Morgunblaðið - 06.04.2001, Blaðsíða 32

LISTIR
32 FÖSTUDAGUR 6. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ENN var komið að því að ganga
Breiðaveginn á fjörugum tónleik-
um Sinfóníuhljómsveitarinnar í
gærkvöld, og sem vænta mátti
fyrir troðfullu húsi. Stjórnandi
kvöldsins var sá sami og kom
hingað með „West End“ konsert-
uppfærslu 1998 og stjórnaði síðar
Jesus Christ Superstar í Laug-
ardagshöll sællar minningar. Í
þetta sinn með nýja einsöngvara
og nýtt show, „Broadway – The
Concert“, breiðu úrvali af sígild-
um sýningartefjurum, allt frá
Lady Be Good leik Gershwins frá
1923 til Ljónakonungs Eltons
John frá 1997. Meistari Lloyd
Webber var að þessu sinni fjarri
góðu gamni, hvort sem það þýddi
að þessi frumkvöðull rokksöng-
leiksins þyki ekki réttur samnefn-
ari ameríska söngleikhússins
(þrátt fyrir að hafa dómínerað þar
í hátt í 20 ár), eða sé loks talinn á
niðurleið. En vissulega var af
ærnu að taka, því áratugirnir frá
1930 til 1970 má óhikað kalla sam-
fellda sigurgöngu hvað varðar
framleiðslu hágæða „eyrnaorma“,
svo notað sé nýyrði Tryggva M.
Baldvinssonar í ágætri tónleika-
skrárkynningu. Þó vakti manni
undrun að úr verkum Lerners og
Loewe skyldi valið lag úr Gigi, en
ekkert úr meistaraverki þeirra
My Fair Lady, sem telja verður
meðal fimm beztu söngleikja allra
tíma.
Einsöngvararnir voru allir sjó-
aðir Broadwayleikendur, og bar
þar af Gregg Edelman með þétt-
ingsþýðriri barýtonrödd sinni,
jafnvígur á „krún“ og „belt“.
Debbie Gravitte stóð honum næst-
um því á sporði; að radd- og útlits-
týpu ekki ólík hinni frábæru Kim
Criswell sem hingað kom með
Westenders-hópnum 1998, þótt
næði ekki að skáka óviðjafnanleg-
um krafti og kómískum hæfileik-
um þeirrar eftirminnilegu söng-
konu. Rödd Liz Callaway var
smágerðari en fór þó vel með sitt.
Stephen Bogardus hafði og margt
til brunns að bera, ekki sízt í því
lokatónaúthaldi sem svo ómissandi
þykir í þessum stíl, þó að undirr.
kynni síður við hálfholan súb-
stanssneyddan víbratóhljóminn.
Uppmögnun söngsins var fram-
an af ýmist loðin eða glymjandi en
tókst í heild yfirleitt bærilega,
nema hvað gífurlegur munur var á
sterkustu og veikustu tónum.
Hvarflaði oftar en einu sinni að
manni þegar veikustu frasar duttu
út, að með þeim ofurnálægðar-
næmu hljóðnemum sem í notkun
voru hefði ekki veitt af e.k. þjöpp-
un til mótvægis. Hrynsveit Kjart-
ans Valdimarssonar (píanó), Guð-
mundar Péturssonar (gítar)
Richards Korn (rafbassi) og Jó-
hanns Hjörleifssonar (trommu-
sett) stóð sig með prýði og var oft-
ast vel balanseruð, þó að trommur
og gítar virtust stöku sinni full
framarlega. Þá var ljóður á ráði
ritstjórnar tónleikaskrár að nefna
hvergi útsetjara, einkum m.t. til
þess hvort um upphaflega útsetn-
ingu væri að ræða eða hugsanlega
síðar til komna.
Sinfóníuhljómsveitin var eins og
gefur að skilja ekki heimavön í
„swing“, en lék engu að síður
margt með glæsilegum tilþrifum,
og sérstaklega glampaði og skein í
lúðrum, sem jafnan hafa átt mörg
tækifæri á fjölum Broadways; að
vísu óhjákvæmilega á kostnað
strengjanna, sem í jafnslæmu
húsi og Háskólabíó er hefði ekki
veitt af að magna upp, líkt og tek-
izt hefur svo vel í seinni tíð í
Laugardagshöllinni. Allt um það
kom heildin víða furðuvel út undir
fagmannlegri stjórn Martins Yat-
es. Svo stiklað sé aðeins á stærstu
atriðum hins fjölskrúðuga lagavals
þótti undirrituðum fyrst verulegt
bragð af It’s a Grand Night for
Singing (State Fair, R. Rodgers
1945 – með tilvitnun í atriði úr
Hnotubrjót Tsjækovskíjs!) Gaman
var að kontrapunktíska „scat“-
kórnum í Fascinating Rhythm
(Lady be Good, Gershwin 1923) og
hinu frumlega grípandi lagi Un-
usual Way (Nine, Yeston 1982).
Forleikurinn að Gypsy var stór-
glæsilegur, líka og Bachleg pólý-
fónían í The Rhythm of Life
(Sweet Charity, Coleman 1966).
Sveifla Porters í Friendship
(Anything Goes, 1934) var fersk
og óhrörnuð, og óborganlegir voru
mjaðmahnykkir („bumps“ og
„grinds“ á fagmáli) fyrirrennara
súlnadansmeyja í You gotta Get a
Gimmick (Gypsy, J. Styne 1959) í
meðförum Debbie, Liz og Gregg,
þar sem fyrstnefnd tók líka í
trompet. What Kind of Fool Am I
var frábærlega tekið af Gregg,
þótt hann sparaði beltið til síðasta
hluta, og aukalagið Aquarius, úr
fyrsta rokksöngleik sögunnar,
Hair (Galt McDermot, 1968) kom
68-kynslóðinni og fleirum á bull-
andi suðupunkt sem drífandi nið-
urlag á velheppnuðum söngleiks-
tónleikum.
Broadway
á suðupunkti
TÓNLIST
H á s k ó l a b í ó
Lög úr Broadway-söngleikjum.
Einsöngvarar: Debbie Gravitte,
Liz Callaway, Gregg Edelman
og Stephen Bogardus. Sinfóníu-
hljómsveit Íslands undir stjórn
Martins Yates. Fimmtudaginn 5.
apríl kl. 20.
SÖNGLEIKJATÓN-
LEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
TÓNLISTAR- og ljóðaflutningur
verður í Ráðhúsi Reykjavíkur á
morgun, laugardag, kl. 15. Tilefni
tónleikanna er útgáfa Smekkleysu
á geislaplötunni Októberlauf. Carl
Möller hefur samið lög við ljóð
eftir Matthías Johannessen, Jó-
hann Hjálmarsson, Jón Óskar,
Nínu Björk Árnadóttur, Þorra Jó-
hannsson og Ara Gísla Bragason.
Hljómlistarmenn eru Carl Möller,
Guðmundur Steingrímsson og
Birgir Bragason. Flytjendur ljóða
eru Matthías Johannessen, Karl
Guðmundsson, Guðrún Gísladótt-
ir, Una Margrét Jónsdóttir og Ari
Gísli Bragason.
„Árið 1997 kom sú hugmynd
upp að gaman væri að hljóðrita
samspil djasstónlistar og ljóða-
flutnings, þó ekki væri til annars
en að varðveita augnablikið,“ seg-
ir í frétt frá Smekkleysu. „Það var
nokkrum vandkvæðum bundið að
finna upptökutíma sem hentaði
öllum hópnum og þess vegna var
gripið til þess ráðs að nýta
tæknina og hljóðrita ljóðalest-
urinn fyrst og síðan átti að bæta
tónlistinni við. Þetta virtist vera
þjóðráð, en annað kom á daginn.
Þegar búið var að taka ljóðin upp
kom tæknileg bilun í ljós á bönd-
unum. Eftir miklar vangaveltur
var ákveðið að reyna að lagfæra
upptökurnar og gekk bærilega að
færa ljóðalestur Nínu Bjarkar og
Matthíasar í réttan tæknilegan
búning. En þá týndust hinar upp-
tökurnar og komu ekki í leitirnar
fyrr en rúmum tveimur árum síð-
ar,“ segir ennfremur.
Nálgast ljóðin með
litlum stefjum
„Í millitíðinni hafði verið ákveð-
ið að hljóðrita hluta ljóðanna á
nýjan leik og fóru þær upptökur
fram sumarið 2000, en ljóðalestur
Þorra frá 1997 var látinn standa.
Þó svo að það hafi liðið þrjú ár frá
því að fyrstu ljóðin voru fest á
band og þar til tónlistin var felld
að þeim þá kemur það ekki að sök,
því ljóð og tónlist fallast í faðma á
þessari geislaplötu. Tónlistar-
mennirnir Carl Möller og Guð-
mundur Steingrímsson, sem hafa
starfað náið með ljóðskáldunum
síðustu árin, hafa sniðið ljóðunum
hljómrænan stakk við hæfi í félagi
við nýjasta meðlim hópsins, bassa-
leikarann Birgi Bragason, sem
tók við stöðu Róberts þegar hann
fór utan til frekara tónlistarnáms.
Carl segist nálgast ljóðin með
litlum stefjum, en lætur skáld-
unum eftir flug og spuna.“
Frá því að farið var að vinna að
útgáfunni árið 1997 hafa tvö ljóð-
skáldanna horfið úr þessari jarð-
vist, Jón Óskar árið 1998 og Nína
Björk árið 2000.
Aðgangur að tónleikunum er
ókeypis.
Ljóð og djass í Ráðhúsinu
Jóhann
Hjálmarsson
Jón
Óskar
Nína Björk
Árnadóttir
Matthías
Johannessen
Carl
Möller
Tónfræðideild
Tónleikar tónfræðadeildar Tón-
listarskólans í Reykjavík verða
haldnir í Salnum í Kópavogi í kvöld,
föstudagskvöld, kl. 20.
Þar verða frumflutt verk eftir
nemendur tónfræðadeildar. Á efnis-
skrá eru 474 og Tvær prelúdíur eft-
ir Daníel Bjarnason, Sárið og perlan
og Þrenning eftir Pétur Þór Bene-
diktsson, Til þín (sem sendir mér
ljóð í bréfi í fyrra og ég gleymdi að
svara) og Sót eftir Margréti Sigurð-
ardóttur, Hvörf og Tvísaga, minn-
ing eftir Kristján Guðjónsson, 4
Sálmar á Atómöld með texta eftir
Matthías Johannessen eftir Davíð
Brynjar Franzson og Í draumi hans
eftir Þóru Marteinsdóttur. Flestir
flytjendur eru úr röðum nemenda
Tónlistarskólans í Reykjavík.
Kammertónleikar
Kammertónleikar Tónlistarskól-
ans í Reykjavík verða haldnir á
morgun, laugardag, kl. 17 í Frí-
kirkjunni í Reykjavík.
Á efnisskrá eru Strengjakvartett
nr. 1 op. 29 í a-moll, 1. þáttur eftir
Franz Schubert, Tríó op. 1 nr. 3, 1.
þáttur eftir L. van Beethoven, Trois
piéces bréves eftir Jacques Ibert og
Oktett fyrir strengjakvintett, klar-
ínettu, horn og fagott D803 op. 166
eftir Franz Schubert.
Tónleikar Tónlistar-
skólans í Reykjavík LJÓSMYNDASÝNINGIN Eyði-
býli verður opnuð í Pakkhúsinu á
Höfn í Hornafirði á morgun, laug-
ardag, kl. 14. Eyðibýli er samsýn-
ing tveggja ljósmyndara, þeirra
Nökkva Elíassonar og Brians
Sweeneys. Eyðibýli Nökkva birtast
á svarthvítum ljósmyndum, fjar-
ræn, drungaleg og tignarleg, en
eyðibýli Brians, sem eru í lit, sýnast
af þeim sökum einum nær okkur í
tíma, virðast jafnvel hafa verið yf-
irgefin af ábúendum í flýti skömmu
áður en ljósmyndin var tekin. Það
er Sýslusafn Austur-Skaftafells-
sýslu sem stendur fyrir sýningunni
í samvinnu við Ljósmyndasafn
Reykjavíkur. Sýningin er opin kl.
14–17 um helgar en einnig um
páska.
Ljósmynda-
sýning á Höfn
Í NORRÆNA hús-
inu stendur nú yfir
kynning á menningu
frá Norðurbotni í
Svíþjóð og verður
bókmenntadagskrá
í kvöld kl. 20. Rit-
höfundurinn Bengt
Pohjanens heldur
fyrirlestur og rithöf-
undurinn og mynd-
listarmaðurinn
Rose-Marie Huuva flytur ljóð sín og
Einar Bragi les upp þýðingar sínar á
ljóðum hennar. Fyrirlesturinn verð-
ur túlkaður á íslensku. Pohjanen hef-
ur skrifað smásögu í tilefni þessarar
bókmenntadagskrár í Norræna hús-
inu sem heitir „Et helvetin aamuna -
inte ens om helvetets morgon grytt“,
eða Þvílíkur djöfuls dagur. Aðal-
steinn Davíðsson íslenskaði.
Landamæralausar norðurslóðir
eru umfjöllunarefni Pohjanens.
Hann fjallar um hinn menningarlega
fjölbreytta Norðurbotn og um það að
vera höfundur á mörgum tungumál-
um. Hann segir einnig frá því hvaða
áhrif bækur nóbelsverðlaunahafans
Eyvinds Johnsons hafa haft á skrif
hans.
Bengt Pohjanen fæddist í Kassa,
Pajala, við finnsku landamærin.
Hann er doktor í heimspeki og guð-
fræðingur en búinn að yfirgefa bæði
kirkjuna og prestsembættið. Hann
gaf út fyrstu skáldsögu sína 1979 og
allar götur síðan hefur Tornedalur
með blönduðum málum sínum og
menningu og ósættanlegri hug-
myndafræði á borð við „gamla
kommúnismann“ og laestadianisma
verið uppistaðan í skáldskap hans.
Auk sænsku og finnsku talar Bengt
Pohjanen meän kieli, tungu margra
Tornedalsbúa, og varð fyrstur höf-
unda til að skrifa skáldsögu og leikrit
á því máli. Einnig hefur hann þýtt
finnskar bókmenntir og verið lektor
við Stokkhólmsháskóla. Haustið
1997 stofnaði Bengt Pohjanen bóka-
útgáfuna Barentsförlag sem gefur út
efni frá öllu Barentssvæðinu. Pohj-
anen býr nú í Överkalix þar sem
hann hefur rekið eigið „menningar-
klaustur“, Sirillus, síðan 1998.
Rose-Marie Huuva er kunn fyrir
myndlist sína, en hin síðari ár telst
hún einnig til listfengustu ljóðskálda
Sama. Hún gaf árið 1999 út ljóðabók-
ina Galbma Rádná (Kaldrifjaður
félagi) sem var tilnefnd af hálfu Sama
til Bókmenntaverðlauna Norður-
landaráðs. Ljóð eftir hana birtust í
bók Einars Braga Hvísla að klettin-
um (1981).
Rose-Maria fæddist í Samaþorp-
inu Rensjön í nánd við Kiruna. Hún
stundaði nám í samískri listiðn í
Jokkmokk í þrjú ár, aflaði sér síðan
frekari menntunar í listiðnaðarskóla
í Östersund. Hún hefur haldið einka-
sýningar í öllum skandinavísku lönd-
um og tekið þátt í fjölda samsýninga
á Norðurlöndum og utan þeirra, m.a.
í Rússlandi, Bandaríkjunum og Jap-
an, verk hennar eru á söfnum á
Norðurlöndum, í Bandaríkjunum og
Japan.
Rose-Maria kom til Íslands í
febrúar 1982 til þess að hafa listræna
umsjón með sýningunni Sámi Dáidda
(Samalist) í Norræna húsinu og hélt
þá erindi um samíska menningu.
Kynning á rithöfundinum
Eyvind Johnson
Einnig verður opnuð sýning frá
sveitarfélaginu í Boden til að kynna
rithöfundinn Eyvind Johnson, einn
af fremstu höfundum Svía í skáld-
sagnaritun og mannlýsingum. Ey-
vind Johnson hlaut Nóbelsverðlaun
1974 fyrir „frásagnarlist sem horfir
vítt yfir álfur og aldir í þágu frels-
isins“.
Þá verður opnuð sýning á bókum
frá Norðurbotni. Það eru þeir Jimmy
Gärdemalm lénsbókavörður frá léns-
bókasafninu í Norðurbotni og rithöf-
undurinn Kjell Lundholm, fil. lic.,
sem hafa sett upp sýninguna. Þeir
hafa valið um 25 rit, bæði ný og göm-
ul, sem gefa yfirlit yfir allt lénið frá
ýmsum sjónarhornum. Frammi ligg-
ur bæklingur með stuttri kynningu á
þessum ritum. Sýningin stendur
fram á sunnudag.
Rithöfundar
á Norðurbotns-
dögum
Bengt
Pohjanen
Rose-Marie
Huuva
Einar
Bragi