Morgunblaðið - 29.05.2001, Blaðsíða 54

MINNINGAR
54 ÞRIÐJUDAGUR 29. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Helgi RagnarMaríasson fædd-
ist á Ísafirði 8. nóv-
ember 1939. Hann
lést í Ósló 20. maí
síðastliðinn. For-
eldrar hans hjónin
Elísabet Helgadóttir
og Marís Þorsteins-
son. Þau létust fljót-
lega eftir fæðingu
Helga. Fósturmóðir
hans frá tveggja ára
aldri var Þuríður
Pálsdóttir, f. 2.7.
1889. Börn hennar
og fóstursystkin
Helga voru Gunnar, f. 18.10.
1918, Kjartan, f. 29.5. 1921, og
Jóna, f. 30.5. 1923. Eftirlifandi
eiginkona Helga er Dóra Björg
Óskarsdóttir, f. 6. maí 1947.
Tvítugur að aldri kvæntist
Helgi norskri stúlku, Gerd, þau
skildu. Börn þeirra
eru Anna Lísa, f.
9.2. 1960, og Ragn-
ar Tor, f. 28.12.
1960. Sambýliskona
Ragnars Tors er
Anne Kari, f. 2.10.
1970, og eiga þau
einn son, Ole Mart-
in, f. 29.7. 1993.
Helgi ólst upp í
Hafnarfirði og lauk
verslunarprófi frá
Verslunarskóla Ís-
lands. Hann flutti
til Noregs árið 1960
og vann ýmis störf
til sjós og lands fyrstu árin, en
stofnsetti síðar eigið bókhalds-
fyrirtæki í Ósló, sem hann rak
til dauðadags.
Útför Helga fer fram frá
Hafnarfjarðarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 10.30.
Það voru dapurlegar fréttir, sem
biðu okkar við komuna til Noregs
17. maí sl. Helgi var kominn á
sjúkrahús og tæpum þremur sólar-
hringum seinna var hann allur.
Helgi var ungur þegar hann flutti
til Noregs, þar sem hann átti sína
starfsævi, en hann var alltaf mikill
Íslendingur, og sérstaklega var
honum Hafnarfjörður kær. Þar átti
hann sín bernskuspor og uppvaxt-
arár. Sérstaklega er minnisstætt
hversu mikils hann mat fósturmóð-
ur sína, en þegar við kynntumst
Helga var hún enn á lífi í hárri elli
og alltaf var það hans fyrsta hugs-
un, þegar hann kom heim, að heim-
sækja mömmu. Helgi kom inn í líf
okkar þegar leiðir þeirra Dóru lágu
saman fyrir nær þremur áratugum.
Hann var velkomin viðbót í fjöl-
skylduna, og færði með sér ferskan
blæ. Þau bjuggu sér fallegt heimili í
Ósló, þar sem gott var að koma.
Heimsóknirnar til þeirra voru
ávallt tilhlökkunrefni og umhyggja
þeirra beggja fyrir því að gestunum
liði sem best var ótakmörkuð.
Margs er að minnast frá heimsókn-
unum milli landa, páskahelgunum,
sem við nutum með þeim í hyttunni.
Hvítasunnurnar þegar þau óvænt
birtust í bústaðnum okkar. Ferða-
lögin um Ísland og þá sérstaklega
ferðin, sem við fórum fjögur saman
norður yfir heiðar og suður
Sprengisand fyrir fáum árum er
ógleymanleg. Vordagarnir þegar
Ragnar Þór og fjölskylda komu
með þeim eru líka perlur í minn-
ingasjóðnum. Kæri Helgi, hafðu
þökk fyrir allt. Það hefur alltaf ver-
ið erfitt að kveðjast þegar samveru
lýkur og erfitt er að horfast nú í
augu við að komið er að endanlegri
kveðjustund.
Háa skilur hnetti himingeimur,
blað skilur bakka og egg,
en anda sem unnast fær aldreigi
eilífð aðskilið.
Elsku Dóra okkar, Anna Lísa,
Ragnar Tor og fjölskylda. Ykkar
missir er mikill, en minningin um
góðan dreng mun lifa með ykkur.
Pálína og Hallgrímur.
Að kvöldi 21. maí síðastliðins var
hringt í mig og mér tjáð að vinur
minn, Helgi Maríasson, væri látinn.
Hann hefði fengið heilablóðfall 18.
maí á heimili sínu í Ósló og látist á
sjúkrahúsi 20. sama mánaðar.
Helgi hafði snemma látið í ljósi þá
ósk sína, við konu sína, að við fráfall
hans færi útför hans fram frá Hafn-
arfjarðarkirkju og hann yrði graf-
inn í kirkjugarði Hafnfirðinga.
Þrátt fyrir áratuga dvöl erlendis
var hann alltaf Íslendingur, og ekki
síst Hafnfirðingur.
Við Helgi vorum jafnaldrar en ég
mundi ekki fæðingardag hans og
leitaði því í afmælisdagabók sem ég
hefi átt í meira en hálfa öld. Bók
þessi er með málsháttum við hvern
fæðingardag. Við fæðingardag
Helga stendur: „Enginn veit sína
ævina fyrr en öll er.“ Þetta er
hverju orði sannara, maðurinn var í
fullu fjöri en allt í einu og fyrirvara-
laust var slökkt á lífsperunni.
Við þessi tímamót leitar hugur-
inn til baka. Það eru meira en 55 ár
frá því við kynntumst. Helgi átti að
mörgu leyti ævintýralegt lífshlaup.
Hann fæddist á Ísafirði og voru for-
eldrar hans hjónin Elísabet Helga-
dóttir og Marís Þorsteinsson. Þau
létust fljótlega eftir fæðingu Helga.
Hann var tekinn í fóstur af Þuríði
Pálsdóttur, Austurgötu 38 í Hafn-
arfirði. Hún var ekkja og voru börn
hennar uppkomin. Hún vann við að
skúra Bæjarbíó og hafði ekki of
mikið milli handanna. Hún var orð-
in fullorðin, fædd á síðari hluta
nítjándu aldar, glaðvær, sátt við
sitt og sá ég hana aldrei skipta
skapi.
Við Helgi sátum saman í barna-
skóla, Flensborg, og þreyttum
saman próf inn í Verslunarskóla Ís-
lands ásamt skólabróður okkar, Ei-
ríki Skarphéðinssyni. Í barnaskóla
var meðal kennara okkar Gunnar
Markússon, sonur Þuríðar, stjúpu
Helga, síðar skólastjóri á Flúðum
og í Þorlákshöfn.
Helgi var góður félagi, vina-
margur, frjór og hugmyndaríkur,
allgóður í íþróttum. Tónlistargáfu
hafði hann til að bera. Hann og
skólabróður okkar, Stenni í Berg-
en, innrituðu sig í Lúðrasveit Hafn-
arfjarðar en áttu þar að vísu stutta
viðdvöl.
Fljótlega eftir verslunarpróf frá
Verslunarskóla Íslands gerðist
Helgi gjaldkeri hjá bæjarfógetan-
um í Hafnarfirði. Hann dvaldi þar
að vísu stutt, hafði kynnst hér
heima norskri konu, þau gengu í
hjónaband, fluttu til Noregs og
eignuðust saman tvö börn. Helgi
vann ýmis störf í Noregi, var meðal
annars einhver sumur á norskum
hvalveiðiskipum við hvalveiðar í
Suður-Íshafinu. Þau hjón slitu sam-
vistir eftir tiltölulega stutt hjóna-
band. Námið í Verslunarskólanum
var notadrjúgt, Þorsteini Bjarna-
syni bókara hafði tekist að opna
augu Helga fyrir bókhaldi og bók-
haldsuppgjörum. Helgi opnaði bók-
haldskrifstofu í Ósló. Fyrirtækið óx
með árunum, Helgi var vinsæll hjá
viðskiptamönnum sínum og hafði
ærið að starfa. Hann hafði rétt áður
en hann féll frá ákveðið að söðla
um, hann hafði sagt upp leigu á at-
vinnuhúsnæðinu og hugðist róa á
ný mið. Oft hafði hann sagt mér að
hann stefndi að því að flytja aftur
til Hafnarfjarðar, eignast hús í
vesturbænum, upp af Langeyrar-
mölum, þar í hrauninu, og sjá yfir
Hafnarfjörðinn; það væri toppurinn
á tilverunni.
Helgi kynnist eftirlifandi eigin-
konu sinni, Dóru Óskarsdóttur,
fyrrum starfsmanni Flugleiða í
Ósló, ættaðri úr Reykjavík, fyrir
góðum aldarfjórðungi. Þau gengu í
hjónaband 20. maí 1978. Helgi var
alltaf höfðingi heim að sækja og
hélt mikla brúðkaupsveislu fyrir
gömlu skólasystkinin úr barnaskóla
á Hótel Loftleiðum. Var hún vel
sótt, enda maðurinn með eindæm-
um vinsæll. Bekkurinn okkar í
barnaskóla var mjög samhentur,
miklu samhentari heldur en bekkj-
arfélagar mínir í öðrum skólum,
Verslunarskóla og Háskóla, þótt
þar væru miklir félagsmálamenn til
staðar. Samheldnin byggist fyrst
og fremst á sterkum einstakling-
um. Í barnaskólahópnum var Helgi
„prímus mótor“. Með vissu millibili
hringdi hann í Eirík Skarphéðins-
son, Ingileifu Ólafsdóttur, Elísa-
bethu Pálsdóttur Malberg, meðan
hún var á lífi, og einhverja aðra og
tilkynnti að hann yrði í Hafnarfirði
ákveðinn dag á næstunni og stakk
upp á því að þá yrði haldið bekkj-
arpartí. Þetta var gert og eru sér-
staklega eftirminnileg þessi sam-
kvæmi. Að öðrum ólöstuðum tel ég
að þetta hafi fyrst og fremst verið
verk Helga. Oft hringdi Helgi í mig
frá Ósló og þá oftast rétt fyrir mið-
nætti, þegar hann var að ljúka
störfum á skrifstofunni. Þá var
rætt um heima og geima, samtíð-
armennina og hvenær næsti bekkj-
arfundur yrði haldinn. Á sextugs-
afmæli sínu hélt Helgi mikla hátíð í
Ósló, bauð okkur með eftirminni-
legum hætti, boðskorti í stærðinni
A5. Við hjónin gátum ekki mætt en
fulltrúi barnaskólahópsins, Gunnar
Finnbogason, var mættur sem
fulltrúi hópsins og flutti Helga
kveðjur og árnaðaróskir að heiman.
Nú er þessum þætti lokið, Helgi,
vinur okkar, lést á brúðkaupsaf-
mælisdegi sínum og hinnar sam-
heldnu eiginkonu, Dóru Óskars-
dóttur. Þau nýttu tímann vel,
ferðuðust mikið um heiminn og í
síðustu utanferð þeirra fyrir stuttu,
snæddu þau hjón kvöldverð í Tívolí
í Kaupmannahöfn. Síðasta skipti
sem ég sá Helga var á Keflavík-
urflugvelli, við Oddný vorum á leið
til dætra okkar í New York, Helgi
og Dóra voru að koma til Íslands til
þess að halda upp á jól hér heima
með vinum og vandamönnum. Þótt
Helga hafi ekki tekist að flytja aft-
ur heim og setjast að í húsi í hraun-
inu í vesturbænum, er hann kvadd-
ur hinstu kveðju frá Hafnarfirði, og
er það vel.
Við hjónin minnumst góðs vinar
og vottum Dóru og fjölskyldu okkar
innilegustu samúð.
Megi minning Helga Maríasson-
ar lifa.
Hrafnkell Ásgeirsson.
Gamall vinur er látinn langt um
aldur fram. Fréttin um að Helgi
Maríasson væri allur kom eins og
reiðarslag yfir vinahópinn í Hafn-
arfirði. Ég man ekki lengur hvenær
leiðir okkar lágu saman fyrst en
það hefur sjálfsagt verið snemma í
Barnaskóla Hafnarfjarðar, nú
Lækjarskóla. Við áttum báðir
heima í miðbænum í Hafnarfirði,
sem þá var svo fámennur að allir
þekktu alla. Aldurshópar, sem
fylgdust að í gegnum skóla, bund-
ust vináttuböndum sem héldu alla
tíð. Helgi var skemmtilegur og líf-
legur unglingur. Hann var ágætum
gáfum gæddur, góður íþróttamaður
í skóla og snjall teiknari. Hann gat
verið orðhvatur við kennara og
hressti þá oft upp á andrúmsloftið í
bekknum. Úr barnaskólanum lá
leiðin í Flensborg og þaðan fórum
við Helgi ásamt vini okkar Hrafn-
keli Ásgeirssyni í Verslunarskól-
ann. Eftir nám í Versló lágu leiðir
okkar í sitthvora áttina. Helgi var
alltaf stórhuga og ég man að hann
keypti sér fljótlega flottan sportbíl,
„Studebaker“. Alla tíð var Helgi
mikill jafnaðarmaður. Hann starf-
aði mikið fyrir Alþýðuflokkinn í
Hafnarfirði meðan hann var þar.
Árin liðu og Helgi kynntist norskri
konu. Hann flutti til Noregs og
eignaðist þar tvö börn. Þau hjónin
skildu. Alltaf komu fréttir af honum
öðru hvoru, fréttir um ævintýralegt
líf hans. Hann stundaði hvalveiðar í
suðurhöfum og vann við stórfram-
kvæmdir í óbyggðum Noregs meðal
annars. Helgi stofnaði bókhalds- og
ráðgjafarþjónustu í Osló og starfaði
hann við hana til æviloka. Árið 1978
urðu þáttaskil í lífa Helga því þá
kvæntist hann eftirlifandi konu
sinni, Dóru Óskarsdóttur. Mér er
svo minnisstætt brúðkaup þeirra á
Hótel Loftleiðum, þar sem gamli
vinahópurinn hittist aftur. Þar var
eiginlega lagður grunnur að nánari
tengslum, sem héldust alla tíð síð-
an. Eftir það hringdi Helgi oft í
okkur og sagðist vera á heimleið
þennan og þennan daginn, hvort við
gætum ekki komið saman á góðum
stað, borðað og átt ánægjulegt
kvöld. Var þá sett í gang vinna við
að kalla saman hópinn. Var þá mið-
að við fermingarhópinn úr báðum
kirkjunum í Hafnarfirði, þótt Helgi
ætti auðvitað stærri vinahóp. Helgi
kom svo heim eins og stormsveipur,
hress og kröftugur og var hrókur
alls fagnaðar. Okkur vinunum í
Hafnarfirði er efst í huga þakklæti
fyrir þetta frumkvæði Helga. Hann
naut lífsins og ferðaðist mikið. Mér
er það minnisstætt þegar hann
hringdi eitt sinn til mín og sagðist
vera á leiðinni til Ástralíu. Þau
Dóra yrðu með bílaleigubíl. Við
Sigga ættum að drífa okkur til
Ástralíu og hitta þau, svo gætum
við ekið saman um álfuna. Það að
fara út úr bænum er stórmál fyrir
mig, hvað þá til Ástralíu, en svona
var Helgi. Hann talaði líka um það
að flytja aftur til Hafnarfjarðar,
byggja sér hús fyrir vestan Mal-
irnar og selja rauðmaga á vorin. En
ekki verður allt eins og ætlað er.
Nú er Helgi horfinn úr þessu jarð-
lífi yfir í sæluna miklu þar sem allir
eru jafnir og öllum líður vel. Ef til
vill fæst þar rauðmagi allt árið. Þar
hittumst við öll að lokum. En minn-
ingin um góðan dreng og hlýjan lif-
ir í huga okkar sem eftir erum. Við
hjónin sjáum nú á eftir góðum vini
og vottum eftirlifandi eiginkonu
hans, Dóru, svo og börnum hans og
öðrum skyldmennum okkar dýpstu
samúð. Blessuð sé minning Helga
Maríassonar.
Eiríkur Skarphéðinsson.
Sumir menn er nálægir hversu
fjarri sem þeir búa. Þeir halda
áfram að vera nálægir þótt ár og
dagar, jafnvel áratugir líði frá einni
samverustundinni til hinnar næstu.
Helgi Maríasson hafði þennan eig-
inleika. Þegar litið er til baka verð-
ur mér ljóst að eiginlega hittumst
við sárasjaldan á þessum fimm ára-
tugum sem við þekktumst. En við
vorum vinir og það réði sköpum og
svo hitt að Helgi var einstakur vin-
ur vina sinna og lagði rækt við þá á
dásamlega fyrirhafnarlausan og
sjálfsagðan hátt. Nú er Helgi
kvaddur og það er skarð fyrir skildi
hjá vinahópnum eins og fjölskyld-
unni. Kallið kom óvænt og fyrir-
varalaust. Það gerir söknuð minn
og annarra vina og fjölskyldu
snarpari og sárari, en minningin
vermir.
Vináttuböndin hnýttum við Helgi
tólf ára gamlir. Við lentum í sama
skólabekk síðasta árið okkar í
Barnaskóla Hafnarfjarðar, en sá
skóli ber nú nafnið Lækjarskóli.
Þetta var reyndar eini barnaskól-
inn í Firðinum á þeim tíma. Bekkj-
arfélagarnir úr þessum barnaskóla-
bekk hafa ekki týnt hver öðrum.
Við tengdumst ákveðnum böndum
og höfum mörg hver haft lag á því
að hittast öðru hvoru, og það var
reyndar oft og ekki síst fyrir til-
verknað Helga og frumkvæði, sem
var þeim mun merkilegra sem hann
bjó lengstum í Osló. En böndin og
vináttan milli mín og Helga áttu sér
dýpri rætur en bekkjarsamveruna
eina. Við lentum í útgáfustjórn og
ritstjórn á skólablaði, sem kom út í
tveimur tölublöðum þennan vetur,
og bar nafnið Glampar. Helgi var
ósérhlífinn vinnugarpur í þessarri
útgáfustarfsemi, listrænn, drátt-
hagur, vel skrifandi, praktískur og
með rekstrarvit. Önnur bekkjar-
systkini lögðu líka fram vinnu og
greinar og blaðið fékk ágætar við-
tökur í Firðinum. Sumt af efninu
unnum við Helgi á gólfinu í litlu
íbúðinni sem hann og fóstra hans
deildu. Við söfnuðum auglýsingum,
stóðum spenntir við hlið prentar-
anna í Prentsmiðju Hafnarfjarðar,
röðuðum niður efni og snerum fjöl-
ritunarvélinni hjá Guðjóni skóla-
stjóra. Blaðið var nefnilega fjár-
magnað með auglýsingum á
kápublöðum, sem voru prentuð, en
listaverk okkar bekkjarsystkin-
anna og bókmenntaafrek fjölrituð á
skólastjóraskrifstofunni. Þetta var
mikil vinna, en afskaplega gaman
og ágætlega þroskandi. Minning-
arnar um þetta verkefni og sam-
vinnu okkar Helga í því samhengi
hafa aldrei liðið mér úr huga. Þarna
var Helgi í essinu sínu.
Það var á loftinu á horninu á
Austurgötu og Mjósundi, sem
Helgi ólst upp. Það var Þuríður
Pálsdóttir verkakona, sem fóstraði
Helga. Hún bjó Helga gott heimili
og atlæti. Efnin voru ekki mikil af
lífsins gæðum, íbúðin var harla
þröng, en hjartarými var mikið,
menningin og menntin sönn. Þessi
góða kona fóstraði Helga sem sinn
eigin og hennar uppkomnu börn
voru hans systkin. Að þessu atlæti
og uppeldi bjó Helgi alla tíð. Gáfur
hans og atorka fengu að blómstra.
En brátt skildu leiðir okkar
Helga. Hann fór í Verslunarskól-
ann, en ég í M.R. Um það bil sem ég
var að ljúka háskólanámi og setjast
að á Íslandi var Helgi fluttur til
Noregs. Næstu árin bar því fund-
um okkar helst saman, þegar ég
var á ferð í Osló eða hann á ferðinni
hér heima. Helgi hafði komið sér
vel fyrir í Osló og það var gaman að
hitta hann og Dóru þar, rétt eins og
hér heima í góðum hópi eins og áð-
ur er á minnst. Oft hef ég vitnað í
samræður okkar Helga í Osló á
framanverðum níunda áratugnum
og ef ég man rétt er það varðveitt í
þingtíðinum því að efni þess rataði
inn í þingræðu hjá mér. Þá batt ég
miklar vonir við laxeldi sem upp-
rennandi atvinnugrein og var ekki
einn um það og rakti þessar hug-
leiðingar mínar fyrir Helga. Svar
Helga var afgerandi og lýsti glögg-
skyggni hans vel. Hann bar til baka
drauma mína og sagði: „Nei, laxeldi
er nákvæmnisvinna. Íslendingar
eru göslarar. Þetta fer allt í vask-
inn.“ Það fór eins og hann spáði og
af því að menn ætluðust um of og
kunnu fótum sínum ekki forráð.
Nú þegar Helgi er kvaddur, vil
ég þakka vináttuna, sameiginlegar
ánægjustundir, þótt oft væri langt
á milli samfunda, bráðskyggnina,
skopskynið, og tryggðina sem náð
yfir úthöf og áratugi. Við Irma vott-
um Dóru, börnum Helga og ástvin-
um í Noregi og á Íslandi okkar
dýpstu samúð.
Kjartan Jóhannsson.
Fyrir tæpum tuttugu og fimm ár-
um lágu leiðir okkar og hjónanna
Dóru og Helga saman og hófst æv-
intýrið við Bergsvannet í Noregi.
Við óvænt og ótímabært fráfall
Helga þjóta minningarnar fram
hver af annarri og yfir þeim öllum
hvílir alveg sérstakur blær. Hvort
heldur hugurinn leitar til samveru-
stunda í Snertingdal, París eða
Palma að ógleymdum öllum stund-
unum á heimili þeirra á Sponhogg-
veien í Osló, þar sem við áttum oft
vísan náttstað, stafar frá þeim öll-
um birtu, hlýju og gleði. Í návist
Helga átti spakmælið fornkveðna
„maður er manns gaman“ sannar-
lega við, því honum var eðlislægt að
vera hlýr, opinn og umfram allt
skemmtilegur. Það var aldrei logn-
molla í kringum hann, hvorki í leik
né starfi. Hann var maður athafna
og frændþjóð okkar í Noregi naut
krafta hans og færni ríkulega ára-
tugum saman.
Aldarfjórðungs ævintýraferð
okkar með Helga er nú á enda en
ferðin hennar Dóru heldur áfram
og á vonandi sem oftast eftir að
liggja um garðinn okkar í Noregi
og Sólheimana á Íslandi. Garðurinn
mun standa henni opinn og hver
veit nema þar verði ræktaðar bæði
Parísarrósir og Palma-sítrónutré
honum Helga til heiðurs?
Höggið er þungt og skarðið verð-
ur aldrei fyllt. Elskulegri vinkonu
okkar og öðrum ástvinum Helga
sendum við einlægar samúðar-
kveðjur. Megi huggunarríkur Guð
veita þeim styrk. Það er von okkar
og bæn.
Birna Þórisdóttir
og Rolf Larsen.
HELGI RAGNAR
MARÍASSON
 Fleiri minningargreinar
um Helga Ragnar Maríasson bíða
birtingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.