Morgunblaðið - 06.04.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 FÖSTUDAGUR 6. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
AGE FITNESS
Áhrifaríkur kraftur ólífutrjáa - Yngri húð á 8 dögum.
Age Fitness inniheldur hreint efni
unnið úr laufblöðum olífutrjáa sem eykur
teygjanleika húðarinnar og verndar hana gegn
utanaðkomandi áreiti.
Útsölustaðir:
Andorra Hafnarfirði, Bjarg Akranesi, Bylgjan
Kópavogi, Fína Mosfellsbæ, Hjá Maríu Akureyri,
Hygea Kringlunni, Hygea Laugavegi,
Snyrtivöruverslunin Glæsibæ.
HLUTFALL svartrar atvinnustarfsemi í ákveðn-
um atvinnugreinum, á borð við byggingarvinnu,
veitingastarfsemi og ferðaþjónustu, skiptir tugum
prósenta, segir Indriði H. Þorláksson ríkisskatt-
stjóri. Hann lagði til í erindi, sem hann flutti á aðal-
fundi Samtaka ferðaþjónustunnar, að farið yrði að
dæmi Norðmanna og tekið upp samstarf nokkurra
aðila til að uppræta skattsvik.
Indriði sagði að stundum væri sagt að það við-
horf væri ríkjandi til skattsvika og sérstaklega
svartrar vinnu að slíkt væri alþýðusport sem væri í
lagi að stunda, svo framarlega sem það kæmist
ekki upp. Indriði sagðist telja að stærsti árangur
næðist í baráttunni gegn skattsvikum ef tækist að
breyta þessu viðhorfi og fá almenning til að skilja
og skynja að skattsvik væru fremur lúaleg afbrot
og í raun ekki annað en að sælast í vasa náungans.
Indriði sagði ennfremur engin þau teikn vera á
lofti um að hugarfarsbreyting væri í nánd. Hann
sagði það sífellt færast í vöxt að auglýst væri ráð-
gjöf og þjónusta til að komast hjá réttlátri og eðli-
legri skattheimtu.
5–10% af þjóðarframleiðslu
Ríkisskattstjóri sagði að reynt hefði verið að
leggja mat á umfang svartrar atvinnustarfsemi. Á
Norðurlöndum hefði umfang svartrar atvinnu-
starfsemi verið metið sem 5–10% af þjóðarfram-
leiðslu. Svipað væri uppi á teningnum hér á landi,
að sögn Indriða. Þá sagði hann að svört atvinnu-
starfsemi væri misjafnlega mikil eftir því hvaða at-
vinnugreinar ættu í hlut.
Þær atvinnugreinar sem einkum væru taldar
veikar fyrir væru þær sem sala á vöru og þjónustu
til neytenda væri með þeim hætti að viðskiptavin-
urinn gæti ekki gert sér grein fyrir að sala væri
svört eða unnt væri að telja honum trú um að hann
hagnaðist líka á skattsvikunum. Indriði sagði að
hlutfall svartrar atvinnustarfsemi væri miklu
meira og gæti numið tugum prósenta í ákveðnum
atvinnugreinum á borð byggingarstarfsemi, ýmsa
persónulega þjónustu, fólksflutninga, ferðaþjón-
usta og veitingastarfsemi.
Á vegum embættis skattrannsóknarstjóra rík-
isins hefur ýmis veitingastarfsemi verið í athugun
og hafa verið hert viðurlög við skilasvikum. Sagði
Indriði að þetta hefði borið nokkurn árangur. Þá
hefur verið í gangi átak gegn svokallaðri gervi-
verktöku. Á næstunni verður framhald á aðgerð-
um sem munu beinast að því að fylgjast betur með
og ganga stífar eftir því að verktakar standi skil á
því sem þeim ber, s.s. staðgreiðslu af trygginga-
gjaldi og reiknuðu endurgjaldi, virðisaukaskatti
o.fl.
Norska leiðin
Þá benti ríkisskattstjóri á þá leið sem Norð-
menn hafa farið í því að uppræta skattsvik en þar
hafa skattayfirvöld og ýmsir hagsmunaaðilar
bundist formlegum samtökum um aðgerðir. Indr-
iða finnst koma til greina að nýta þessa hugmynd
hér á landi en hún gengur út á það að skatta-
yfirvöld, sveitarfélög, samtök atvinnuveitenda eða
einstakra atvinnugreina, launþegasamtök og e.t.v.
lífeyrissjóðir myndi með sér samtök um samvinnu
gegn svartri atvinnustarfsemi.
Verkefni þessara aðila verði að skapa vettvang
fyrir skoðanaskipti, miðla upplýsingum, skipu-
leggja og sjá um framkvæmd á einstökum átaks-
verkefnum. Þeir aðilar sem að þessu stæðu þyrftu
að vera reiðubúnir að leggja fram tíma og vinnu,
sagði Indriði ennfremur, og bætti við að betra væri
að byrja hóflega og ætla sé ekki of mikið í byrjun.
Í Noregi hefur verið gert átak á þessum vett-
vangi í vissum landshlutum. Veitingastaðir sem
hafa allt á hreinu fá sérstakt viðurkenningarmerki
sem hægt er að festa á hurð.
Loks lýsti ríkisskattstjóri yfir vilja skattayfir-
valda til að efla samvinnu við samtök ferðaþjónust-
unnar og sagðist vera reiðubúinn til að undirbúa
og móta slíkt samstarf.
Ríkisskattstjóri hvetur til víðtæks samstarfs gegn svartri atvinnustarfsemi
Skattsvik geta numið tugum
prósenta í ákveðnum greinum
VIRKJUN við Kárahnjúka mun að
mati Náttúrufræðistofnunar Íslands
leiða til töluverðra breytinga á nátt-
úrunni frá útfalli neðan stöðvarhúss í
Fljótsdal að ósum Lagarfljóts við
Héraðsflóa. Áhrifin yrðu langmest
eftir fyrri áfanga virkjunarinnar, þ.e.
virkjun Jökulsár á Dal og Bessastaða-
ár, en síðan myndi draga úr áhrifun-
um við síðari áfangann, sem felur í sér
virkjun Jökulsár í Fljótsdal, Laugar-
fells-, Hafursár- og Hraunaveitur.
Þetta kemur fram á vefsíðu Lands-
virkjunar um Kárahnjúkavirkjun.
Sérfræðingar Náttúrufræðistofn-
unar segja þó unnt að draga verulega
úr áhrifunum með tilteknum mótvæg-
isaðgerðum og hafa þrír kostir eink-
um verið kannaðir til að minnka áhrif
virkjunar á náttúrufar við Lagarfljót,
þ.e. til þess að draga úr hækkun
vatnsyfirborðs. Af þeim kostum er
talið áhrifaríkast og einfaldast að
lækka klapparhaftið ofan við Lagar-
foss. Verði af framkvæmdum telja
sérfræðingar Náttúrufræðistofnunar
mikilvægt, með tilliti til áhrifa í
Fljótsdal og Lagarfljóti, að sem styst-
ur tími líði á milli virkjunaráfanganna
tveggja.
Kárahnjúkavirkjun myndi breyta
vatnafari Jökulsár á Dal og Lagar-
fljóts og leggur Náttúrufræðistofnun
til umfangsmikla vöktun og frekari
rannsóknir til að fylgjast með breyt-
ingum sem kunna að verða á nátt-
úrunni, verði virkjað við Kárahnjúka.
Líklegustu áhrif á lífríkið tengjast
breyttri grunnvatnsstöðu meðfram
fljótunum sem veldur gróðurfars-
breytingum, breytingum á farvegum
og uppgræðslu áraura, breyttu rýni í
vatni sem hefur áhrif á lífræna fram-
leiðslu, fiskgengd og möguleika fugla
til veiða. Þá tengjast áhrifin á lífríkið
breytingum á botndýrasamfélögum
og fæðuframboði og landrofi.
Samkvæmt mati Náttúrufræði-
stofnunar mun eðli Jökulsár á Dal
gjörbreytast við Kárahnjúkavirkjun.
Rennsli neðan stíflu Hálslóns við
Kárahnjúka minnkar mikið og þar
með aurburðurinn. Þetta leiðir til
breytinga á ósasvæði og strönd Hér-
aðsflóa. Rennsli í Lagarfljóti eykst
hins vegar og svifaur fjór- til fimm-
faldast vegna gruggugs vatns sem
berst út í fljótið frá Hálslóni. Þá mun
vatnsborðshækkun hafa veruleg áhrif
á gróður og fuglalíf.
Kárahnjúkavirkjun hefur veruleg áhrif á náttúrufar
Unnt að draga úr áhrifum
með mótvægisaðgerðum
GUÐNI Ágústsson landbúnað-
arráðherra segir að það sé ekki
í sínum verkahring að svara
orðum Finns Árnasonar, fram-
kvæmdastjóra Hagkaups, í
Morgunblaðinu um að íslenskir
skattgreiðendur greiði tugi
milljóna í verndartolla til að
vernda hagsmuni þessa eina að-
ila sem á Íslandi rækti sveppi,
„Í fyrsta lagi stjórna ég engu
í þessu máli. Ég stjórna hvorki
smásölu, heildsölu né fram-
leiðslunni. Ég held auðvitað hér
utan um mál varðandi alþjóða-
samninga en ég stýri ekki sam-
keppninni í landinu. Það verður
þá bara að búa til annað fyr-
irtæki á þessu sviði. Það er
einnig opinn innflutningur á
þessari vöru. Ég stýri ekki
samkeppni í íslenskum land-
búnaði en mér ber skylda til að
fara eftir alþjóðasamningum
hvað varðar GATT-samkomu-
lagið. Það er því við aðra að eiga
í þessu máli,“ segir Guðni.
Guðni hefur farið þess á leit
við Samkeppnisstofnun að hún
skoði verðmyndun á rauðri
papriku. „Ég bað stofnunina
um að útlista fyrir mig hvernig
skiptingin væri á milli aðilanna
fyrir og eftir 15. mars. Ég bíð
bara eftir þeirra snöggu við-
brögðum,“ segir Guðni.
Stýri ekki
samkeppn-
inni í
landinu
Landbúnaðar-
ráðherra um
gagnrýni á vernd-
artolla á sveppi
Blönduósi - Fráveituframkvæmd-
um austan Blöndu, sem hófust
haustið 1999, lýkur nú í sumar. Að
sögn Skúla Þórðarsonar, bæjar-
stjóra á Blönduósi, eru þessar fram-
kvæmdir þær viðamestu og fjár-
frekustu sem bæjarfélagið hefur
staðið í hin síðari ár og er gert ráð
fyrir því að heildarkostnaður við
verkið verði um 100 milljónir
króna. Á myndinni má sjá Agnar
Braga Guðmundsson hjá Pípu-
lagnaverktökum ehf. vera að raf-
sjóða lögnina sem mun liggja frá
nýbyggðri hreinsistöð og út í Húna-
fjörð. Auk Pípulagnaverktaka
koma að þessu verki Steypustöð
Blönduóss og Stígandi hf.
Soðið í flæð-
armálinu
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
FRAMKVÆMDIR við Vatns-
fellslínu 1 eru nú að hefjast.
Línan verður 220 kV á stög-
uðum stálmöstrum og er ætl-
að að flytja rafmagn sem
framleitt verður í Vatnsfells-
virkjun tæplega 6 km leið yfir
í Sigöldu. Búið er að bjóða út
framleiðslu efnis ásamt jarð-
vinnu og undirstöðufram-
kvæmdum og er framleiðsla á
efni þegar hafin. Þá er einnig
hafinn undirbúningur við
jarðvinnu og undirstöður.
Hönnun hf. hefur séð um
hönnun línunnar fyrir Lands-
virkjun og er línunni ætlað að
þola mikla ísingu, þar sem
allra veðra er von á því svæði
sem hún kemur til með að
liggja um. Stefnt er að því að
ljúka framkvæmdum við lín-
una 1. ágúst nk. en Vatns-
fellsvirkjun verður tekin í
notkun í haust.
Fram-
kvæmdir
hefjast
við Vatns-
fellslínu 1