Morgunblaðið - 24.06.2001, Blaðsíða 42

42 SUNNUDAGUR 24. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100  Símbréf 569 1329
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
Í DAG er áreiðanlega full þörf á því
að menn spyrji sig þessarar spurn-
ingar; hvað er að vera Íslendingur?
Það er nauðsynlegt að menn geri
sér grein fyrir því hvar þeir standa,
hvað þeir vilja og hvernig þeir hugsi
sér að koma að málum lands og
þjóðar. Árið 1918 urðum við full-
valda þjóð og uppskárum langþráð-
an sigur eftir mikla baráttusáningu
í sjálfstæðisbaráttu undanfarandi
tíma.
Þá féllu mörg gleðitár niður ís-
lenska vanga og ungir sem gamlir
tóku höndum saman til að byggja
þjóðinni bjarta framtíð. Vongleðin
óx samfara þjóðlegri framfara-
hyggju. Ungmennafélagsandinn
sótti fram með ræktun lands og lýðs
að stefnumarki. Þá vantaði ekki að
menn hugsuðu fyrst og fremst um
það hvað þeir gætu gert fyrir land
sitt og þjóð.
Árið 1930 minntumst við þess
með glæsilegri hátíð að þúsund ár
voru liðin frá stofnun hins íslenska
alþingis á Þingvöllum. Það var ein-
stæður atburður og á þeirri hátíð
höfðu áreiðanlega flestir ef ekki all-
ir Íslendingar þjóðarvitund sína á
hreinu og fögnuðu enn einum merk-
um áfanga í sögu sinni. Árið 1944
var svo lýðveldið okkar stofnað og
fæðingardagur Jóns Sigurðssonar
forseta gerður að þjóðhátíðardegi
Íslands. Það var í alla staði vel við
hæfi, því Jón Sigurðsson er og verð-
ur flestra hluta vegna persónugerv-
ingur margs þess besta sem býr í
Íslendingseðlinu. Hann gat til dæm-
is búið árum saman erlendis og um-
gengist valdamenn þar daglega án
þess að það spillti í nokkru ást hans
og hollustu til ættjarðar sinnar.
Hann var trúr sonur Íslands og vék
aldrei af hólmi þegar réttindi þess
voru í veði. Hann mótmælti rang-
indum og yfirgangi þess Evrópu-
valds sem þá vildi níða niður hverja
frjálsborna hugsun á Fróni. Þar var
íslenskur andi á ferð.
Og á 1100 ára afmæli landnáms-
ins, 1974, brá enn fyrir sönnum
leiftrum þjóðlegra hugsjóna og
menn virtust enn vera með það á
hreinu í hjarta sínu hvað það væri
að vera Íslendingur. Og yfirleitt var
fólk sammála um að það væri alls
ekki svo slæmt hlutskipti!
En hugsum okkur þá breytingu
sem orðið hefur á síðustu árum! Við
höfum aðeins verið fullvalda þjóð í
rúm 80 ár eða góðan mannsaldur.
Það eru aðeins 70 ár síðan við fögn-
uðum 1000 ára afmæli Alþingis og
innan við 60 ár frá stofnun lýðveld-
isins og aðeins rúmur aldarfjórð-
ungur frá 1100 ára afmælinu. En nú
spyr margur: Er flæðið að utan að
verða okkur ofviða ?
Í dag virðast nefnilega sumir
hættir að vera Íslendingar í hjarta
sínu. Menn einblína á erlend skurð-
goð og þau eru tilbeðin á kostnað
þjóðlegra gilda. Það er talað opin-
skátt um það á markaðstorgi
Mammons, að það sé orðinn of mik-
ill fórnarkostnaður því fylgjandi að
vera Íslendingur með stórum staf.
Sprenglærðir hagfræðistrákar,
vatnsgreiddir og ekki enn vaxnir
upp úr fermingarfötunum, tala sí og
æ fjálglega í fjölmiðlum um allskyns
reikningsdæmi sem öll setja plús
við Evrópusambandið en mínus við
Ísland.
Á núllreynsla slíkra leðurtösku-
tauhálsa að ráða framtíð lands og
þjóðar?
Reykjavík er bara ómerkilegt
þorp í augum ættlera síðustu tíma
miðað við Brussell. Þeir vilja gera
það stjórnvald sem íslenskt er og
starfrækt frá okkar eigin höfuðborg
að útlendu valdi í útlendri höfuð-
borg. Þeir vilja krónuna feiga og
fagna hverri aðför að henni og vildu
fegnir skipta henni út fyrir evruna.
Fáninn okkar er þeim einskis virði
og allt sem íslenskt er virðist vera
þeim þyrnir í augum. Slíkir ættlerar
og þjóðvillingar eru þeir orðnir sem
vilja í dag varpa öllu fyrir róða sem
tók aldir að endurheimta eftir að
samskonar þý höfðu komið á okkur
erlendu helsi í lok Sturlungaaldar.
Slíkir menn hafa ekki hugmynd
um það lengur hvað það er að vera
Íslendingur, hvaða skyldur við þurf-
um að rækja vegna þess og hvaða
kostir fylgja því. Þeir eru að hugsa
um allt annað. Hugur þeirra er full-
ur af evrum og útlendum gylliboð-
um. En foreldrar þeirra hafa senni-
lega haft það á hreinu hvað það væri
að vera Íslendingur og sennilega
haft fullan vilja á að kosta þó
nokkru til þeirrar stöðu, svo ekki sé
minnst á afa eða ömmur. Slík er aft-
urförin!
Hluti af því unga fólki sem fer ut-
an til náms og starfa í dag virðist
koma heim aftur heltekið af minni-
máttarkennd. Það hefur glatað Ís-
lendingseðlinu erlendis og fyllst
einhverri sálardrepandi vanmeta-
kennd. Hugarfar þess virðist hafa
sogast inn í evrópskan heilaþvott og
það virðist hreint út sagt skammast
sín fyrir land og þjóð. Það finnur sig
ekki lengur á sínu eigin þjóðarheim-
ili og vill selja það hæstbjóðanda. Sú
glataða afstaða færir okkur heim-
ilisböl sem sannarlega er þyngra en
tárum tekur! Það fólk er vissulega
gersneytt anda Jóns Sigurðssonar
sem verður þeim mun lakari Íslend-
ingar sem það dvelur lengur erlend-
is.
Það gæti með sanni lært margt af
Vestur-Íslendingum en þeirra mesti
andi ól af sér ljóðhugsunina: „Þó þú
langförull legðir“ ... o.s.frv.
Eyjan okkar hefur verið land frið-
ar og hún á að vera land friðar um
ókomin ár. Þann frið tryggir henni
enginn nema sjálfráða, íslensk þjóð.
Seljum ekki frumburðarrétt okkar
fyrir baunadisk Evrópubandalags-
ins, treystum á sjálfstæði okkar og
fullveldisrétt og göngum til góðs
götuna fram eftir veg.
Gleymum því heldur ekki að Guð
vors lands er lands vors Guð og
höldum fast við okkar gömlu þjóð-
legu gildi sem eiga ekkert skylt við
Brussel-valdið.
17. júní 2001.
RÚNAR KRISTJÁNSSON,
Bogabraut 21, Skagaströnd.
Hvað er að vera
Íslendingur?
Frá Rúnari Kristjánssyni: