Morgunblaðið - 10.03.2001, Blaðsíða 48

MINNINGAR
48 LAUGARDAGUR 10. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Sími 581 3300
Allan sólarhringinn — www.utforin.is
Suðurhlíð 35, Fossvogi
Sverrir
Olsen
útfararstjóri
Bryndís
Valbjarnardóttir
útfararstjóri
Sverrir
Einarsson
útfararstjóri
Landsbyggðarþjónusta. Áratuga reynsla.
✝ Sigmar fæddistá Breiðabóli á
Svalbarðsströnd
25.10. 1903. Hann
lést á Dvalarheim-
ilinu Hlíð hinn 3.
mars sl. Foreldrar
hans voru Benedikt
Jónsson, f. 21.6.
1864, d. 18.12. 1945,
b. á Breiðabóli, og
kona hans, Sessilía
Jónatansdóttir, f.
10.8. 1867, d. 18.9.
1950, húsfreyja.
Systkini Sigmars:
Jóhannes, f. 4.7.
1888, (látinn) b. á Breiðabóli á
Svalbarðsströnd; Elínrós, f. 8.2.
1890 (látin) ljósmóðir í Keflavík,
gift Þórarni Eyjólfssyni, d. 1971,
útgerðarmanni og smiði; Sigrún,
f. 29.10. 1891, (látinn) bústýra á
Breiðabóli, Jón, f. 16.3. 1894 (lát-
inn) fyrrv. yfirlögregluþjónn á
Akureyri; Jónatan, f. 18.9. 1895,
(látin) smiður og bílstjóri á
Breiðabóli; Guðfinna Sessilía, f.
14.5. 1897, ( látin) var gift Jóni
Eyjólfssyni, formanni og útgerð-
f. 9.9. 1929, múrari og vélstjóri í
Njarðvík, kvæntur Jóhönnu Þor-
steinsdóttur; d. 21.11. 00, Ingi, f.
17.7. 1934, búfræðingur og versl-
unarmaður í Reykjavík, kvæntur
Lilju Þorsteinsdóttur.
Sigmar var sjómaður á Sval-
barðseyri 1920–24, lauk vélstjóra
og stýrimannaprófi á Akureyri
1924 og var vélstjóri fiskibátum á
Svalbarðseyri 1924–26, vélstjóri á
fiskibátum í Vestmannaeyjum
1926–30, í Keflavík 1930–37, var
stýrimaður og skipstjóri í Kefla-
vík 1934–35 og vélstjóri á flutn-
ingabátum á Svalbarðseyri 1937–
47. Sigmar var frysthússtjóri
frystihússins á Svalbarðseyri
1947–80 og hefur gert út trillu á
Svalbarðseyri frá 1980.
Sigmar var formaður Vél-
stjórafélags Vestmannaeyja
1928–29 og Vélstjórafélags Kefla-
víkur 1931–32. Hann sat í hrepps-
nefnd Svalbarðseyrarhrepps
1950–56 og 1972–76, var einn
stofnanda og formaður slysa-
varnadeildarinnar Svölu á Sval-
barðseyri 1951–83 en hann hefur
hlotið margvíslegar viðurkenn-
ingar frá SVFÍ fyrir vel unnin
störf. Hann var safnaðarfulltrúi
Svalbarðseyrarkirkju 1962–83.
Útför Sigmars fer fram frá
Svalbarðsstrandarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30
armanni í Keflavík;
Kristján, f. 12.3. 1899,
(látinn) Guðmundur,
f. 23.9. 1900, d.s.b.
Sigurbjörg, f. 11.9.
1901, gift Sigtryggi
Friðrikssyni, b. á Sel-
landi í Fnjóskadal
(látinn); Guðmundur,
f. 5.5. 1907, (d. 9.2.
1901) búfræðingur á
Breiðabóli; Anna, f.
10.6. 1909, (látin);
Kristján, f. 23.7. 1912,
d.s.b. Axel, f. 29.4.
1914, (látin). skóla-
stjóri á Húsavík,
kvæntur Þorbjörgu Guðmunds-
dóttur.
Sigmar kvæntist 9.5. 1925 Ingi-
björgu Ágústsdóttur, f. 16.12.
1903, d. 10.1. 1991 húsmóður.
Foreldrar hennar voru Ágúst
Sveinbjörnsson, verkamaður í
Vestmannaeyjum, og kona hans,
Kristín Ólafsdóttir húsmóðir.
Börn Sigmars og Ingibjargar
eru, Ásta, f. 3.11. 1925, gift
Bjarna Sveinssyni, múrarameist-
ara á Akureyri; Jóhannes Pétur,
Spegilsléttur Eyjafjörðurinn,
döggin í grasinu og kyrrðin, sem
einkennir dagrenningu áður en
náttúran vaknar og skarkali dag-
legs amsturs byrgir okkur sýn á
stórkostlegt sköpunarverk almætt-
isins. Það er hvíslast á meðan bát
er rennt úr vör því nú skyldi róið
til fiskjar, öll framkoma og fas sjó-
mannsins bar vott um djúpstæða
virðingu hans fyrir náttúrunni og
lífinu í kringum hann. Þetta var
fyrsta minningin sem kom upp í
huga mér þegar móðir mín til-
kynnti mér lát afa míns Sigmars
Benediktssonar. Ég naut þeirra
forréttinda að fá að alast upp að
hluta hjá afa mínum og ömmu á
Svalbarðseyri, og dvaldi hjá þeim
hvenær sem kostur var allt fram á
unglingsár. Þolinmæði hans við að
kenna mér að lesa og draga til
stafs, lestur á ævintýrum fyrir
svefninn og áherslan sem lögð var
á bænina og forsjálni almættisins,
allt eru þetta minningabrot sem
upp koma þegar litið er yfir sam-
ferð okkar. Sumt af því sem hann
lagði áherslu á við mig fannst mér
oft óskiljanlegt t.d. mátti ekki
spila á spil á aðfangadagskvöld, og
ef maður hafði önglað saman fyrir
einni tyggjóplötu sem fékkst nú
sjaldan í kaupfélaginu nema fyrir
stórhátíðir og laumaðist til að
njóta í leyni, þá var maður kominn
á gráa svæðið, og ef maður var
staðinn að verki hafði gleymt sér í
allri sælunni yfir tyggjóinu, þá
fékk maður oft hvasst augnaráð,
tyggjóið límdist við góminn og
hreyfðist ei meir þann daginn. Það
var ekki við hæfi að hans mati að
tyggja jórturleður á hátíðisdögum.
Afi var barns síns tíma, tíundi í
röð 15 systkina sem öll eru látin
nema Sigurbjörg f. 11.9. 1901.
Lífsviðhorf hans og gildismat mót-
aðist af þeirra tíma lífsbaráttu,
mikilli vinnu, samheldni og trausti
á sjálfan sig til lífsbjarga og vel-
farnaðar, og kom þetta mikið fram
í hvernig hann nýtti það sem til
var, hvað var nauðsyn og hvað
óþarfi. Hann var skapmaður mikill
og það gustaði oft af honum, og
eru mér vel í minni orðræður og
skoðanaskipti hans við samferða-
menn og bændur af ströndinni um
málefni sem efst voru á baugi á
hverjum tíma. Var þá oft tekin
snerra og flóra hins íslenska máls
nýtt til hins ýtrasta, ekki hvað síst
ef umræðan snerist um pólitík en
hann var sjálfstæðismaður mikill
þó svo að blái liturinn hafi eitthvað
fölnað síðustu árin. Hann átti oftar
en ekki undir högg að sækja á
þessum vettvangi því Svalbarðs-
ströndin var í raun vagga Fram-
sóknar. En eins og hendi væri
veifað datt allt í dúnalogn og menn
sneru sér að mikilvægari málefn-
um s.s. lífsbjörginni og baráttu
hins daglega lífs og flugu þá stök-
ur og vísur manna á milli. Í maí
1925 giftst afi Ingibjörgu Ágústs-
dóttur. Þau hófu búskap í svoköll-
uðu Njarðarhúsi á Svalbarðseyri
en fluttu til Vestmannaeyja 1926
og síðar til Keflavíkur, en fluttust
um 1940 aftur til Svalbarðseyrar
og festu þá kaup á veiðarfæra-
geymslu í eigu Síldarvinnslunnar
Njarðar, sem þau gerðu að íbúðar-
húsi sem nefnt var Breiðablik og
bjuggu þar æ síðan. Þó svo að það
gustaði stundum af honum þýddi
það lítið ef amma var nálægt.
Þessi hægláta blíða kona hafði ein-
stakt lag á honum og þurfti oft
ekki meira en nokkur orð sett
fram á hennar rólega hátt til að
setjan hann alveg út af laginu í
tjáningunni. Hún bjó þeim fallegt
heimili þar sem gott var að dvelja
og var það annað heimili okkar
systkinanna úr Brekkugötunni. Afi
hafði farið ungur til sjós, lauk vél-
stjóra- og stýrimannaprófi á Ak-
ureyri og starfaði lengi framan af
ævinni sem skipstjóri og vélstjóri,
eða fram til 1947 að hann réðst
fyrst sem frystihússtjóri hjá Kaup-
félagi Svalbarðseyrar og starfaði
þar fram til 1980. Ekki sleppti
hann hendinni af sjómennskunni
því hann átti alltaf trillur og
stundaði handfæra- og netaveiði í
Eyjafirði allt til hins síðasta, en
síðasta trillan hans kjölbrotnaði
við sjósetningu þegar hann var 93
ára og varð það honum mikil eft-
irsjá. Eitt sem hann átti mjög erf-
itt með að skilja var hvernig fræð-
ingarnir fyrir sunnan gátu fundið
það út að fiskurinn í firðinum væri
bara við milli 9 og 12 á föstudög-
um og átti þar við reglugerðir og
heimildir um netalagnir. Er mér
ekki grunlaust um að hann hafi
hugsað sýslumanninum á Húsavík
þegjandi þörfina eftir að yfirvaldið
gaf honum áminningu, þá tæplega
níræðum, um að fara að reglugerð
um netaveiði. Eftir að hann missti
síðustu trilluna gaf hópur trillu-
karla honum gamla trillu sem sett
var niður á hlaðinu í Breiðabliki
þar sem hann gat dyttað að henni,
vonandi að hann kæmist á sjó að
nýju. Ég veit að hann mat þessa
gjöf mikils.
Eins og getið er um í kynningu
hér að ofan starfaði hann töluvert
að félagsmálum. Hann bar ávallt
mikla umhyggju fyrir kirkju sinni
og gegndi starfi meðhjálpara þó-
nokkur ár. Þau hjónin gáfu t.d. alt-
aristöflu þá sem nú prýðir Sval-
barðsstrandarkirkju, málaða af
próf. Magnúsi Jónssyni, sem og
aðra gagnmerka muni til minn-
ingar um foreldra sína. Mér eru
minnisstæðar ferðir okkar í gömlu
kirkjuna á Svalbarði þegar kynda
þurfti upp með góðum fyrirvara
fyrir messur, þá var eins gott að
það heyrðist ekki mikið í manni
meðan hann bjástraði við eldivið-
inn. Sérstaklega var honum um-
hugað um styrk og velferð Slysa-
varnafélags Íslands og starfi
deilda á landsbyggðinni. Hann
sótti öll landsþing Slysavarna-
félagsins meðan kraftar entust og
var það honum ætíð tilhlökkunar-
efni.
Afi gat verið fastur fyrir og
hafði oft á tíðum mjög fastmótaðar
skoðanir á mönnum og málefnum,
sumir voru ágætir, aðrir á réttri
báru, og svo enn aðrir sem voru
bara la la. Hafði ég oft gaman af
hin síðari ár að ná gamla mann-
inum upp og láta hann segja frá og
lýsa mönnum og málefnum og
skein þá oftar en ekki glettnin úr
augum og húmorinn var á sínum
stað. Eftir að amma féll frá bjó
hann einn í Breiðabliki. Hann neit-
aði því alfarið að fara á elliheimili,
það væru aðrir sem ættu þangað
brýnna erindi en hann. Kom það í
hlut foreldra minna, Ástu Sig-
marsdóttur og Bjarna Sveinssonar
auk Bjargar systur minnar, að
annast hann umfram þá heima-
hjúkrun sem hann hafði. Þær eru
ótaldar ferðirnar sem þau hafa
keyrt út á Svalbarðseyri, og hefur
móðir mín haldið fyrir hann heim-
ili mörg undanfarin ár. Veit ég að
hann var henni afar þakklátur fyr-
ir það þó svo að honum gengi ekki
alltof vel að sýna það. Á hún mikl-
ar þakkir skildar fyrir þá miklu
ást og umhyggju sem hún sýndi
foreldrum sínum og þá honum sér-
staklega eftir að hann varð einn. Á
sl. sumri fékkst hann loksins til að
fara á Dvalarheimilið Hlíð og færi
ég starfsfólki heimilisins bestu
þakkir fyrir góða umönnun og alúð
í hans garð. Hinn 9. feb. sl. lést
bróðir hans Guðmundur og í nóv.
sl. lést ástkær tengdadóttir hans
Jóhanna Þorsteinsdóttir. Það var
börnum mínum ávallt mikils virði
að heimsækja langafa sinn, þeim
fannst hann aldrei „svona gamall“,
alltaf hress og hafði gaman af að
spjalla. Ég mun minnast afa míns
sem manns sem kenndi mér
margt, hafði alltaf tíma til að tala
við mann og reyndi að ala úr mér
óþekktina, en sem betur fer fyrir
mig átti hann oftar en ekki erfitt
með að sýnast alvarlegur við slík
tækifæri því hann var strákur í sér
alla tíð.
Í anddyrinu í Breiðabliki stóð
síðast er ég kom þangað heima-
smíðuð netabauja, skaftið var
sprungið og veðrað með tveimur
lituðum hringjum til auðkennis,
veifan trosnuð af langvarandi
áníðslu sjávarroks og vinda, kork-
urinn haganlega skorinn og ásett-
ur. Þar sem hún stóð þarna í öllum
sínum grófleika og einfaldleika
hvíldi yfir henni einhver einkenni-
legur friður, friður sem fylgir þeim
er lokið hafa góðu dagsverki og
eru sáttir. Ég kveð þig, afi minn,
með þessa mynd í huga og þakka
þér allt sem þú veittir mér og
kenndir á ferðalagi okkar. Ég veit
að dagrenning nýrra heimkynna
opnaðist þér á enn stórfenglegri
hátt en forðum daga er lítill
drengur var leiddur styrkri hönd
út í lífið.
Fyrir hönd eiginkonu minnar,
barna og barnabarna sendum við
aðstandendum hans okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Sveinn Bjarnason.
Í dag er til moldar borinn afi
minn Sigmar Bergvin Benedikts-
son Breiðabliki á Svalbarðseyri. Í
fáeinum orðum vil ég minnast
hans. Því þegar móðir mín hringdi
og sagði að afi væri dáinn þá var
eins og tíminn stoppaði og minn-
ingar hrönnuðust upp, minningar
sem aldrei gleymast og eru þær
flestar frá minni barnæsku þegar
ég var hjá afa og ömmu á sumrin á
eyrinni. Afi var sjómaður, bæði
með vélstjóra- og stýrimannsrétt-
indi, Hann stundaði sjóinn mest
frá Svalbarðseyri, Keflavík og
Vestmannaeyjum en hann var for-
maður vélstjórafélags Vestmanna-
eyja 1928 og formaður vélstjóra-
félags Keflavíkur 1931, hann var
frystihússtjóri frystihússins á
Svalbarðseyri 1947-80. Afi gerði út
trillu og sótti sjóinn langt fram á
tíræðisaldur. Ýmsum trúnaðar-
störfum gegndi hann fyrir Sval-
barðsstrandarhrepp en mestallan
hug hans átti Slysavarnafélag Ís-
lands. Hann var einn af stofnend-
um Slysavarnadeildarinnar Svölu
og var formaður hennar í 32 ár.
Er ungur ég var heima hjá afa
og ömmu virtist mér Svalbarðseyri
vera stærðar þorp þar sem allt ið-
aði af lífi sem það vissulega gerði
þá en stærðin var eingöngu vegna
hversu lítill ég var. Á eyrinni eign-
aðist ég marga vini og leikfélaga.
Ég man að þegar við leikfélagarnir
fórum ógætilega gat afi verið
strangur að okkur fannst en mað-
ur áttar sig ekki á því hvers vegna
hann var það fyrr en maður er
sjálfur orðinn faðir og afi að þetta
var umhyggja hans fyrir okkur því
afi var góðhjartaður maður sem
öllum vildi gera gott.
Það var mikill missir þegar
amma dó og afi varð einn eftir í
húsinu. Foreldrar mínir heimsóttu
hann þó nær daglega en eftir að
hann var kominn á elliheimilið var
það móðir mín sem fór daglega til
hans enda sagði afi að hann þyrfti
ekki að hafa áhyggjur því dóttir
hans sæi um hann. Enda þótt móð-
ir mín sé á áttræðisaldri var hún
alltaf litla dóttir hans. Er ég heim-
sótti afa fyrir síðustu áramót sá ég
að þrekið var farið að dvína og
ekki yrði langt þar til hann myndi
sameinast ástvinum sínum sem
þegar voru farnir yfir móðuna
miklu. Biðin var á enda laugardag-
inn 3. mars. Ég bið góðan guð að
varðveita afa okkar.
Sigmar Bergvin
Bjarnason og fjölskylda.
Elsku afi, langafi og langa-
langafi, þá er kveðjustundin komin
og þessar ljóðlínur eru kveðjan
okkar til þín:
Hann stendur í fjörunni, horfir á hafið
himinn tær og fagurblár.
Allt er lífskrafti vorsins vafið
vonin í brjóstinu hrein og klár.
Vetrarins þunglyndi gleymt og grafið
geislandi fegurð um enni og brár.
Gamall maður, grár fyrir hærum
gengið hefur niður að sjó.
Minningar vakna; þeir voru á færum
það vantaði ekki þeir fiskuðu nóg.
Úr sjónum köldum og kristaltærum
í kappi við hina sinn afla dró.
Minningar af honum stöðugt streyma
störmasöm ævi um hugann fer.
Um liðna daga hann lætur sig dreyma
þó líf’ans hafi nú borist á sker.
Hann þráði og elskaði hafsins heima
í hyllingum allt þetta finnur og sér.
Hér vildi hann ljúka langri ævi
leggjast til hvílu við sjávarnið.
Bað þess hljóður að guð sér gæfi
af gæsku sinni eilífan frið.
Að mætti hann róa á sólgullnum sævi
og sækja á gjöful fiskimið.
(Valdimar Lárusson.)
Drottins blessun fylgi þér.
Ingibjörg Bergrós, Sigurður,
Jóhannes, Sigrún og börn.
Til heiðurs minningu langafa
míns langar mig að segja frá því
óvenjulega en fallega ævintýri sem
við áttum saman.
Ég vissi ekki að ég ætti lang-
ömmu og langafa úr föðurfjöl-
skyldu fyrr en ég fermdist. Þá
fékk ég frá þeim fallegt bréf, fín-
heklaða dúka og pening í gjöf.
Sem betur fer þekkti móðir mín
nöfnin og útskýrði fyrir mér frá
hverjum gjöfin var. Úr varð að ég
skrifaði þeim bréf til baka og
þannig má segja að kynni okkar
hafi hafist.
SIGMAR
BENEDIKTSSON