Morgunblaðið - 24.06.2001, Blaðsíða 21

en ekki illa, eins og gefur að skilja.“
Tveir bræður, Helgi og Ólafur Jó-
hannessynir, frá Skarði í Skötufirði,
sjá um minkaveiðina fyrir Ögur-
hrepp. „Þeir náðu í 260 minka í
fyrra, af þeim rúmlega 300 sem
veiddust. Við drápum líka nokkra og
bóndinn á Látrum hefur einnig veitt
djúgt, en hann hefur séð um gildru-
veiði á vetruna í Þernuvíkurlandi.
Það var samt eitthvað minna í vetur
en áður,“ segir Guðmundur.
Annan daginn sem blaðamaður
var í heimsókn í Þernuvík, laugar-
daginn 19. maí, komu þeir bræður
einmitt til Guðmundar. Þeir kváðust
hafa séð mink í urð við Fremravatn í
Laugardal deginum áður, en dýrið
hefði tapast. Þeir voru núna komnir
til að biðja um aðstoð Guðmundar og
Pílu. Ekki þurfti að biðja tvisvar, og
óðar var haldið fram Laugardal.
Ekkert sást, þrátt fyrir mikla leit
Pílu og bróður hennar, Trítils. En
þau höfðu slóð á árbakkanum. Talið
var að minkurinn hefði lagst til
sunds.
Komið var til baka í Þernuvíkur-
land og farið út í Digranes og þar
fundu Píla og Trítill læðu í stór-
grýttri fjörunni. Guðmundur vissi
um hana, var búinn að reyna við
hana nokrum dögum áður, en án ár-
angurs. En svo kom að því að hún
gerði mistök. Hvolparnir, alls sjö
talsins, náðust þó ekki. Því næst var
haldið út í Strandsel og þar fundu
systkinin einnig mink. Eftir mikinn
gröft og vinnu þeirra bræðra, Helga
og Ólafs, náðist hann loks; vænn
steggur. Þá var farið að kvölda og
menn stefndu glaðir í bragði í hús.
Refaskyttan
Sunnudagur rann upp og eftir
þernvískan hádegismat, við kríuegg
og annað hnossgæti, er Guðmundur
spurður um hvort tófan, sem talið er
að hafi lifað hér óslitið allt frá lokum
ísaldar og hugsanlega mun lengur,
eigi það til að snudda í varpinu.
„O já, hún er líka skæð. Við fund-
um eitt sinn á refagreni hérna
frammi á dal, í Hrafnalág sem kallað
er, 2-3 km héðan, átta fuglshræ sem
öll voru merkt,“ segir Guðmundur.
„Þetta voru allt æðarungar úr
Þernuvík. Þetta sýnir að refurinn
getur líka verið drjúgur í æðarfugl-
inum, sérstaklega ef hann kemst í
pollana í fjörunni. Ég hef séð refinn
þar að veiðum. Hann reynir að kom-
ast fram fyrir æðarfuglana og þegar
kollurnar fara niður að róta í botn-
inum, hleypur hann áfram, en þegar
þær líta upp, stoppar hann. Þannig
kemst hann að þeim. Hann er æði
slyngur. En við reynum að halda
dýrunum frá varpinu eins og hægt
er. Varpið sjálft er girt, og refir hafa
ekki enn komist inn fyrir girðinguna
sjálfa, en maður veit svosem aldrei
hvenær á því verður breyting.“
Guðmundur er annáluð refa-
skytta, en er ekkert að bera það á
torg, frekar en annað sem honum við
kemur. En hann segist klæða sig vel,
þegar hann liggi fyrir tófu á vetrum,
og sé gjarnan í svefnpoka en þó ekki
alltaf; fyrir komi að hann liggi á ull,
enda sé nauðsynlegt að einangra vel.
„Þetta hafa stundum orðið dálítið
margir klukkutímar, svona frá fimm
að degi til níu að morgni. En reglan
er eiginlega sú, að þegar maður þarf
að standa upp til að pissa, þá er kom-
inn tími til að fara heim,“ segir hann.
Talið berst að ástandi friðlandsins
á Hornströndum. Þar teljast 30-40
tegundir varpfugla, og einnig koma
þar nokkrar tegundir á ferðalagi
sínu frá Grænlandi suður á bóginn.
Má þar nefna helsingja sem eru al-
gengir á haustin.
„Ég byrjaði að fara í bjarg árið
sem ég fermdist og fór í 30 ár á
hverju vori. Refurinn er búinn að
stórskemma í Hornbjargi á stað sem
maður fór oft á til að ná sér í egg í
soðið og jafnvel að eyða á ákveðnum
svæðum þar. Í fréttum heyrir maður
iðulega, að verið er að verðleggja há-
lendið á þetta og þetta mikið, en ég
hef ekkert heyrt minnst á Horn-
bjarg í því sambandi, þótt það sé að
skemmast nánast af manna völdum.
Ég tel upp á að þetta sé skemmd á
lífríkinu, að láta refinn valsa svona
um óheftan, og að mun eðlilegra sé
að grisja hann eins og var gert hér
áður fyrr. Mér finnst að eitthvað
þurfi að gera, en það eru ekki allir
sammála um það. Það er nú með
blessaða líffræðingana eins og fiski-
fræðingana, að kannski er möguleiki
á að þeir hafi ekki alltaf rétt fyrir
sér.
Fyrstu árin sem ég var að koma í
Hornvík og þar um kring sáust mó-
fuglar oftar og fleiri en nú á seinni
árum, og ég er ekki í neinum vafa um
hver er valdur að fækkuninni,“ segir
Guðmundur og er þungur á brún og
kveður fast að orðum.
En nú er kominn tími á heimferð
og blaðamaður kveður og þakkar
fyrir ógleymanlega helgi. Þegar ekið
er af stað út Djúpið má sjá í bak-
sýnisspeglinum hvar æðarbóndinn í
Þernuvík tekur plastkassa í fangið
og gengur niður í fjöru. Og kríurnar
fljúga á móti honum og æðarfuglinn
stefnir upp víkina, enda búið að kalla
í mat.
Hér sést læðan sem náðist í Digranesi. Minkurinn er mikill skaðvaldur í fugla-
varpinu og veldur þar miklum usla ef hann er látinn óáreittur. Þess vegna legg-
ur æðarbóndinn áherslu á að verja varpið og nýtur við það hjálpar Pílu.
„Það var engin æð-
arkolla hérna þegar
við komum fyrst og
reyndar engin kría
heldur, þrátt fyrir að
víkin beri nafn henn-
ar.“
„Það hefur komið fyrir
að við höfum fengið
mink inn í varpið og
það er ljótur fjandi.“
sigurdur@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. JÚNÍ 2001 21