Morgunblaðið - 08.05.2001, Blaðsíða 31

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. MAÍ 2001 31
BANDARÍSKRI eftirlitsflugvél
var flogið meðfram norðaustur-
strönd Kína í gær og þar með
hafa Bandaríkjamenn tekið upp
aftur þær njósnir, sem legið
hafa niðri frá 1. apríl er árekstur
varð milli bandarískrar eftirlits-
flugvélar og kínverskrar her-
þotu. Var eftirlitsflugvélin ein
síns liðs og óvopnuð og hélt sig í
alþjóðlegri lofthelgi. Bandaríska
flugvélin, sem lenti í árekstri við
kínversku herþotuna, hefur ver-
ið á Hainan í Kína síðan og óvíst
er hvort eða hvenær Kínverjar
sleppa henni. Er þar um að
ræða fremur hægfleyga skrúfu-
vél en eftirlitsflugvélin nýja er
þota og því ekki eins berskjöld-
uð fyrir áreitni orrustuþotna.
2.000 Kúrdar
frá Noregi
NORSKA ríkisstjórnin hefur
ákveðið að senda heim 2.019
Kúrda frá Norður-Írak, en í
febrúar í fyrra fengu þeir leyfi
til að vera um kyrrt í Noregi í
eitt ár. Aðalástæðan er sú, að
Kúrdarnir komu til Noregs,
báðu þar um hæli og sögðu frá
grimmilegum ofsóknum í landi
sínu. Svo brá þó við, eftir að þeir
höfðu fengið landvistarleyfi til
bráðabirgða, að stór hópur
þeirra átti ýmis erindi til Norð-
ur-Íraks, þar sem þeir voru of-
sóttir að sögn, og virtust ekki
eiga í neinum vandræðum með
að fara þar út og inn. Að sögn
norska útlendingaeftirlitsins
eru Evrópulöndin almennt að
herða reglur um þá, sem veitt er
hæli.
79 falla í
árás Unita
SKÆRULIÐAR Unita-hreyf-
ingarinnar í Angóla réðust á bæ-
inn Caxito sl. laugardag og urðu
79 manns að bana. Skýrðu ang-
ólskir embættismenn frá þessu í
gær en í Caxito búa um 50.000
manns og er bærinn í um 60 km
fjarlægð frá höfuðborginni, Lu-
anda. Borgarastyrjöldin í Ang-
óla, sem staðið hefur linnulítið
allt frá því landið varð sjálfstætt
1975, hefur kostað hundruð þús-
unda manna lífið og talið er, að
nærri fjórar milljónir manna,
um þriðjungur íbúanna, hafi
hrakist frá heimilum sínum
hennar vegna.
Mál Engels
í athugun
SAKSÓKNARAR í Hamborg í
Þýskalandi segja, að það muni
taka allt að hálft ár að skoða
skjöl og
ákveða hvort
efnt verði til
réttarhalda
yfir Friedrich
Engel, fyrr-
verandi for-
ingja í SS-
sveitum nas-
ista. Hann er
nú 92 ára að
aldri. Engel var yfirmaður SS-
sveitanna í Genúa á Ítalíu á sein-
ustu heimsstyrjaldarárunum og
hann var dæmdur fjarstaddur í
lífstíðarfangelsi í Torínó 1999.
Var honum gefin að sök aðild að
morði 246 manna.
STUTT
Hefja aft-
ur eftir-
litsflug
við Kína
Engel
JÓHANNES Páll II páfi bað fyrir
friði og sáttum milli araba og gyðinga
í gær þegar hann heimsótti sýrlenska
bæinn Quneitra sem Sýrlendingar
segja að Ísraelar hafi lagt í rúst eftir
að þeir hernámu Gólan-hæðirnar.
Daginn áður skoðaði hann mosku í
Damaskus og varð þar með fyrsti páf-
inn til að fara í bænahús múslíma.
Viðstaddir klöppuðu fyrir páfa þeg-
ar hann gekk inn í guðshús grísku
rétttrúnaðarkirkjunnar í Quneitra í
gær. Kirkjan er í rúst eins og aðrar
byggingar í bænum. Sýrlensk stjórn-
völd og margir alþjóðlegir eftirlits-
menn segja að ísraelskir hermenn
hafi látið greipar sópa um bæinn og
eyðilagt hann áður en Ísraelar fluttu
hersveitir sínar af hluta Gólan-hæð-
anna árið 1974. Ísraelar, sem halda
enn vesturhluta Gólan-hæðanna,
segja hins vegar að bærinn hafi eyði-
lagst í átökum.
Nokkur börn gengu að páfa til að
hann gæti kysst og blessað þau. Að-
stoðarmenn hans hjálpuðu honum
síðan að krjúpa á göngubrú sem smíð-
uð var yfir skemmt gólf kirkjunnar.
Páfi talaði í hátalara og fór með bæn.
„Við biðjum fyrir þjóðunum í Mið-
austurlöndum,“ sagði hann. „Hjálp-
aðu þeim að brjóta niður múra fjand-
skapar og ósættis og byggja saman
upp heim réttlætis og samstöðu. Megi
allir trúaðir menn öðlast hugrekki til
að fyrirgefa hver öðrum þannig að sár
fortíðarinnar geti gróið og verði ekki
höfð að yfirvarpi fyrir frekari þján-
ingar.“
Eftir bænina gekk páfi út úr kirkj-
unni til að vökva olíuvið, tákn friðar.
Hann hélt að lokum aftur til Dam-
askus eftir stutta skoðunarferð um
Quneitra.
„Til minningar um
glæpi Ísraela“
Sýrlensk stjórnvöld hafa ekki viljað
endurreisa Quneitra og segja að rúst-
ir bæjarins eigi að vera „til minningar
um glæpi Ísraela“ þar til Sýrlending-
ar fái aftur yfirráð yfir öllum Gólan-
hæðunum sem Ísraelar hertóku í
stríðinu árið 1967. Hvorki hefur geng-
ið né rekið í friðarumleitunum Ísraela
og Sýrlendinga á síðustu árum.
„Páfinn er mjög mikilvægur.
Margir hlusta þegar hann segir eitt-
hvað,“ sagði Saba Esber, biskup rétt-
trúnaðarkirkjunnar í umdæmi Qun-
eitra.
Íbúar Quneitra voru áður um
50.000 þúsund. Nú búa þar aðeins
nokkrar fjölskyldur og sumar þeirra
lifa á því að sjá friðargæsluliði Sam-
einuðu þjóðanna við vopnahléslínuna
á Gólan-hæðunum fyrir matvælum og
þjónustu. Friðargæsluliðar stóðu við
kirkjuna þegar páfi fór með bænina.
„Heimili okkar var á þessum stað.
Ísraelar rifu húsið niður og garðurinn
með öllum blómunum og trjánum er
enn vatnsþurfi,“ stóð á borða yfir
rústum eins húsanna.
„Í Quneitra voru fjórar moskur og
þrjár kirkjur,“ stóð á öðrum borða.
„Köllin frá bænaturnunum og
klukknahljómurinn heyrast ekki
lengur og dýrkendurnir voru hraktir í
burtu.“
Fyrsta heimsókn
páfa í mosku
Páfagarður hefur beitt sér fyrir
friðsamlegri lausn á deilunni um Gól-
an-hæðirnar og í Sýrlandsferðinni
hefur páfi hvatt til friðar og sátta milli
gyðinga og múslíma.
Jóhannes Páll II fór á sunnudag í
Omayyad-moskuna í Damaskus og
varð þar með fyrsti páfinn til að stíga
inn í bænahús múslíma. Moskan er á
stað þar sem eitt sinn var kirkja.
Páfinn, eins og margir kristnir
menn sem skoða bænahúsið, vildi sjá
helgidóm í moskunni þar sem talið er
að höfuð Jóhannesar skírara hafi
verið grafið. Leiðtogar sýrlenskra
múslíma, sem fylgdu páfa, lýstu ferð
hans í moskuna sem sögulegu skrefi í
þá átt að bæta tengsl kristinna og
múslíma.
Páfi fer með friðarbæn
á Gólan-hæðunum
AP
Ung sýrlensk stúlka heilsar páfa í kirkju í Quneitra á Gólan-hæðunum.
Quneitra. AP.
BRESKI lestarræninginn Ronnie
Biggs, einn af þekktustu glæpa-
mönnum 20. aldar, lauk 35 ára út-
legð sinni í gær þegar hann kom til
Bretlands með einkaflugvél frá
Brasilíu. Um það bil 60 lögreglu-
menn biðu Biggs á Northholt-her-
flugvellinum, vestan við London, og
handtóku hann um borð í flugvél-
inni, sem flutti hann frá Rio de Jan-
eiro, skömmu eftir að hún lenti.
Breska dagblaðið Sun leigði flug-
vélina og hermt er að það hafi greitt
Biggs fyrir einkaviðtöl við hann.
Biggs er 71 árs, lamaður í annarri
hlið líkamans og getur ekki talað
vegna að minnsta kosti tveggja
heilablóðfalla. Hann kvaðst vilja
snúa aftur heim til að geta fengið sér
bjór á breskri krá en margir telja að
hann hafi farið til Bretlands í því
skyni að fá ókeypis læknismeðferð.
Breska lögreglan sagði að Biggs
hefði verið fluttur í lögreglustöð í
London og læknar hefðu skoðað
hann þar. Síðar um daginn var hann
leiddur fyrir dómara og ákærður
fyrir flótta undan réttvísinni.
Flúði úr fangelsi
Ronnie Biggs tók þátt í „lestar-
ráninu mikla“ árið 1963 þegar hann
og félagar hans rændu 2,6 millj-
ónum punda, sem svarar 4,7 millj-
örðum króna að núvirði, úr póstlest
á leiðinni frá Glasgow til London.
Var þetta mesta rán sem framið
hafði verið á þeim tíma. Ræningj-
arnir börðu eimreiðarstjórann, Jack
Mills, með axarskafti og hann náði
sér aldrei að fullu. Biggs sagði síðar
að árásin á eimreiðarstjórann væri
það eina sem hann iðraðist.
Biggs var handtekinn og dæmdur
í 30 ára fangelsi en honum tókst að
flýja úr Wandsworth-fangelsinu
tveimur árum síðar. Hann flúði til
Frakklands, Ástralíu og Panama og
komst síðan til Rio de Janeiro árið
1970.
Biggs eyddi megninu af hlut sín-
um í ránsfengnum í flóttann og að-
gerð sem hann gekkst undir til að
breyta útliti sínu.
Breska lögreglan hafði uppi á
Biggs árið 1974 en gat ekki hand-
tekið hann vegna þess að á þeim
tíma hafði Bretland ekki gert fram-
salssamning við Brasilíu. Þegar
brasilísk stjórnvöld reyndu að vísa
Biggs úr landi eignaðist hann son
með brasilískri konu og það varð
honum til bjargar því lög landsins
heimiluðu ekki að mönnum, sem
ættu brasilísk börn, yrði vísað úr
landi. Hæstiréttur Brasilíu hafnaði
síðan framsalsbeiðni breskra yfir-
valda árið 1997 á þeirri forsendu að
mál hans væri fyrnt.
Deilt um hvort halda
eigi Biggs í fangelsi
Biggs varð þjóðsagnapersóna
vegna flóttans og gat sér orð fyrir að
vera glaumgosi. Nokkrar kvikmynd-
ir voru gerðar um ránið og flótta
Biggs. Hann var mjög þekktur í
Brasilíu og ferðamönnum gafst kost-
ur á að snæða grillað kjöt á heimili
hans í Rio de Janeiro og fræðast um
ránið fyrir andvirði rúmra 6.000
króna. Gestirnir gátu einnig keypt
boli með áletruninni: „Ég fór til Rio
og hitti Ronnie Biggs... alveg satt.“
Þar sem Biggs getur ekki talað
skrifaði hann niður hugsanir sínar
fyrir blaðamenn Sun. „Ég vil vera
frjáls í Englandi aftur. Ég verð að
komast aftur til Englands,“ skrifaði
hann.
Sun sagði að Biggs hefði grátið
þegar hann kvaddi unga sonar-
dóttur sína áður en hann fór inn í
flugvélina. Áður hafði hann undir-
ritað yfirlýsingu um að hann færi af
frjálsum vilja og var það eina skil-
yrðið sem brasilíska lögreglan setti
fyrir brottför hans. „Hann virtist
ánægður með að vera að fara heim,“
sagði talsmaður lögreglunnar.
Margir söfnuðust saman við her-
flugvöllinn til að fylgjast með komu
Biggs og meðal þeirra voru skiptar
skoðanir um hvernig taka ætti á
máli hans. „Hann kemur hingað að-
eins vegna fjárskorts,“ sagði Brian
Battams, 52 ára verkfræðingur sem
býr nálægt herflugvellinum, og taldi
að lestarræninginn hefði farið til
Bretlands í því skyni að njóta góðs af
breska heilbrigðiskerfinu.
Kathleen Farrell, 38 ára, hafði
meiri samúð með Biggs. „Hann ætti
að fá að lifa í friði í ellinni,“ sagði
hún. „Það væri sóun á peningum
skattgreiðenda að setja hann aftur í
fangelsi. Ég tel að hann ræni engan
núna.“
Einn af þekktustu glæpamönnum heims snýr heim eftir 35 ára útlegð
Lestarræninginn
Biggs handtek-
inn í Bretlandi
London. Reuters, AP.
AP
Ronnie Biggs gengur út úr lögreglustöð í London eftir að hann var
handtekinn í gær. Síðar um daginn var hann leiddur fyrir dómara.