Morgunblaðið - 10.03.2001, Blaðsíða 60

UMRÆÐAN
60 LAUGARDAGUR 10. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FLUGVÉLIN kem-
ur inn til lendingar á
Reykjavíkurflugvelli.
Um borð eru farþegar
sem eiga erindi af
margvíslegum ástæð-
um. Þar getur verið
amma eða afi á leið í
heimsókn til barna-
barnanna sem búa
syðra, sveitarstjórn-
armaðurinn að erin-
dast í Reykjavík,
vegna þess að þar er
öll stjórnsýslan, fram-
kvæmdastjórinn í er-
indum fyrirtækis síns,
ungt fólk á leið í
skóla, karl eða kona
sem hafa ákveðið að lyfta sér upp
um helgina í leikhúsum eða öðrum
menningarstofnunum, sem ríkis-
sjóður starfrækir af örlæti sínu
fyrir skattfé allra landsmanna í
Reykjavík.
Og ferðin er svo sem ekki gefin.
Einstaklingur pungar út fimmtán
þúsund kalli, eða kannski ein-
hverju minna, ef hann getur fellt
skilmála ferðarinnar að erindi sínu.
Það er þess vegna öllum ljóst að
ferðalangurinn er að leggja tals-
vert á sig fjárhagslega til þess að
koma flugleiðis í bæinn. Hann er
með öðrum orðum ekki að gera
það að gamni sínu, eða vegna þess
að hann eigi annarra (og ódýrari)
kosta völ. Menn nýta sér þennan
ferðamáta af þörf.
1.200–1.300 farþegar
á dag
Þetta er hlutskipti sem nær hálf
milljón farþega kýs sér. Um flug-
völlinn í Reykjavík fara nefnilega
daglega um 1.200 til 1.300 farþegar
í margvíslegum erindum. Sá þægi-
legi kostur að geta farið upp í flug-
vél á Reykjavíkurflugvelli og flogið
í allar áttir út frá höfuðborginni og
til baka skiptir þetta
fólk höfuðmáli.
Af þessu má ráða að
flugvöllurinn skipar
ríkulegan sess í huga
mjög margra. Og
skýringin er einföld;
flugvöllurinn er
grundvöllur að lífi og
starfi svo margra Ís-
lendinga um land allt
og ekki síst á höfuð-
borgarsvæðinu.
Það hljómar því
ótrúlega sérkennilega,
þegar flugvöllurinn,
þessi lífæð, er skyndi-
lega orðinn útmálaður
sem óvelkomin boð-
flenna í höfuðborginni. Daglegur
ferðamáti 1.200–1.300 manna og
vinnustaður fjölmargra, er sem út-
lægur gerr, í máli þeirra sem gera
nú kröfu til þess að flugvöllurinn
fari burt. Krafan um flugvöllinn
burt er nefnilega líka um að víkja
burtu því fólki sem nýtir hann og
þeirri starfsemi sem í kring um
hann þrífst. Það að allur þessi
fjöldi fólks ferðast oftar og skemur
með innanlandsfluginu er til marks
um brýna þörf og að innanlands-
flug um Reykjavík er besti kost-
urinn.
Út í hafsauga eða
í apalhraun
Umræðan um flugvöllinn hefur
verið afar ómarkviss af hálfu
þeirra sem vilja hann feigan. Eftir
að farið var að ræða málin af
krafti, vegna hinnar stórfurðulegu
atkvæðagreiðslu sem er fyrirhuguð
í Reykjavík á næstunni, hófst afar
sérkennileg atburðarrás. Með til-
viljanakenndum hætti hentu menn
á lofti alls konar hugmyndir um
hvar nýjan flugvöll mætti stað-
setja. Var þar í senn lagt til að
flugvöllurinn yrði settur út í hafs-
auga, eða út í einhver apalhraun.
Sem dæmi um hversu vanhugs-
aðar þessar hugmyndir voru, má
nefna að borgaryfirvöld lögðu til í
opinberri umræðu að nýjum millj-
arða flugvelli yrði komið fyrir í til-
teknu sveitarfélagi, án þess að yf-
irvöld þess hefðu af því spurnir
fyrr en í fjölmiðlum. Síðar kom svo
í ljós að þessi hugmynd virtist frá-
leit. Nýr flugvöllur hefði verið til-
tölulega stutt frá Keflavíkurflug-
velli, umferð frá Hvassahraunsvelli
kynni að trufla alþjóðaflug, vanda-
mál gætu skapast við blindflug,
flug um völlinn yrði takmarkað
vegna umferðar um Keflavíkur-
flugvöll, auk þess sem svæðið er
annálað meðal flugmanna fyrir
vindsperring og garra; raunar kom
það fram í Morgunblaðinu nýlega
að þangað legðu flugmenn leið sína
vildu þeir æfa sig við nógu and-
styggilegar aðstæður.
Farsæl áratuga reynsla
af Reykjavíkurflugvelli
Allt hnígur því að hinu sama.
Eðlilegast er að flugvöllurinn verði
áfram á sínum stað á landi sem
ríkið á að hluta til, í svokallaðri
Vatnsmýri. Áratugareynsla af
flugvelli á þessum stað er farsæl
og góð. Flugvöllurinn er mikilvæg-
asta umferðarmiðstöð Íslendinga
vegna ferðalaga innanlands. Hann
er upphaf þjóðleiðar um landið og
treystir stöðu höfuðborgarinnar.
Það er því sameiginlegt hagsmuna-
mál okkar Íslendinga að svo mik-
ilvægt samgöngumannvirki verði
um ókomin ár til staðar.
Burt með
ykkur?
Einar K.
Guðfinnsson
Flugvöllur
Flugvöllurinn er
mikilvægasta
umferðarmiðstöð
Íslendinga, segir
Einar K. Guðfinnsson,
vegna ferðalaga
innanlands.
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins fyrir Vestfirði.
Í ATKVÆÐAGREIÐSLUNNI
um framtíðarnýtingu Vatnsmýrinn-
ar hinn 17. mars nk. verður kosið um
tvo kosti. Annars vegar verður spurt
hvort Reykvíkingar vilji að flugvöll-
ur verði í Vatnsmýri eftir árið 2016
og hins vegar hvort þeir kjósi að
flugvöllurinn fari úr Vatnsmýrinni
eftir árið 2016. Ég hef áður skrifað
um mikilvægi þess að þessi ákvörðun
verði tekin nú, þegar unnið er að
gerð svæðisskipulags fyrir allt höf-
uðborgarsvæðið og aðalskipulag
Reykjavíkur er í endurskoðun. Ýms-
ir framámenn í Sjálfstæðisflokknum
hafa horn í síðu atkvæðagreiðslunn-
ar og segja að hún sé óþörf enda
aldrei að vita hvað borgarfulltrúar
árið 2016 vilji gera og óvíst að þeir
taki nokkurt mark á þessari at-
kvæðagreiðslu nú. Nú er öllu venju-
legu fólki ljóst, þótt það eigi e.t.v.
ekki við um forystu Sjálfstæðis-
flokksins, að ákvarðanir í skipulags-
málum eru alla jafna teknar með
löngum fyrirvara, ekki
síst þegar gera á um-
fangsmiklar breyting-
ar, eins og flutningur
flugvallar vissulega er.
Flugvöllur verður ekki
fluttur eins og hendi sé
veifað og því er brýnt
að vanda undirbúning
slíkrar ákvörðunar og
taka hana með góðum
fyrirvara. Þess vegna
er atkvæðagreiðslan
nú tímabær og meiri-
hlutinn í borgarstjórn
stendur heill og óskipt-
ur að þeirri tímamóta-
ákvörðun að fela borg-
arbúum sjálfum að vísa
veginn í þessu efni til framtíðar.
Ef flugvöllurinn fer ...
Hvað þýða þessir kostir sem í boði
eru? Annar kosturinn felur það í sér
að flugvöllurinn verði fluttur úr
Vatnsmýri eftir árið 2016. Sú niður-
staða gæti m.a. þýtt að gera yrði nýj-
an flugvöll fyrir sunnan Hafnarfjörð,
í Hvassahrauni, eða jafnvel að innan-
landsflugið flyttist til Keflavíkur
með nýjum og stórbættum sam-
göngum milli höfuðborgarinnar og
Keflavíkurflugvallar. Þá þarf að hafa
í huga að á 15-20 árum mun vænt-
anlega margt breytast í samgöngu-
málum almennt og afstaða manna til
tíma og vegalengda sömuleiðis. Þessi
kostur felur líka í sér mögulegan
Lönguskerjarflugvöll,
en hann er samkvæmt
öllum útreikningum og
athugunum lang dýr-
asti kosturinn í stöð-
unni og vafalítið einnig
lakastur frá umhverfis-
sjónarmiði. Verði nið-
urstaðan að flugvöllur-
inn fari eftir árið 2016
skapast að sjálfsögðu
mikið rými til byggða-
þróunar miðsvæðis í
borgarlandinu sem er
afar dýrmætt fyrir höf-
uðborgina og mögu-
leika hennar til að
þjóna því hlutverki sínu
að vera brjóstvörn okk-
ar litla samfélags í harðandi sam-
keppni við útlönd um unga fólkið
okkar.
... og ef hann verður
Hinn kosturinn gengur út á það að
flugvöllur verði í Vatnsmýri eftir ár-
ið 2016. Þar er ekki verið að tala um
flugvöllinn eins og hann er nú heldur
eingöngu að flugvöllur í einhverri
mynd verði í Vatnsmýri eftir árið
2016.
Ýmsar tillögur hafa komið fram
um að hvernig skipuleggja mætti
flugvallarsvæðið í framtíðinni ef þar
verður áfram flugrekstur. Má í því
sambandi nefna hugmyndir um nýja
flugbraut á uppfyllingu í Skerjafirði í
stað núverandi austur-vestur flug-
brautar en með því móti fengjust um
70 ha lands til byggðaþróunar eða
drjúgur helmingur núverandi flug-
vallarsvæðis.
Ennfremur er ekki útilokað að á
næstu 15-20 árum verði unnt að reka
innanlandsflug frá Reykjavík með
einni flugbraut eða þá að flugvéla-
kosturinn geri minni kröfur til
lengdar flugbrauta o.s.frv. Þessa
kosti mun þurfa að skoða rækilega,
velji Reykvíkingar flugvöll í Vatns-
mýri eftir árið 2016.
Of skammt gengið
Flugmálayfirvöld hafa að undan-
förnu kynnt hugmyndir sínar um
breyttan flugvöll í Vatnsmýri. Þær
hugmyndir ganga út á það að koma
til móts við sjónarmið borgaryfir-
valda og tryggja nokkurt rými sem
nú tilheyrir flugvallarsvæðinu til al-
mennrar byggðarþróunar. Lætur
nærri að það sé um fimmtungur nú-
verandi flugvallarsvæðis. Sannleik-
urinn er sá, að undanfarin 10 til 12 ár
hefur sú stefnumörkun legið fyrir af
hálfu borgaryfirvalda að flytja skyldi
æfinga- og kennsluflugið burt og sú
stefna var líka mörkuð í samgöngu-
ráðuneytinu í ráðherratíð Stein-
gríms J. Sigfússonar. Þeirri stefnu-
mörkun var stungið undir stól þegar
sjálfstæðismenn tóku við samgöngu-
málunum árið 1991 og flugmálayfir-
völd hafa aldrei lagt áherslu á að ná
almennri sátt í borginni um flugvall-
arsvæðið, því miður. Ákvörðun nú-
verandi meirihluta að efna til at-
kvæðagreiðslu í borginni um málið
hefur hins vegar ýtt undir sam-
göngu- og flugmálayfirvöld að
bregðast við og sýna einhvern lit
með því að kynna hugmyndir að nýju
skipulagi flugvallarsvæðisins. Í mín-
um huga ganga þær tillögur allt of
skammt. Ég hef lengi verið þeirrar
skoðunar að flugvöllur í Vatnsmýr-
inni skipti Reykjavík miklu máli og
það væri freistandi að finna lausnir
sem gætu tryggt áframhaldandi
rekstur áætlunarflugsins þar en
jafnframt skapað sátt um þann
rekstur frá sjónarmiði umhverfis og
öryggismála. Á hinn bóginn er að
mínu mati úrslitaatriði fyrir skipulag
borgarinnar og þróun hennar að fá
meira rými miðsvæðis og þá hljótum
við að horfa til Vatnsmýrarinnar.
Þær lausnir sem ganga út á það að
um helmingur flugvallarsvæðisins
losni og nýtist fyrir uppbyggingu á
háskólasvæðinu, fyrir Landspítala,
aðra atvinnustarfsemi og íbúðir eru
að mínu mati fýsilegar. En telji flug-
málayfirvöld á hinn bóginn að ekki
sé unnt að reka Reykjavíkurflugvöll
í Vatnsmýri miðað við þær kröfur
verður flugvöllurinn einfaldlega að
víkja. Og raunar virðist mér málið
stefna í þá átt, miðað við þær hug-
myndir sem flugmálayfirvöld hafa
kynnt og þann ósveigjanleika sem
þau sýna í málinu.
Árni Þór
Sigurðsson
Flugvöllur
Atkvæðagreiðslan nú er
tímabær, segir Árni Þór
Sigurðsson, og meiri-
hlutinn í borgarstjórn
stendur heill og óskipt-
ur að þeirri tímamóta-
ákvörðun að fela borg-
arbúum sjálfum að vísa
veginn í þessu efni.
Flugmálayfirvöld
ganga of skammt
Höfundur er formaður
skipulagsnefndar Reykjavíkur.
TILEFNI skrifa
minna er sú staðreynd
að enn á eftir að semja
um laun fyrir ákv. hóp
kennara sem starfa við
tónlistarskóla landsins.
Kjör tónlistarkennara
eru í engu samræmi við
laun annarra kennara-
hópa, hvorki fyrir né
hvað þá eftir nýgerða
kjarasamninga. Í tón-
listarkennslu er nánast
ekkert tillit tekið til
hvort um sé að ræða
hóp- eða einkakennslu,
og hvort kennt sé byrj-
endum eða nemendum
sem eru á framhalds-
og háskólastigi. Í ljósi slíkra stað-
reynda þá spyr ég sjálfan mig hvern-
ig ráðamenn og almenningur metur
starf tónlistarskóla og tónlistarfólks.
Launaþróunin sendir þau skilaboð
að hér sé um nám og starf að ræða
sem spili lítið hlutverk í íslensku
samfélagi. Starfið er metið sem
nokkurskonar aukabúgrein til hliðar
öðru skólastarfi og „alvöru lífsins“.
Þetta viðhorf virðist því miður hafa
magnast í tíðaranda undanfarinna
ára með vaxandi peningahyggju og
draum um skyndigróða. Flestir gera
sér í hugarlund að tónlistarstarf sem
og annað listrænt starf kemur aldrei
til með að falla vel að slíkum viðmið-
um. Það er bara ekki eðli þessa starfs
að byggja á ávöxtun efnislegra verð-
mæta, hókus pókus eða heppni.
Tónlistarmenntun, jafnframt því
að vera ein meginuppistaða heil-
brigðs og öflugs menningarsam-
félags, er menntun sem ræktar að
jafnaði með nemandanum almenna
hæfileika í formi aga,
einbeitingar, fram-
komu og sjálfsöryggis á
máta sem fá önnur við-
fangsefni gera. Ís-
lenskt samfélag sýnist
mér hafa brýna þörf
fyrir ræktun slíkra eig-
inleika meðal einstak-
linga ef marka má þró-
un samfélags síðustu
áratuga. Í framhaldi
langar mig að benda á
fáein atriði varðandi al-
menn tengsl tónlistar-
menntunar við menn-
ingu og kynningu
Íslands. Ef slík tengsl
eru það mikilvæg und-
irstaða undir öflugt menningarlíf
sem ég álít, þá er þessari undirstöðu
og hlutverki tónlistarfólks mikil van-
virðing sýnd í launakjörum.
Tónlistarmenntun sem hlekkur
í öflugu menningarlífi
Fjölbreytt menning kostar fjár-
muni en í huga mínum er enginn vafi
að Ísland hefur ekki efni á að vera án
þeirrar menningarlegu grósku og
metnaðar sem hér ríkir. Því án þessa
væri landið vart meira en dimm og
köld verksmiðja í Norður-Atlants-
hafi. Svona álíka fyrirbæri og olíu-
borpallur í Norðursjó þar sem menn
gætu aflað sér nokkurra tekna til
þess eins að koma sér á brott sem
allra fyrst. Þessi samlíking er ekki
alveg sprottin upp úr þurru því ég
man eftir að hafa heyrt um Þjóðverja
sem kom hér að sumarlagi og fannst
lítið til landsins koma í menningar-
málum (enda í ládeyðu sumarsins) og
lýsti landinu sem gríðarstórri bens-
Tónlistar-
menntun
og starf,
til hvers?
Úlfar Ingi
Haraldsson
flísar
Stórhöfða 21, við Gullinbrú,
sími 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is