax- og silungsveiði og bera ekki
sjálfstæða skattskyldu. „Veiðileigan
er leiga á fasteign og því ekki eig-
inlegur hluti af atvinnurekstri bónd-
ans. Það er óhjákvæmilegt að taka til
endurskoðunar skattalega meðferð
veiðileigutekna til þess að leiðrétta
það mikla ójafnræði sem nú við-
gengst. Þessi mismunun vinnur bein-
línis gegn hagsmunum dreifbýlis og
er í engu samræmi við byggðastefnu
Alþingis,“ segir ennfremur í greinar-
gerðinni.
Vilja breytta skattlagn-
ingu veiðileigutekna