Morgunblaðið - 11.05.2001, Qupperneq 50

MINNINGAR
50 FÖSTUDAGUR 11. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Ég vil í nokkrum
orðum minnast frænda
míns, Jóhanns, og
þakka honum fyrir
samfylgdina í gegnum
árin og sérstaklega
fyrir það að vera eins
og hann var. Hann var einstakur
maður og það var ekki allra að fara
í fötin hans enda var hann lítt gef-
inn fyrir að fara í fótspor annarra.
Hann var skarpgreindur, næmur á
umhverfi sitt og gat verið harður og
fylginn sér við samferðamenn sína
sérstaklega ef honum fannst gerðir
þeirra halla á lítilmagnann í þjóð-
félaginu. Hann var fréttaritari á
Seyðisfirði fyrir hin ýmsu blöð til
margra ára, var góður penni og lét
því oft í sér heyra sem slíkur um
mál sem vörðuðu Seyðisfjörð sér-
staklega.
Við erum báðir af Krossaættinni
og það fór víst ekki hjá því að við
vissum af því báðir tveir og vorum
mikið stoltir af. Ég átti því láni að
fagna að starfa með frænda við
kennslustörf við Seyðisfjarðarskóla
í um 15 ár. Hann kom til kennslu
við skólann haustið 1968, þá að
segja má beint af sjónum, og hann
starfaði við þann sama skóla þar til
hann lét af störfum sem fastráðinn
kennari 1989. Frændi var metnað-
arfullur, traustur, ákveðinn og sér-
lega áhugasamur kennari. Honum
var mjög annt um skólann sinn,
orðspor hans og þeirra nemenda
sem þar stunduðu nám. Hann var
ekki nýjungagjarn eða fjölbreyti-
legur í kennsluháttum, notaði sínar
eigin aðferðir, sem voru ekki flókn-
ar en skiluðu oftast góðum árangri.
Hans aðalkennslugreinar voru móð-
urmálið og enska. Haft hefur verið
á orði um þá nemendu marga sem
nutu leiðsagnar hans og fóru síðan
til framhaldsnáms í aðra skóla að
þar hafi verið lagður skilvirkur og
góður grunnur í þessum greinum.
Hafi hann kærar þakkir fyrir það.
Hugur hans á yngri árum hafði
legið til þess að fara til frekara
framhaldsnáms, en atvik höguðu
því þannig að úr því varð ekki. Ég
trúi því að meðal annars þess vegna
hafi hann lagt svo mikla áherslu á
að við Seyðisfjarðarskóla væri sem
oftast í boði fjölbreytt fræðsla fyrir
fullorðna og þá aðra sem voru utan
skólans. Kvöldnámskeið fyrir full-
orðna í hinum ýmsu greinum var
fastur liður hjá Seyðisfjarðarskóla í
allmörg ár og þar lá frændi ekki á
liði sínu við að leggja fram krafta
sína við kennslustörf og að lokka
fram nemendu til námsins. Já
frændi, hafðu kærar þakkir fyrir
allar stundirnar sem við áttum sam-
JÓHANN
JÓHANNSSON
✝ Jóhann Jóhanns-son fæddist á Ísa-
firði 8. ágúst 1919.
Hann lést á Seyðis-
firði 24. apríl síðast-
liðinn og var útför
hans gerð frá Seyð-
isfjarðarkirkju 2.
maí.
an við að gera þessi
námskeið að veruleika
og þó að vissulega
tækjumst við stundum
á um leiðirnar þá var
markmiðið okkar alltaf
það sama. Ef ég man
rétt þá voru ekki alltaf
til peningar til að
greiða laun fyrir
kennsluna. Þú, sem
alla tíð varst harðastur
manna á því að sann-
gjörn laun fyrir vinnu-
framlag hefðu forgang
fram yfir allt annað og
frá því mætti aldrei
hvika, fékkst ekki alltaf það sem
þér bar. En um það var samningur
okkar á milli.
Eftir að ég hvarf frá kennslu við
Seyðisfjarðarskóla 1985 og tók við
starfi bæjarstjóra hjá Seyðisfjarð-
arkaupstað hættu bein dagleg sam-
skipti okkar frænda. Við misstum
hins vegar aldrei sjónar hvor af
öðrum og fylgdumst náið og vel
með störfum hvors annars. Allmörg
samtölin áttum við um m.a. skóla-
mál og þróun þeirra sem ekki var
alltaf að skapi frænda nú hin síðari
árin. Í allmörg ár var fastur liður
að frændi hringdi í bæjarstjórann
sinn og skiptist við hann á skoð-
unum um m.a. tvennt. Álagningu
fasteignagjalda þegar hún lá fyrir í
janúar mánuði ár hvert og snjó-
mokstur á götum bæjarins þegar
hans þurfti við, sem var oft hér fyrr
á árum. Í samtölum þessum, sem
voru allmörg töluðum við frænd-
urnir oft skilmerkilega hvor til ann-
ars, ekki alltaf sammála eins og
gengur en oftast lauk samtölum
okkar á þann veg að báðir voru
sáttir. Fyrir þessar stundir okkar,
frændi, vil ég þakka þér sérstak-
lega því þó að mér finndist á stund-
um að þú sæktir fast að okkur í
þessum málum og mörgum fleirum,
þá hefði ég ekki viljað vera án
þeirra eða þín þegar ég nú horfi til
baka. Að lokum frændi þakka þér
fyrir að vera eins og þú varst.
Þakka þér fyrir leiðsögnina í gegn-
um árin. Kveðja til hennar Dóru
minnar, við sjáumst síðar.
Inga Hrefna fjölskylda og frænd-
fólk, minning um góðan mann lifir.
Þorvaldur Jóhannsson,
Seyðisfirði.
„Á ljósvakans öldum líður að kveldi
lát þitt í sunnanþey“.
(K.I.)
Það var frostkali í nótt, hemað á
pollum. Hætt við að ljósgrænu
gróðurnálinni sem kemur undan
sköflunum á túninu hafi kólnað í
nótt en nú er sólin byrjuð að skína
og þá hlýnar. Það hvílir skýjahula
yfir Skjaldfannardal en út í Djúpið
er skínandi bjart að líta. Það er silf-
urgljái á Snæfjallaströnd og glamp-
andi sól á Hyrnunum. Þar svífa
nokkrir léttir skýjahnoðrar, undan-
farar sunnanáttar. Lognsléttur sjór.
Ég veit að aldan hnígur mjúklega
að sandfjörunni á Melgraseyri frá
Oddum og inn að Paradís, að Stóri-
steinn og Bjarnarsker eru á sínum
stað og Sandhóll og Langarif eru
áfram útverðir og taka jafnt á móti
lognöldu og svarrandi brimi. Þetta
er myndin sem ég hefði viljað
bregða upp fyrir Dadda vini mínum
í bréfinu sem ég var ekki búin að
skrifa honum. Það fór nú svo að
hann átti seinasta bréfið í okkar
skiftum. Á kveðjustund horfði hann
yfir Seyðisfjörð og naut vorblíðunn-
ar þar. Hann var náttúruunnandi
og gott að kveðja þannig en ekki á
sjúkrabeði. Það hefði ekki átt við
skap Jóhanns Jóhannssonar kenn-
ara. Í mínum huga og minna var
hann Daddi frá Melgraseyri. Hann
var fæddur á Ísafirði en missti
móður sína fjögurra ára. Jóhann
Eyfirðingur faðir hans, stóð uppi
með stóran barnahóp og leitaði til
vinafólks á Melgraseyri, Jóns H.
Fjalldals og Jónu Kristjánsdóttur
er þar bjuggu. Hvort drengurinn
átti að vera þar skamman tíma eða
langan veit ég ekki, en á Melgras-
eyri var hann sín uppvaxtarár.
Þannig myndaðist vinátta milli hans
og Halldórs Þórðarsonar mannsins
míns sem átti heima á Laugalandi,
næsta bæ við Melgraseyri. Þórður á
Laugalandi og Jón á Melgraseyri
voru bræður og því meiri samgang-
ur og nánari. Á Ármúla, öðrum ná-
grannabæ, bjó Hannes Gíslason,
móðurbróðir Dadda, og þar uxu
upp fjórir frændur hans. Halldór og
Gerður börn Jóns og Jónu voru ívið
eldri, en á Melgraseyri var jafnan
margt af fólki og fleiri börn og ung-
lingar alin þar upp. Litli móðurlausi
drengurinn bjó við gott atlæti en
lengi hlýtur að búa sorg og sökn-
uður í sál barns sem skyndilega er
hrifið úr móðurfaðmi og frá systk-
inum, en af því fara engar sögur.
Á stofuvegg mínum hangir skóla-
spjald merkt unglingaskólanum í
Reykjanesi 1935. Þetta er nokkuð
sérstakt spjald. Skýrar vangamynd-
ir teiknaðar af einum nemandanum,
Jóni Höskuldssyni frá Tungu.
Þarna eru þeir Daddi á Melgras-
eyri, Dóri á Laugalandi og Geiri á
Ármúla. Alls eru þarna 15 nem-
endur og myndir merktar upphafs-
stöfum þeirra. Reykjanesskóli var
nýlega stofnaður og það þótti sjálf-
sagt að hver unglingur í Djúpinu
færi þangað og nýtti sér námið þar.
Þá voru Vestfirðingar stórhuga og
Jón H. Fjalldal fóstri Dadda var
mjög í fararbroddi þeirra er vildu
stuðla að ræktun lýðs og lands. Að
sjálfsögðu vann Daddi að búi fóstra
síns á uppvaxtarárunum og átti
mörg spor við fjárgæslu, heyskap
og annað er til féll. Því var myndin
er ég dró upp í skrifum mínum hon-
um einkar vel kunn en enginn þarf
að halda að þannig sé alltaf í Djúpi.
Það var róið fram í „Fagranesið“ –
Djúpbátinn – tvisvar í viku hvernig
sem veður var og NA-áttin getur
orðið öskrandi hvöss með tilheyr-
andi fannburði og frosthörku. Leið-
ir bernskufélaganna skildi um tví-
tugt og eftir það varð lítið um
samfundi. En samt voru einhverjar
þær taugar sem árin slitu ekki og
þeir höfðu samband í síma og öðru
hvoru fóru bréf milli Laugalands og
Seyðisfjarðar. Halldór dó 1995 og
þá kom að sjálfu sér að ég tók að
mér að halda sambandinu við.
Daddi hafði áhuga á mönnum og
málefnum hér vestra og lét þess oft
getið. Við hittumst aðeins einu
sinni, fyrir austan, báðum til
ánægju. Úr ferðalaginu hans á
gamlar slóðir varð ekki og bréfið
sem ég ætlaði að skrifa til hans
þessa dagana og spyrja um ým-
islegt frá liðnum dögum verður nú
kveðjubréf og þakkir fyrir vináttu
og hlý orð. Ég mun sakna þess að
sjá ekki umslag í póstinum með
stórri og greinilegri utanáskrift til
mín og þakka honum af heilum
huga. Skömmu eftir sl. áramót fór
ég í fuglatalningu niður að Melgras-
eyri og gekk frá Sandhól inn að
Melgraseyrarbryggju þar sem köll-
uð er Paradís. Það er gamalt heiti
og þar eru leifar og tættur af naust-
um og sjávarhúsum frá löngu liðn-
um tíma. Þarna var líka „Grænn“
báturinn sem róið var fram á Mel-
graseyri eða leifar hans. Honum
var brýnt þar í síðasta sinn og fún-
ar niður og hverfur í svörðinn. Svo
gekk ég upp á túnið og staldraði við
í litla kirkjugarðinum þar sem vinir
og vandamenn hvíla. Ég reyndi að
festa mér sem flest í minni og skrif-
aði Dadda. Í svari hans fann ég að
þessi frásögn gladdi hann og einnig
vitneskjan um áframhaldandi bú-
skap á Melgraseyri og Laugalandi
og að aftur væri kominn þar Hall-
dór Þórðarson.
Ingu Hrefnu og fjölskyldunni
sendi ég einlægar samúðarkveðjur
og að lokum;
Hátt yfir öldum hnitar stakur már,
húmdökkur skógur fjallabrekkum í.
Suðvestan kaldinn sveittar þerrar brár
sungið skal barni vögguljóð á ný.
Þó ár þín liðu fjarri bernskubyggð
og brottu flestir sem að þekktir hér.
Var sami hugur. Söm var æ þín tryggð.
Síðasta kveðja úr Djúpi fylgi þér.
(Á.K.)
Ása Ketilsdóttir, Laugalandi.
Þú færð að sofa er vorsins vörmu hendur
vagga í gælni og rælni stráum ungum
og ljósgrænn stararsprotinn talar
tungum
við tjarnarvatnið blátt,
en drottins sól, á degi mikils friðar,
hún dregur örþunn slæðutjöld til hliðar:
og hafið ekki hátt,
og hratt og kyrrlátt yfir undirlendi
og allt til miðra hlíða skugga vefur
af litlu skýi. Hljóður hreyfir við
hárlokkum þínum góður blær.
Þú sefur.
(Guðmundur Böðvarsson.)
Takk fyrir allt, elsku pabbi,
Heiðbjört og Helena.
Jóhann Jóhannsson, kennari á
Seyðisfirði, verður eftirminnilegur
maður þeim sem honum kynntust.
Hann var hár og spengilegur og
bar sig vel, fölleitur og skarpleitur
með tindrandi og vökul augu.
Handtak hans var fast, orðfærið
ákveðið og oft kappsfullt þegar
hann sótti í sig veðrið í samræðum,
lá sjaldan á skoðunum sínum og fór
ekki með hálfkveðnar vísur. Ytri
framganga og hans innri maður
eins og ég kynntist honum rímuðu
óvenju vel saman, hvoru tveggja
fágað og heilsteypt.
Jóhann var einlægur sósíalisti að
lífsskoðun, mótaður af vestfirskum
uppruna sínum, missti móður sína
innan við ársgamall og ólst upp við
kröpp kjör þeirrar tíðar hjá fóstur-
foreldrum við Djúp. Sjórinn var
honum ekki síður kær en landið og
samskipti við hafið bláa mótuðu
hann framan af ævi.
Til hafsins leitaði hann á seinni
árum endurnæringar á trillu sinni
ekki síður en til landsins í göngu-
túrum og á rjúpnaveiðum.
Kynni okkar Jóhanns hófust á 7.
áratugnum í félagsmálastarfi Al-
þýðubandalagsins á Austurlandi
þar sem hann var ætíð með traust-
ustu liðsmönnum ásamt eftirlifandi
eiginkonu sinni, Ingu Hrefnu, og
stórum frændgarði. Hann lagði
mikið á sig fyrir málstaðinn heima
og heiman, sótti fundi oft langt til
og var fyrstur manna á vettvang
þegar þingmenn flokksins létu sjá
sig í heimabyggðinni. Um tíma sat
hann í bæjarstjórn Seyðisfjarðar
fyrir Alþýðubandalagið og var oft í
forystu fyrir félagið heima fyrir.
Mér er minnisstætt eitt sinn er ein-
hver doði hafði verið yfir félags-
skapnum að Jóhann dreif upp kosn-
ingaskrifstofu í húsnæði við
aðalgötuna og setti allt á fullt í að-
draganda alþingiskosninga. Það
munaði um slíkan liðsmann.
Jóhann var prýðilega ritfær,
hafði gott vald á íslensku máli og
var ólatur að festa hugsanir sínar á
blað. Hann lét Vikublaðið Austur-
land njóta þessa um áratugi, sendi
því fjölda fréttapistla úr heimabæ
og stundum greinar. Í fórum mín-
um á ég mörg bréf frá Jóhanni sem
hann sendi mér sem þingmanni og
félaga. Þar reifaði hann áhugamál
sín og stundum áhyggjur af flokkn-
um og fulltrúum hans. Hann hikaði
ekki við að gagnrýna stefnu og
störf forystumanna ef svo bar undir
og færði þá jafnan fram rök fyrir
máli sínu.
Orðtækið gamla, sá er vinur er til
vamms segir, átti vel við um Jó-
hann.
Að leiðarlokum minnist ég hans
með hlýju og virðingu. Við Kristín
sendum Ingu Hrefnu, börnum
þeirra og tengdafólki innilegar sam-
úðarkveðjur.
Hjörleifur Guttormsson.
Bragi Magnússon er
mjög eftirminnilegur
maður. Segja má að
hann hafi látið sér fátt
mannlegt óviðkomandi
í siglfirsku samfélagi
og var á tíðum merkisberi íþrótta- og
menningarmála á staðnum. Hann
var mikill íþróttamaður og margt til
lista lagt – teiknari og fékkst við
skriftir – en fyrst og fremst sagna-
maður hins talaða orðs. Óþreytandi
var hann að miðla samferðamönnum
af ríkulegri reynslu sinni og tala á
mannamótum um mikilvæg sameig-
inleg hagsmunamál okkar Siglfirð-
inga. Ekki var hann alltaf sammála
síðasta ræðumanni eða allir sam-
mála sjónarmiðum Braga en alltaf
kom sagan sem sem hann tengdi á
glettnisfullan eða dramatískan hátt
málefninu. Úr svip hans skein festa
og húmor og þannig voru verk hans.
Fyrr á árum þjálfaði Bragi teikni-
gáfu sína og gerði margan karikatúr-
inn af sérkennilegum mönnum í
bænum og víða hanga dýrmætar
myndir hans af húsum og mannvirkj-
um sem hurfu með síldinni. Nokkuð
af skáldskap hans hefur birst á
prenti og fluttar voru í útvarpi rit-
BRAGI
MAGNÚSSON
✝ Bragi Magnús-son fæddist á Ísa-
firði 14. janúar 1917.
Hann andaðist á
Sjúkrahúsi Siglu-
fjarðar 24. apríl síð-
astliðinn og fór útför
hans hans fram frá
Siglufjarðarkirkju 5.
maí.
aðar frásagnir eftir
hann. Ljóðið Maríu-
leiði, sem hann orti um
siglingu Gústa guðs-
manns á drottins sjó,
sýnir vel skáldskapar-
gáfu hans.
Á miðjum áttunda
áratugnum beitti Bragi
sér fyrir því í gegnum
Kiwanisklúbbinn að 20.
maí, sérstakur afmæl-
isdagur Siglufjarðar,
var gerður að árlegum
hátíðardegi. Um nokk-
urra ára skeið virkaði
Bragi sem ötull fram-
kvæmdastjóri þessa menningardags
þar sem myndlist og skáldskapur
sátu í öndvegi.
Og við öðru var ekki að búast af
Braga Magnússyni en honum væri
saga Siglufjarðar kær og hann legði
nokkuð af mörkum til uppbyggingar
safnsins okkar. Hann sat um skeið í
byggðasafnsstjórn, tók þátt í fyrstu
söfnunaraðgerðum með Frosta Jó-
hannsyni 1977–78 og var einn af
stofnfélögum Félags áhugamanna
um minjasafn haustið 1989. Nokkr-
um vikum fyrir stofnun félagsins tók
hann að sér að stýra vinnuflokki
unglinga við að bjarga gömlum og
mikilvægum gripum úr geymslu-
skemmu sem brotnað hafði undan
snjóþunga. Þannig má líta á Braga
sem einn fyrsta áhugamanninn og
málsvara hins mikla verks sem lengi
mun standa.
Fyrir það stöndum við í sérstakri
þakkarskuld við Braga Magnússon.
Örlygur Kristfinnsson.



 
  


 






 
   
  
 

    

  

 !
!
       
  
   !" #   
 $ 
  
% 
   & '  ( )  
'  
   !  *)  

  
    # $  
+ 
    + # , 
  
  
  ! 
$ $" -