Morgunblaðið - 24.06.2001, Blaðsíða 50

FÓLK Í FRÉTTUM
50 SUNNUDAGUR 24. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
EFTIR NOKKUÐ brösóttabyrjun, ungæðislega frum-raun sem hét Good Feeling
og skartaði kæruleysislegum lögum í
Oasis-anda, sem þá var mál málanna,
fór boltinn að rúlla hjá þessari geð-
þekku Glasgow-sveit með annarri
plötunni The Man Who. En jafnvel
eftir útgáfu þeirrar mögnuðu plötu
blés ekkert byrlega fyrir okkar
mönnum – ekki til að byrja með. Fólk
var alveg ótrúlega seint að átta sig á
því hvers konar kostagripur var þar á
ferð en með tíð og tíma kom það til,
þannig að nú þegar þriðja breiðskífan
lítur dagsins ljós er sveitin komin í
hóp þeirra stóru.
Ég var á sínum tíma í tiltölulega fá-
mennum hópi þeirra sem tóku The
Man Who opnum örmum um leið og
hún leit dagsins ljós. Ég man hversu
ótrúlegt framfaraskref mér þótti hún
frá frumburðinum og skildi ekki
hvers vegna menn kveiktu ekki á
snilldinni. Það var því með verulegri
eftirvæntingu sem ég renndi Ósýni-
legu sveitinni í gegn í fyrsta sinn. Það
sem sló mig fyrst var blábyrjunun,
fyrstu tónar plötunnar. Ég hélt nefni-
lega að ég væri eitthvað að ruglast í
ríminu því hún hljómar næstum ná-
kvæmlega eins og upphaf The Man
Who. Vonandi vísvitandi ... þeirra
vegna og sem betur fer var þetta eng-
inn vísir á það sem á eftir fylgdi.
Það fyrsta sem merkja má er að
Travis hefur fullorðnast. Æskuárin að
baki og alvara lífsins tekin við hjá full-
þroska hljómsveit sem, eftir talsverð-
ar þreifingar, getur orðið státað af
eigin hljómi. Nokkuð sem hlýtur að
teljast öfundsvert á þessum síðustu
og verstu þegar mestallt gítarpopp
virðist af sömu plötunni komið.
Lagasmiður sveitarinnar, Fran
Healy, hefur sjálfur lýst því yfir að
hann sé enginn sérstakur tónlistar-
unnandi og fylgist alls ekki með hvað
sé að gerast. Það skilar sér greinilega
í tónlist og lagasmíðum hans. Ólíkt
fyrri tveimur skífum sveitarinnar er
ekki lengur hægt að bera tónlistina á
The Invisible Band við neitt sem á sér
stað í samtímanum. Ef greina má ein-
hver áhrif þá verður að rekja þau aft-
ur í tímann, til gamalla neðanjarðar-
guða á borði við The Smiths og jafnvel
enn lengra aftur til The Band en sú
fyrrverandi undirleikssveit Bobs Dyl-
ans ku vera í miklu eftirlæti hjá liðs-
mönnum Travis.
Hljómurinn á plötunni er reyndar
mjög í anda mjúkrokks áttunda ára-
tugarins, loðinn og dempaður en al-
veg sérdeilis þægilegur. Því fer þó
víðsfjarri að um einhver nostalgíu-
leiðindi sé að ræða, heldur er hljóm-
urinn, eins og fyrr segir, alfarið Trav-
is. Maður veltir meira að segja fyrir
sér hvar nýja hljóðfærið þeirra,
banjóið, hafi verið fram að þessu.
Það sannast og í þessari þriðju til-
raun Healys og félaga að hann er orð-
inn alveg flugfær lagahöfundur. Það
sem heillar sérstaklega við hand-
bragð hans er að hann virðist kæra
sig kollóttan um hverskonar „trend“
og tísku heldur fylgir miklu fremur
hjartanu, er heiðarlegur. Kemur það
hvað best í ljós í alveg einstaklega
léttleikandi og ljúfu sumarlagi –
„Flowers In The Window“ – lag sem
er svo yfirmáta innilegt að það jaðrar
við að vera lummó. En verður það
samt aldrei og Healy kemst algjör-
lega upp með þetta því hann er svo
greinilega að meina það sem hann
gerir og er fullur sjálfstrausts.
Þrátt fyrir ofangreinda kosti þykir
mér þó fyrir því að þurfa að horfast í
augu við að hér vantar eitthvað uppá
til þess að platan standi The Man
Who jafnfætis. Kannski bara það að
þegar maður er fullþroska er ábyrgð-
arkenndin orðin svo mikil að maður
leggur ekki í eins miklar áhættur,
heldur sækist fremur eftir stöðug-
leika og öryggiskennd.
The Invisible Band er þannig alveg
einstaklega þroskuð og fagmannlega
úr garði gerð en skortir samt ein-
hvern neista, einhverja ævintýra-
mennsku, til að ganga fullkomlega
upp. En hvað sem því líður verður
Travis síður en svo ósýnileg sveit á
komandi mánuðum og ári.
ERLENDAR
P L Ö T U R
Skarphéðinn Guðmundsson
fjallar um The Invisible Band
– þriðju breiðskífu skosku
hljómsveitarinnar Travis.

Travis hefur
fullorðnast
Ljósmynd/Tom Sheehan
Hljómsveitin Travis kærir sig kollótta um trend og tísku.
Fjögur á feigðarflani
(4 Dogs Playing Poker)
S p e n n u m y n d
 Leikstjórn Raul Rachman. Aðal-
hlutverk Balthazar Getty, Stacy
Edwards. (93 mín.) Bandaríkin
1999. Góðar stundir.
Bönnuð innan 16 ára.
FIMM fornmunaþjófar ræna verð-
mætri styttu í Argentínu og senda
hana með skipi þar sem viðtakandinn
bíður þeirra með fúlgu fjár fyrir við-
vikið. Eitthvað fer hinsvegar úrskeið-
is og þau fá veður
af að styttan sé alls
ekkert á leiðinni.
Þegar viðskotaillur
viðtakandi stytt-
unnar kemst að því
verður hann ösku-
illur og krefst þess
að þau greiði sér
eina milljón dollara
eður hljóti verra af.
Þegar foringinn í
hópnum finnst síðan myrtur og
hrottalega útleikinn þá átta fjór-
menningarnir sem eftir eru sig á al-
vöru málsins og hversu nauðsynlegt
er að afla milljónarinnar. Eina leiðin
til þess telja þau að eitt þeirra fórni
sér og hinir noti líftrygginguna til
þess að bjarga sér fyrir horn. Vand-
inn er bara hver og hvernig fórnin
skal framkvæmd. Þá fyrst reynir á
vinskapin sem ekki reynist eins
traustur og í fyrstu sýndist.
Það eru fullmargir lausir endar í
þessum annars ágætlega fléttaða
spennutrylli sem sver sig æði sterk-
lega í ætt við Shallow Grave. Kannski
um of. Leikurinn er hinsvegar fínn og
endalokin viðunandi óvænt.
Skarphéðinn Guðmundsson
MYNDBÖND
(Ó)vinir í raun
TREGI er mörgum hugleikinn sem
tilfinning, ekki síst listamönnum.
Veigamiklar tónlistarstefnur hafa
tregann að leiðarljósi, allt frá blús í
upphafi aldarinnar fram í tilfinninga-
þrungið popp og fjölmargir sækja í
tregann sín helstu verk; sjá til að
mynda Scott Walker og Nick Cave.
Með þeim hljómsveitum sem þræða
þessa braut nú um stundir er breska
sveitin Tindersticks.
Tindersticks er sprottin úr Nott-
ingham-hljómsveitinni Asphalt Rib-
bons sem lagði upp laupana 1991.
Þrír liðsmanna Asphalt Ribbons,
þeir Stuart Staples söngvari, Dave
Boulter hljómborðsleikari og Dickon
Hinchcliffe fiðluleikari, kölluðu til
liðs við sig þá Neil Fraser gítarleik-
ara, Mark Cornwill bassaleikara og
trommuleikarann Al McCaulay.
Fyrstu æfingarnar hjá Tinder-
sticks voru sumarið 1992 og fyrsta
smáskífan, Milky Teeth, kom út það
haust. Næsta smáskífa, Marbles,
sem var 10", kom út stuttu síðar og
vakti á sveitinni verulega athygli, en
meðal annars var hún valin smáskífa
vikunnar af bresku popppressunni.
Þrátt fyrir það bar ekki mikið á
hljómsveitarmeðlimum sjálfum, því
þeir voru lítið fyrir það gefnir að láta
mynda sig og veittu helst ekki viðtöl;
nokkuð sem þeir hafa haldið að
mestu fram á þennan dag.
Tindersticks og Tindersticks
Tindersticks gerði útgáfusamning
við smáfyrirtækið This Way Up 1993
og sendi frá sér fyrstu breiðskífuna í
framhaldi af því. Sú kom út í október
það ár og hét einfaldlega Tinder-
sticks. Ekki var henni síður tekið en
smáskífunum og meðal annars valdi
Melody Maker hana plötu ársins.
Næsta ár fór í tónleikahald, en sveit-
in gaf sér þó tíma til að gefa út eina
tónleikaplötu, Amsterdam, sem að-
eins var fáanleg í póstsölu, og eina
smáskífu. Liðsmenn tóku sér líka
tíma í lagasmíðar, því þegar í janúar
1995 kom út smáskífa með nýrri tón-
list, önnur í júní og loks breiðskífa
númer tvö sem hét einnig einfaldlega
Tindersticks. Á fyrstu plötunni
þurftu þeir félagar 77 mínútur til að
koma öllu frá sér, en nú dugðu 70
mínútur.
Enn sendi sveitin frá sér tónleika-
plötu, The Bloomsbury Theatre
12.3.95, sem kom út í október 1995,
en á henni fara liðsmenn á kostum
með 24 manna hljómsveit. Svo vel
þóttu tónleikarnir takast reyndar að
24 manna sveitin var með í Evrópu-
ferð Tindersticks sem kostaði eðli-
lega mikið fé, en að sögn þeirra
félaga var það vel þess virði. „Við
höfum þörf fyrir það að setja okkur
fyrir hið ómögulega,“ sagði Staples í
tilefni af ferðinni og bætti við: „Þeg-
ar við göngum inn á svið með 25
fiðluleikurum höfum við ekki hug-
mynd um hvað á eftir að gerast og
fyrir vikið hlökkum við til hverra
tónleika.“
Eftir að kynningu á Tindersticks
II var lokið tók sveitin sér frí frá tón-
leikahaldi og lagðist í að semja tón-
list fyrir kvikmyndina Nanette et
Boni, en þegar sú skífa kom út í októ-
ber 1996 settu liðsmenn upp tón-
leikaröð í Lundúnum og hverja tón-
leika með sínu sérstaka stefi; fyrst
voru órafmagnaðir tónleikar, þá
strengjakvöld, þynnkukvöld, afsak-
aðu-gærkvöldið kvöld og svo má
telja en sagan segir að á tónleikun-
um hafi sveitin flutt nánast öll lög
sem hún hafði samið fram að þessu
og grúa laga eftir aðra.
Skammt í botnlausan trega
Þriðja platan, Curtains, kom út
1997 og enn var hún styttri en platan
á undan, nú um klukkutími. Sú skífa
var venju fremur fjölbreytt, en ekki
síðri að mati gagnrýnenda og eins og
alltaf var skammt í botnlausan trega.
Eftir Curtains tóku liðsmenn sé
loks frí frá tónlist um hríð, en sendu
frá sér
safnskífuna Donkeys 92-97 rétt til
að halda mönnum við efnið, en á
henni er ýmislegt óútgefið og sjald-
heyrt efni, þar á meðal eftirminnileg
útgáfa af I’ve Been Loving You too
Long, sem Otis Redding gerði frægt
á sínum tíma.
Haustið 1998 hófst vinna við nýja
breiðskífu og að þessu sinni beittu
Tindersticks-menn nýjum vinnu-
brögðum, því platan var tekin upp að
segja beint í hljóðverinu í október
1998. Í viðtali um það leyti sem sveit-
in var að taka plötuna upp sagði
Stuart Staples að Curtains, sem kom
út 1997 eins og áður er getið, hafi
verið hápunktur á fimm ára þróun og
eftir að húnkom út hafi mönnum þótt
sem ekkert væri eftir. Eftir að hafa
tekið sér frí hafi þeir aftur á móti
komist að því að þeir áttu mikið eftir
ósagt og síðustu fimm mánuðina áð-
ur en haldið var í hljóðver var þróun-
in mikil og ör. „Þetta verður fyrsta
platan þar sem við látum hjartað
ráða ferðinni og felum ekki tilfinn-
ingar okkar á bak við skraut og
íburð.“
Afraksturinn kom svo út snemma
árs 1999, kallaðist Simple Pleasure
og var 45 mínútur að lengd.
Nýr kafli í sögu Tindersticks
Segja má að nýr kafli hafi hafist í
sögu Tindersticks með Simple Pleas-
ure, því ekki er bara að tónlistin tók
nýja stefnu, heldur var útgáfusamn-
ingur sveitarinnar við Universal/Is-
land útrunninn. Ekki var áhugi fyrir
því hjá sveitinni að vera áfram hjá
Island og liðsmenn tóku sér hlé til að
hugsa málið. Sú umhugsun varð til
þess að þeir skiptu um umboðsmann
og sömdu í kjölfarið við Beggars
Banquet, aukinheldur sem þeir tóku
að sér að gera tónlistina við kvik-
myndina Trouble Every Day.
Í framhaldi af þessum umskiptum
segjast þeir félagar hafa náð betur
saman en nokkru sinni og telji sig
loks færa um að gera þá plötu sem
þeir stefndu að þegar Simple Pleas-
ure var tekin upp á sínum tíma. Í því
hefur sitt að segja að allir leggja sitt
af mörkum við lagasmíðar, en Stapl-
es segir að þeir hafi líka gætt þess að
eyða ekki of miklum tíma í að vinna
hvert lag og þess að vera aldrei leng-
ur en tvo til þrjá tíma á dag í hljóð-
veri.
Fimmta hljóðversskífa Tinder-
sticks, Can Our Love..., kom svo út
fyrir stuttu og þykir afbragð, líkt og
fyrri verk. Stuart Staples hefur og
ekki farið leynt með ánægju sína yfir
skífunni og segir að Tindersticks hafi
glatað frelsinu í tónlistinni og lagt of
hart að sér á fyrri skífum. „Can Our
Love... er heilsteyptasta verk okkar
hingað til, plata sem er stolt af sjálfri
sér og óttast það ekki að standa aug-
liti til auglitis við hvern sem er.“
Tónlist á sunnudegi
Árni Matthíasson
Botnlaus tregi
Tónlist er til margs brúkleg, það má nota hana til
að fagna og fíflast, til að leggja líkn með þraut og
stilla ólgandi tilfinningar. Árni Matthíasson segir
frá bresku hljómsveitinni Tindersticks sem sér-
hæfir sig í trega.
Can our love...