Morgunblaðið - 29.05.2001, Blaðsíða 51

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. MAÍ 2001 51
FYRIR nokkru
skrifaði ég grein þar
sem ég velti fyrir mér
hugsanlegum félags-
legum áhrifum inn-
göngu Íslands í Evr-
ópusambandið. Bent
var á að ESB er „meira
en saltfiskur“; snýst
ekki bara um peninga.
Innganga í það gæti
haft félagsleg áhrif sem
vert væri að huga að.
Niðurstaðan af þeim
hugleiðingum var að Ís-
land skyldi flýta sér
hægt við að sækja um
inngöngu í sambandið.
Sé hins vegar litið á
málið í heild sinni virðist skynsam-
legra að sækja um aðild.
Efnahagur
Gengi Ísland í ESB yrðu efna-
hagsleg áhrif góð. Evran yrði tekin
hér upp, og yki það stöðugleika jafnt
fyrir fyrirtæki og almenning. Ekki
getur verið annað en gott fyrir fyr-
irtæki að búa að sama fjárhagslega
umhverfi – gengisstöðugleika, vaxta-
kjör, og þess háttar – og samkeppn-
isaðilar. Gengisstöðugleiki væri al-
menningi einnig til góðs. Hafa ber í
huga að sé sami gjaldmiðill hér og á
gríðarstórum mörkuðum hyrfi sú
verðbólga sem stafar af gengissigi
eða gengisfalli, en hún virðist vera að
skjóta upp kollinum hér nú.
Vart þarf að taka fram að þegar
efnahagslegar afleiðingar aðildar að
ESB eru metnar er gert ráð fyrir því
að Íslendingum tækist að halda full-
um yfirráðum yfir fiskimiðunum í
samningum við sambandið.
Stjórnmál
Nú er Ísland svo ankannalega
statt að vera aðili að miklu af sam-
vinnu innan Evrópusambandsins, og
gangast við lögum þess og reglum,
án þess að hafa nokkurt vald, eða
áhrif, við myndun þessara reglna.
Hingað streyma nú í stríðum
straumum reglugerðir vegna EES,
sem Ísland getur í raun hvorki hafn-
að né breytt. Reglur Schengen gilda
hér þrátt fyrir að Íslendingar hafi
hvergi komið nærri tilurð þeirra. Nú
mætti segja að þessar reglur allar
eigi aðeins við um fræðileg atriði –
eins og einhverja tæknilega staðla –
og að því skipti litlu hvort Ísland
komi nærri tilurð þeirra eða ekki. En
það er ekki alltaf svo, því stundum
eiga þær við um félagsleg mál sem
koma öllum við. Minnast má á þá
reglu ESB (og þar með EES) að
unglingar megi ekki vinna. Þetta
kemur okkur Íslendingum spánskt
fyrir sjónir, en okkur
finnst vinna nauðsyn-
legur og góður þáttur í
uppeldi unglinga.
Menning Evrópubúa
lítur á annan hátt á
vinnu unglinga: Hún er
óeðlileg – nánast sem
einhverskonar barna-
þrælkun – og því setja
þeir reglur sem banna
hana. Og reglan er í
gildi á Íslandi ... án
þess að við höfum get-
að haft nokkur áhrif á
tilurð hennar eða mót-
un.
Ef Ísland gerðist að-
ili að ESB gætu stjórn-
völd haft áhrif á tilurð reglna sam-
bandsins. Þau fengju jafnvel völd til
að hindra samþykki slíkra reglna í
sumum tilvikum, eða þar sem sam-
þykki allra ríkja þarf til að viðkom-
andi regla öðlist gildi. Víst verða
þessi áhrif langt frá því að líkjast
þeim sem stóru ríki sambandsins,
s.s. Frakkland, Þýskaland, Bretland
eða Ítalía, hafa. Hins vegar verða
þau áreiðanlega meiri en áhrif Ís-
lands eru svo lengi sem landið stend-
ur utan ESB.
Samfélag
Nú er það rétt að ESB er ekki
bara „saltfiskur“; innganga í það
hefði vafalaust félagsleg áhrif sem
erfitt er að sjá fyrir. Hins vegar er
ekki líklegt að þessi áhrif yrðu mikil
eða mikilvæg. Það sem helst veldur
því er að löndin sem mynda ESB eru
svipuð Íslandi: Þetta eru kapítalísk
lýðræðisríki sem halda uppi félags-
kerfi svipuðu því sem hér þekkist.
Því er ólíklegt að þau mundu ákveða
nokkuð sem væri óásættanlegt fyrir
Íslendinga. Þvert á móti, Evrópu-
sambandið þarf ekki að líta Ísland
öfundaraugum þegar kemur að
vernd neytenda, umhverfismálum og
þess háttar.
Af því sem hér hefur verið sagt
virðist sem Ísland ætti að hefja
samningaviðræður um aðild að ESB.
Efnahagslegur og stjórnmálalegur
ávinningur af inngöngu væri ljós, og
mjög ólíklegt er að samfélagsleg
áhrif aðildar yrðu þess eðlis að þau
gætu spillt þeim ávinningi sem aðild
færði landi og þjóð.
Ísland í ESB?
Jóhann M.
Hauksson
Höfundur er stjórnmálafræðingur.
ESB
Ísland ætti að hefja
samningaviðræður um
aðild að ESB, segir
Jóhann M. Hauksson
sem telur efnahags-
legan og stjórnmála-
legan ávinning af
inngöngu augljósan.
Hrein
sum
viðar-, rimla-,
strimla-, plíseruð-
og sólargluggatjöld.
Hlíðarhjalla 26, s. 897 3634.
s. 899 3461 og 847 0002
Sérhæfum okkur í smíði
á sólpöllum, skjólveggjum
og girðingum
Vönduð vinnubrögð - Gerum föst verðtilboð