Morgunblaðið - 11.05.2001, Qupperneq 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 11. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Ósanngjörn gagnrýni
og ekki málefnaleg
á markaðnum til þess að kanna
breytingar á heildsöluverði sömu
vörutegunda og Hagstofan miðar við
til að mæla breytingar á smásölu-
verði. Þetta gat stofnunin gert a.m.k.
á tvennan hátt. Annaðhvort með því
að snúa sér til matvöruverslana eða
með því að afla gagna hjá birgjum
matvöruverslananna (heildsala og ís-
lenskra framleiðenda). Afla þurfti
gagna allt frá upphafi ársins 1996
annars vegar og lokum ársins 2000
hins vegar. Að fenginni reynslu og
vegna þess að margar verslanir hafa
skipt um eigendur á því tímabili sem
könnun Samkeppnisstofnunar tekur
til (meðal annars með yfirtöku eða
samruna) taldi stofnunin vænlegra
til árangurs að afla nauðsynlegra
gagna hjá birgjunum. Unnið var úr
tölulegum upplýsingum um heild-
söluverð á sama hátt og Hagstofa Ís-
lands vinnur úr tölulegum upplýsing-
um um smásöluverð. Mismunur á
þróun smásöluverðs og þróun heild-
söluverðs gaf síðan tilefni til álykt-
ana um almenna þróun smásölu-
álagningar á einstökum
vöruflokkum.
Samkeppnisstofnun hafnar því að
framanritað beri vott um slæleg
vinnubrögð. Stofnunin telur þvert á
móti að aflað hafi verið upplýsinga
þar sem vænta mátti að þær væru
hvað nákvæmastar. Samkeppnis-
stofnun telur reyndar að það hefði
reynst illmögulegt að afla nauðsyn-
legra gagna um þróun heildsöluverðs
á annan skilvirkan hátt en gert var.“
Það sem ekki er í skýrslunni
„Talsmenn Baugs og fleiri hafa
gagnrýnt að skýrsla Samkeppnis-
stofnunar tíundar ekki kostnaðar-
breytingar matvöruverslunarinnar
sem leitt hafa til hækkunar á smá-
söluálagningu. Ennfremur er gagn-
rýnt að ekki hafi verið fjallað um af-
komu matvöruverslana. Skýrslan er
og gagnrýnd fyrir fleiri atriði sem
ekki er fjallað um í henni.
Eins og titill skýrslunnar ber með
sér fjallar hún um verðlagsþróun á
matvörumarkaðnum á tilteknu tíma-
MORGUNBLAÐINU hefur borist
greinargerð frá Samkeppnisstofnun
þar sem gerðar eru athugasemdir við
gagnrýni sem sett hefur verið fram á
skýrslu stofnunarinnar um matvöru-
markaðinn. Stofnunin vísar því á bug
að vinnubrögð hennar hafi verið slæ-
leg við gerð skýrslunnar og segir það
ósanngjarnt og ómálefnalegt að
gagnrýna skýrsluna fyrir að fjalla
ekki um atriði sem henni var aldrei
ætlað að fjalla um.
Greinargerðin er eftirfarandi og
eru millifyrirsagnir Morgunblaðsins:
„Vegna ummæla fyrirsvarsmanna
Baugs hf. um verklag og vinnubrögð
Samkeppnisstofnunar við gerð
skýrslunnar Matvörumarkaðurinn,
verðlagsþróun í smásölu 1996 til 2000
telur stofnunin nauðsynlegt að gera
nokkrar athugasemdir. Ennfremur
þykir þörf á að fjalla um athuga-
semdir forstjóra Baugs hf. og ann-
arra kaupmanna um verðþróun á til-
teknum matvörum.“
Vænlegra að afla nauðsynlegra
gagna frá birgjum
„Talsmenn Baugs hf. hafa gagn-
rýnt að Samkeppnisstofnun hafi ekki
leitað til fyrirtækisins eftir upplýs-
ingum um verð þegar skýrsla stofn-
unarinnar var unnin.
Í skýrslunni kemur fram að við at-
hugun á þróun smásöluverðs notað-
ist Samkeppnisstofnun við verðvísi-
tölu einstakra vöruflokka í vísitölu
neysluverðs sem Hagstofa Íslands
reiknar út í hverjum mánuði. Vísitöl-
urnar byggjast á mánaðarlegri könn-
un smásöluverðs, þ.m.t. á mat- og
drykkjarvörum. Eru þær að mati
Samkeppnisstofnunar besti og í
reynd eini óyggjandi mælikvarðinn á
þróun smásöluverðs, t.d. í matvöru-
verslunum, þar eð þær mæla með-
albreytinguna á verði þeirra vara
sem mest er selt af í hverjum vöru-
flokki fyrir sig.
Þróun heildsöluverðs er ekki
mæld hér á landi á reglubundinn og
skipulegan hátt eins og þróun smá-
söluverðs. Þess vegna þurfti Sam-
keppnisstofnun að leita til fyrirtækja
bili. Skýrslan fjallar einnig um sam-
keppnisaðstæður á markaðnum og
þau atriði í viðskiptaháttum sem
áhrif kunna að hafa haft á þróun
verðlags. Í inngangi skýrslunnar er
greint frá því að þetta séu viðfangs-
efni hennar. Þó að það sé fróðlegt að
kanna og fjalla um alla þá þætti sem
gagnrýnendur hafa bent á var það
ekki viðfangsefni skýrslu Samkeppn-
isstofnunar. Það er því að mati stofn-
unarinnar ósanngjarnt og ekki mál-
efnalegt að gagnrýna skýrslu hennar
fyrir að fjalla ekki um atriði sem
henni var aldrei ætlað að fjalla um.“
Miðað við útreikninga Hagstof-
unnar á hækkun lambakjöts
„Í fjölmiðlum í dag [Mbl. í gær –
innsk. blaðsins] eru m.a. tekin dæmi
um verðþróun á lambakjöti í samtöl-
um við fyrirsvarsmenn matvöru-
verslana. Þar er því haldið fram að
lambakjöt hafi ekki hækkað í smá-
sölu um 30–35% eins og fram kemur í
skýrslu Samkeppnisstofnunar held-
ur hafi verð hækkað mun minna.
Eins og áður er vikið að miðaði
Samkeppnisstofnun breytingar á
smásöluverði við breytingar þess
eins og þær mælast í vísitölu neyslu-
verðs. Hvað lambakjöt áhrærir mæl-
ir vísitalan vegnar verðbreytingar á
ýmsum hlutum lambakjöts í smá-
söluverslunum. Frá janúar 1996 til
desember 2000 mældist meðalbreyt-
ingin á verði lambakjöts í matvöru-
verslunum samkvæmt útreikningum
Hagstofunnar 32–33%. Á sama tíma
var meðalverðhækkun á lambakjöti
frá kjötvinnslustöðvum um 13–15%
eins og reyndar er staðfest í áður-
nefndri umfjöllun í fjölmiðlum í dag
[gær]. Þess ber að gæta að upplýs-
ingar um verðbreytingar sem birtar
eru í skýrslu Samkeppnisstofnunar
miðast við breytingar á meðalverði
en ekki verðbreytingar hjá ein-
stökum fyrirtækjum. Þar af leiðandi
geta einstök fyrirtæki væntanlega
fundið dæmi um minni verðbreyting-
ar en nefndar eru í skýrslu Sam-
keppnisstofnunar og dæmi um meiri
verðbreytingar.“
HAUKUR Kristjáns-
son, bæklunarlæknir í
Reykjavík og fyrrver-
andi yfirlæknir slysa-
deildar Borgarspítala,
andaðist á Droplaugar-
stöðum þriðjudaginn 8.
maí. Hann var 87 ára.
Haukur fæddist 3.
september 1913 á
Hreðavatni í Norður-
árdalshreppi. Hann
tók stúdentspróf frá
Menntaskólanum í
Reykjavík árið 1936,
lauk kandídatsprófi frá
Læknadeild Háskóla
Íslands 1943 og fékk sérfræðings-
leyfi í bæklunarlækningum 1948.
Haukur stundaði framhaldsnám í
bæklunarlækningum í Bandaríkjun-
um og var aðstoðarlæknir á bækl-
unardeild Massachusetts General
Hospital í Boston árið 1946. Hann
sneri aftur til Íslands árið 1948 og
starfaði m.a. sem læknir við amer-
íska sjúkrahúsið á Keflavíkurflug-
velli um árs skeið og sem sjúkrahús-
læknir á Akranesi.
Haukur var yfir-
læknir á Slysavarðstofu
Heilsuverndarstöðvar
Reykjavíkur og síðar
yfirlæknir slysadeildar
Borgarspítalans frá
1955 til 1984.
Haukur var meðlim-
ur í Alþjóðasambandi
slysa- og bæklunar-
lækna frá 1957 og sat
mörg þing sam-
bandsins. Hann heim-
sótti jafnframt allmarg-
ar sjúkrastofnanir í
Danmörku, Bretlandi,
Bandaríkjunum og víðar, einkum
með tilliti til slysameðferðar. Hann
varð dósent við Háskóla Íslands 1959
til 1979 og prófessor frá árinu 1979
til 1984.
Haukur lagði stund á ritstörf og
skrifaði greinar í Læknablaðið og
önnur innlend tímarit.
Eftirlifandi eiginkona Hauks er
Svandís Matthíasdóttir og eignuðust
þau þrjú börn.
Andlát
HAUKUR
KRISTJÁNSSON
HÁSKÓLI Íslands og Landspítali –
háskólasjúkrahús (LSH) hafa gert
með sér samning sem gildir til
fimm ára um samstarf við kennslu
og rannsóknir í heilbrigðisvísind-
um. Í samningnum er skilgreind
samvinna og hlutverk hvors aðila í
formlegu samstarfi stofnananna.
Mun samningurinn hafa í för með
sér miklar breytingar á stjórnun og
skipulagi varðandi fræðslu og þjálf-
un háskólamenntaðra heilbrigðis-
stétta. Skýrara fyrirkomulagi verð-
ur komið á um samstarf LSH og
Háskólans við rannsóknir og
kennslu á heilsbrigðissviði, að sögn
forsvarsmanna LSH.
Tímamótasamningur
Björn Bjarnason menntamála-
ráðherra, Jón Kristjánsson heil-
brigðisráðherra, Magnús Péturs-
son, forstjóri LSH, og Páll
Skúlason, rektor Háskóla Íslands,
undirrituðu samninginn að við-
stöddum fjölda starfsmanna og
gesta í lok ársfundar Landspítalans
í gær.
Við það tækifæri lýstu ráðherrar
og forsvarsmenn LSH og Háskól-
ans honum sem tímamótasamningi
sem hefði mikla þýðingu fyrir sam-
starf þessara stofnana og uppbygg-
ingu heilbrigðisvísinda á Íslandi.
Vísindastarfið yrði best eflt með
samvinnu þessara stofnana.
Skuldbindandi samningar um
starfsmenn og starfsaðstöðu
Á grundvelli samningsins verða
gerðir skuldbindandi samningar
um sameiginlega starfsmenn,
starfsaðstöðu og fjármál, auk þess
sem verklagsreglur verða settar
um einstaka þætti. Samningurinn
er fyrsti hluti heildarsamnings um
kennslu, rannsóknir og þjálfun í
heilbrigðisvísindagreinum sem
kenndar eru við Háskóla Íslands og
stundaðar á LSH. Er ætlunin að
samningagerð verði að fullu lokið
fyrir 1. desember næstkomandi.
Markmið samningsins er að efla
spítalann sem háskólasjúkrahús,
þannig að fræðileg og verkleg
menntun og kennsla heilbrigðis-
stétta á Íslandi verði sambærileg
því besta sem gerist á hliðstæðum
stofnunum erlendis. Háskólinn og
LSH munu fara hvor um sig með
málefni sinnar stofnunar en samn-
ingsaðilar eru sammála um að
semja nánar um sameiginlega ráðn-
ingu starfsmanna, sameiginlegan
rekstur kennsluhúsnæðis og aðra
aðstöðu til kennslu og rannsókna,
aðstöðu kennara og stúdenta, sam-
eiginleg innkaup á tækjum og
gögnum, sameiginleg rannsóknar-
verkefni o.fl.
Forstjóri LSH velur framvegis
sviðsstjóra á sjúkrahúsinu
Samningurinn nær til yfirstjórna
hvorrar stofnunar og samstarfs-
hátta þeirra í milli. Viðurkennt er
forræði forstöðumanna fræði-
greina, þ.e. kennara í Háskólanum
á sinni fræðigrein á sjúkrahúsinu
en í samningnum er einnig kveðið á
um að framvegis mun forstjóri
LSH velja sviðsstjóra á spítalanum
og eru þeir ábyrgir gagnvart fram-
kvæmdastjórn. Til að undirbúa val-
ið skipar forstjóri þriggja manna
nefnd til að fjalla um mögulega
sviðsstjóra. Háskólinn gerir form-
legar akademískar hæfiskröfur til
þeirra sem til greina koma í stöður
sviðsstjóranna.
Er hér um nýmæli að ræða en
skv. eldri lögum um Háskólann
voru prófessorar við læknadeild
jafnframt forstöðumenn einstakra
sviða á Landsspítalanum. Fram-
vegis munu því sérfræðingar sem
gegna embættum við læknadeild
Háskólans ekki sjálfkrafa taka við
stjórnunarstöðum yfir einstökum
sviðum á sjúkrahúsinu.
Magnús Pétursson, forstjóri
LSH, segir einn meginkost samn-
ingsins þann að í honum sé kveðið
með skýrum hætti á um hvernig
stjórnunarhlutverkinu skuli háttað
og hver stýri einstökum sviðum
sjúkrahússins. Allt stjórnunarfyrir-
komulag verði skýrara og skipu-
lagðara. Þannig muni yfirstjórn
spítalans framvegis hafa með hönd-
um meiri yfirrráð yfir einstökum
sviðum spítalans en verið hefur og í
samræmi við nútíma stjórnunar-
hætti.
„Það hefur verið talað um þetta í
áratugi en ég hef alltaf sagt, allt frá
fyrsta degi í mínu starfi, að ég gæti
ekki stýrt þessari stofnun nema ég
fengi að ráða yfir yfirmönnun spít-
alans,“ segir hann.
Að sögn Magnúsar mun sam-
starfssamningurinn einnig skerpa
skyldur og samskipti á milli stofn-
ananna, og háskólakennurum sköp-
uð aðstaða á sjúkrahúsinu á grund-
velli mun skýrara fyrirkomulags en
verið hefur.
Mikil vinna hefur farið fram við
undirbúning samstarfssamningsins,
en bráðabirgðaákvæði háskólalag-
anna frá 1999 gerir ráð fyrir að
samkomulag milli þessara stofnana
skuli gert innan tveggja ára frá
gildistöku laganna.
Sett verður á stofn sameiginleg
nefnd sem mun móta og fjalla um
sameiginlega stefnu LSH og Há-
skólans, sameiginlegar stöður og
starfsmenn o.fl. Þrír fulltrúar hvors
aðila eiga sæti í nefndinni og eru
háskólarektor og forstjóri LSH þar
í forsæti.
Háskóli Íslands og Landspítali – háskólasjúkrahús semja um formlegt samstarf
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Fjölmennt var á ársfundi Landspítala – háskólasjúkrahúss í gær. Að fundinum loknum undirrituðu mennta-
málaráðherra, heilbrigðisráðherra, rektor Háskóla Íslands og forstjóri Landspítala – háskólasjúkrahúss sam-
starfssamning milli LSH og Háskóla Íslands.
Markmiðið er
efling háskóla-
sjúkrahúss
Samkeppnisstofnun svarar gagnrýni Baugs og
fleiri á skýrsluna um matvörumarkaðinn