Morgunblaðið - 29.05.2001, Blaðsíða 72

FÓLK Í FRÉTTUM
72 ÞRIÐJUDAGUR 29. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
„VIÐ (framleiðendur) erum í flutn-
ingabransanum. Flytjum fólk frá ein-
um stað til annars.“
Mikið er til í þessum orðum Jerrys
Bruckheimer sem álitinn er einn
voldugasti maður Hollywood. Um
helgina opnaði nýjasta myndin hans,
Perluhöfn – Pearl Harbor, í á fjórða
þúsund bíóa um Bandaríkin þver og
endilöng og nafn þessa þrælslungna
kvikmyndagerðarmanns er á hvers
manns vörum. Bruckheimer sættir
sig við ekkert annað en stórflutninga
og nýtt aðsóknarmet: Yfir 100 millj-
ónir dala. En eins og fram kemur
annars staðar í Fólki í fréttum rættist
ekki úr þeirri voninni og gamla met
The Lost World: Jurassic Park II.
(’97), röskar 90 millj., stendur því eitt-
hvað áfram.
Auglýsingamaður
Bruckheimer fæddist 1943 í Detr-
oit og hóf ungur afskipti af auglýs-
ingagerð í heimaborginni. Aðeins 23
ára gamall gerði hann stormandi
lukku með auglýsingu fyrir Pontiac-
deild General Motors, e.k. stuttmynd,
líkt og fleiri auglýsingar hans, byggð
á sögninni um Bonnie og Clyde.
Hróður hennar fór víða, var jafnvel
getið í tímaritinu Time sem leiddi til
þess að ein stærsta auglýsingastofa
Bandaríkjanna á þessum tíma,
BBD&O, réði hann til sín í toppstöðu.
Bruckheimer starfaði hjá fyrirtækinu
sem var við Madison Avenue í New
York. Þar vann Bruckheimer í fjögur
ár og stóð að baki fjölda, vel lukkaðra
auglýsinga sem flestar einkenndust
af grípandi söguþræði, líflegri rokk-
tónlist og miklum hamagangi – sem
síðar varð vörumerki mynda hans.
Brösótt byrjun
Bruckheimer var frá upphafi mikill
kvikmyndaáhugamaður og leið ekki á
löngu uns Hollywood heillaði hinn
unga auglýsingamann til sín. Bruck-
heimer var ekki orðinn þrítugur þeg-
ar hann varð aðstoðarframleiðandi
fyrstu bíómyndarinnar, sem var hinn
fáséði en þeim mun athyglisverðari
vestri The Culpepper Cattle Comp-
any (’72). Öfugt við það sem koma
skyldi var myndin úti á jaðrinum með
mikinn fjölda góðra kantmanna í
kvikmyndaleik. Hún gekk ekki sem
skyldi. Upp frá þessu starfaði Bruck-
heimer nánast undantekningarlaust
sem sjálfstæður framleiðandi. Hóf
ferilinn með Farewell, My Lovely
(’75), ágætri mynd, byggðri á sögu
Raymonds Chandler, með Robert
Mitchum í hlutverki spæjarans Phil-
lips Marlowe. Mitchum var óaðfinn-
anlegur, að vanda, en myndin gekk
illa. Jafnvel enn verri útreið fékk
Rafferty and the Gold Dust Twins
(’75), vonlaus della með Alan Arkin í
aðalhlutverki. Næsta tilraun, March
or Die (’77), var mun betri, en áhorf-
endur sýndu harðsoðninni ævintýra-
myndinni lítinn áhuga þrátt fyrir
þátttöku Gene Hackman, bláeyga
Trinity-bróðursins Terence Hill og
hinnar undurfögru Catherine De-
neuve. Árið 1979 kom Defiance, enn
ein mistökin. Það blés ekki byrlega
fyrir ungum framleiðanda í kvik-
myndaborginni.
Fyrsti smellurinn
Þrátt fyrir allt höfðu margir trú á
að auglýsingamaðurinn ætti eftir að
hitta í mark. Því gat hann fjármagnað
fyrsta smellinn sinn, American Gigolo
(’79), heldur dapra morðsögu um við-
skipti karlhórunnar Richard Gere og
þingmannsfrúarinnar Lauren Hut-
ton. Gere dró að sér áhorfendurna.
Thief (’81), mynd eftir Michael
Mann, um síðasta rán innbrotsþjófs
(James Caan), var langtum besta
mynd framleiðandans til þessa, með
einstaklega áhugaverðum aukaleik-
arahópi; Tuesday Weld, Willie Nel-
son, Dennis Farina, Robert Prosky,
ofl. Bruckheimer var meðframleið-
andi Cat People (’82), endurgerðar
sem var minnisstæðust fyrir kyn-
þokkafulla frammistöðu Nastöshu
Kinski.
Simpson kominn í spilið
1983 var sannkallað tímamótaár í
lífi Bruckheimers. Einkum þar sem
það mótaði upphaf einnar ábatasöm-
ustu samvinnu í kvikmyndasögunni,
þeirra Bruckheimers og Dons Simp-
son. Félagsskapurinn stóð næstu 14
árin, ól af sér 15 Óskarsverðlaunatil-
nefningar, tvenn Óskarsverðlaun,
fern Grammy-verðlaun, þrenn Gold-
en Globe- og MTV-verðlaun fyrir
bestu mynd áratugarins.
Ævintýrið hófst með Flashdance
(’83), lítilli og ódýrri mynd sem Simp-
son og Bruckheimer bjuggust ekki
við miklu af, frekar en aðrir. Myndin
átti eftir að breyta lífi þeirra, gera þá
vellauðuga, þar sem hún tók á annað
hundrað milljónir dala í Bandaríkjun-
um einum, gerði stjörnu úr hinni
óþekktu Jennifer Beals og breytti
lífsstíl almennings. Þolfimi fór eins og
eldur um sinu um víða veröld og varð
viðloðandi tískufyrirbrigði og hluti
lífsstíls ungs fólks sem vildi leggja
rækt við líkamann.
Þeir Simpson voru gamlir kunn-
ingjar og nú hófst samstarf sem skil-
aði af sér milljörðum dala. Simpson
var kallaður „Mr. Inside“ vegna yf-
irgripsmikillar þekkingar á innviðum
Hollywood, Bruckheimer var „Mr.
Outside“ enda öllum hnútum kunn-
ugur hvað snerti kvikmyndagerð,
bæði sem framleiðandi og enn frekar
sem sjóaður auglýsingagerðarmaður.
Ævintýraleg velgengni
Upphófst ævintýrlegur kafli hjá
þeim félögum með ofursmellinum
Beverly Hills Cop (’84), síðan rak
hver peningamaskínan aðra: Top Gun
(’86), Beverly Hills Cop II. (’87) og
Days of Thunder (’89). Myndirnar
gerðu Eddie Murphy og Tom Cruise
að alþjóðlegum ofurstjörnum og
Bruckheimer var tilnefndur „fram-
leiðandi ársins“ ’85 og ’88 af samtök-
um kvikmyndahúsaeigenda í Banda-
ríkjunum (NATO). Svipaða
viðurkenningu hlutu þeir félagar ’88
frá samtökum útgefenda. Eftir nokk-
urra ára hvíld kom The Ref (’94), hún
reyndist lognið á undan storminum
því ’95 gerðu þeir þrjár bullandi að-
sóknarmyndir: Bad Boys, með Will
Smith og Martin Lawrence; Dang-
erous Minds með Michelle Pfeiffer og
Crimson Tide, með Gene Hackman
og Denzel Washington.
Einn á ný
Um þetta leyti var nautnaseggur-
inn litríki, Don Simpson, að kála sér á
ofneyslu eiturlyfja og hættu þeir
Bruckheimer samvinnunni í ársbyrj-
un ’96. Ekki leið á löngu uns Simpson
var allur en Bruckheimer lét engan
bilbug á sér finna og kom með The
Rock, eina langvinsælustu mynd árs-
sins. Ekki vakti Con Air minni lukku
ári síðar og ’98 tröllreið Armageddon,
enn ein Bruckheimer-myndin, kvik-
myndahúsum veraldar.
Eftir þessa milljarða dala myndir
kom nokkuð bakslag í framleiðsluna
og myndir Bruckheimer hafa ekki
gengið jafn-vel og áður. Endurgerð
B-myndarinnar Gone in 60 Seconds
(’00) var jafnvel slakari en frum-
myndin og önnur hundrað milljón
dala verk sem framleiðandinn frum-
sýndi í fyrra; Coyote Ugly og Rem-
ember the Titans, mislukkaðar og
fengu dræma aðsókn á Bruckheimer-
skalanum.
Nú lagði Bruckheimer allt undir,
Pearl Harbor er ein dýrasta mynd
sem gerð hefur verið í kvikmynda-
borginni. Árangurinn er að koma í
ljós þessa dagana. Bruckheimer
hyggur á eina frumsýningu til viðbót-
ar á árinu, nefnist myndin Down and
Under. Að ári fáum við a.m.k.
spennugrínmyndina Black Sheep þar
sem Joel Schumacher leikstýrir Sir
Anthony Hopkins, Chris Rock o.fl.
góðum mönnum.
JERRY
BRUCKHEIMER
Bruckheimer og Simpson gerðu stjörnu úr
Tom Cruise í háloftahasarnum Top Gun.
Nicolas Cage og Sean Connery fóru fyrir fríð-
um hópi leikara í fangelsishasarnum The Rock.
Bruckheimer hefur lagt allt í sölurnar til að Pearl Harbor verði hans stærsta mynd.
Það vantaði ekki sprengingarnar og hama-
ganginn í Con Air – ekta Bruckheimer-mynd.
Bruckheimer hefur lengi verið
einn valdamesti framleiðandinn
í Hollywood.
Beverly Hills Cop
með Eddie Murphy
varð ein mest sótta
mynd sögunnar
þegar hún kom út.
Stjörnurkvikmyndanna
eftir Sæbjörn Valdimarsson
Beverly Hills Cop (1984)
½ Eddie Murphy leikur kjaftaglaðan
bragðaref, lögreglumann í Chicago, sem heldur
til Beverlyhæða að hafa uppá morðingjum vinar
síns. Hann og óprúttnar aðferðir hans henta illa
vestur þar. Leikstjórinn, Martin Brest, er manna
lagnastur við að blanda saman gamni og alvöru,
eini ljóðurinn er þó yfirgengilega blóðugt loka-
atriði sem er á skjön við þá einstöku skemmtun
sem á undan er gengin. Murphy fer á kostum og
hópur úrvals leikara í aukahlutverkum (Judge
Reinhold, John Astin, Ronny Cox, James Russo),
er honum fyllilega samboðinn. Ein þeirra mynda
sem settu svip á níunda áratuginn og gaf kom-
andi S/B myndum tóninn.
Top Gun (1986)
 Ungur, sætur og metnaðarfullur piltur
(Tom Cruise) fær pláss í úrvalsflugskóla banda-
ríska sjóhersins þar sem hann etur kappi við þá
bestu af þeim bestu, um leið og ástin blossar á
milli hans og kvenkyns leiðbeinanda (Kelly
McGillis). Verulega góðar flugbardagasenur
halda stælgæjalegri myndinni uppi í afar tælandi
og áferðarfallegri leikstjórn Tonys Scott. Áhersl-
an er á hetjudáðir svölustu flugkappa veraldar,
séðar í gamaldags, rómantísku ljósi. Þótt myndin
hefði áhrif og félli sannarlega í kramið á Reag-
anstímabilinu, er sáralítið bitastætt í handritinu.
Var gerð með aðstoð sjóhersins og hefur sjálf-
sagt aukið skráningu í hann til muna. Cruise
slær í gegn með breiða brosinu, leðurjakkanum,
sólgleraugunum og mótorhjólinu. Sem S/B
mynd, er hún fullkomin; Hraði, spenna, hávaði,
sætar stelpur, svalir strákar og morðfjár í pott-
inn.
Con Air (1997)
 Lipur blanda gamanmála, ofbeldis og
spennu um borð í fangaflugi, þar sem þeir
hlekkjuðu ná völdum. Þeim til vandræða er ofur-
kappinn Nicolas Cage, sem er að sleppa út á
reynslunáðun. Stendur uppi í hárinu á þeim og
fer létt með að halda í við fullfermi óbótamanna.
Sem er þó enganvegin árennilegt með heims-
kunna morðhunda á borð við Steve Buscemi,
John („Cyrus the Virus“) Malkovich og Ving
Rhames í fremstu víglínu. Bruckheimer fatast
hvergi, í fyrsta sólófluginu eftir viðskilnaðinn við
Simpson. Hávaðasöm, spennandi endaleysa.
Heilasködduð og hress, að hætti hússins.