Morgunblaðið - 24.06.2001, Blaðsíða 27

hefja sönginn. Skyndilega hljómar
afmælissöngurinn um allan skól-
ann á meðan ég raula Eldgömlu
Ísafold. Þetta var ósköp falleg
stund og kom mér mjög á óvart.
Mér þótti mjög vænt um þetta
framtak þeirra.“
Söngstundirnar eru ekki eina
listgreinin sem stunduð er í Laug-
arnesskóla. Rík leiklistarhefð er í
skólanum og hefur lengi verið til
siðs að setja upp leikrit, annað
hvort á sal skólans eða á „litla
sviðinu“ sem er minni salur uppi í
risi skólahússins. Þar hefur fjöldi
landsþekktra manna og kvenna
stigið sín fyrstu skref á stíg hins
opinbera lífs. „Sá kennari sem
lengst af átti veg og vanda af því
starfi sem unnið var í leiklistinni
var Skeggi Ásbjarnarson. Hann
setti upp fjölda leikrita með nem-
endum, málaði og smíðaði leik-
tjöldin, sá um lýsinguna og farðaði
nemendur í hin ýmsu gervi. Einnig
þýddi hann mörg leikrit. Skólinn
mun búa lengi að þessu starfi
hans. Margir fleiri kennarar hafa
lagt hönd á plóginn í þessu starfi
og ekki síst á seinni árum.“
Dansinn sem lífstíll
Þó að söngur og tónlist gegni
stóru hlutverki í lífi Jóns Freys er
óhætt að segja að í frístundum sé
dansinn eitt af áhugamálum hans.
„Ég byrjaði snemma að dansa og
dansaði á skemmtunum í skólan-
um. Þegar ég hóf nám við Kenn-
araskólann fékk Sigríður Valgeirs-
dóttir, upphafsmaður Þjóðdansa-
félags Reykjavíkur og kennari við
Kennaraskólann, mig inn í dans-
starfið þar.“ Í Þjóðdansafélaginu
kynntist Jón Freyr tilvonandi eig-
inkonu sinni, Matthildi Guðnýju
Guðmundsdóttur, sem stundaði
einnig nám í Kennaraskólanum.
Þau störfuðu saman í fjölda dans-
sýninga sem Þjóðdansafélagið stóð
fyrir í Austurbæjarbíói og Þjóð-
leikhúsinu og víðar. Þar voru ís-
lenskir þjóðdansar kynntir fyrir al-
menningi og mikilvægt starf unnið
í þágu danshefðar á Íslandi. Þjóð-
dansafélagið fagnar einmitt hálfrar
aldar afmæli í ár þann 16. júní.
Jón segir dansinn hafa haft gíf-
urleg áhrif á líf sitt, bæði innan og
utan skólans. „Við konan mín
kenndum krökkunum samkvæmis-
dansa í mörg ár og tel ég að sú
danskennsla hafi skilað miklu til
þeirra. Ég tel að dans geti hjálpað
mikið til við lestrarnám, vegna
þess að börnin læra inn á vissan
takt og hlustun. Einnig læra börn-
in aga og virðingu fyrir dansfélag-
anum, sem þýðir að þau læra virð-
ingu fyrir öðrum manneskjum.
Einnig hefur dansnámið mikið for-
varnargildi gegn vímuefnum, rétt
eins og aðrar íþróttir og jafnvel
ívið meira. Það var mikið um það
að menn drykkju í sig kjarkinn á
böllum hér áður fyrr, af því þeir
kunnu ekki að dansa. Að kunna að
dansa bætir að sjálfsögðu sjálfs-
traustið og sjálfsmyndina hjá fólki.
Þá er engin þörf á að drekka í sig
sjálfstraustið.“ Það er margt til í
þessu hjá Jóni og sést það best á,
að þau hjónin kynntust á besta
hátt sem til er, við ástundun sam-
eiginlegs áhugamáls. „Ég trúi því
sjálfur að fólk sem stundar dans
þurfi ekkert endilega að stunda
einhver öldurhús til að fullnægja
þörfinni um samskipti við annað
fólk. Það er miklu heilbrigðara að
finna sér eitthvað verkefni til að
gera saman heldur en að hanga
einhvers staðar. Maður tileinkar
sér heilbrigt líferni. Ég er því mik-
ill talsmaður fyrir dansi. Dansinn
er það hobbý sem ég hef haldið í
alla tíð.“ Nú er Jón í hópi hjóna,
sem hefur haldið saman í 20 ár í
dansskólanum. Það er því stór
hluti af lífi hans utan skólans að
stunda dans. „Það er ómetanlegt
að geta dansað og haldið sér fersk-
um þegar árin færast yfir. Ég held
að mér hafi tekist það þokkalega.“
Þegar Jón Freyr minnist á þetta
rennur upp fyrir mér, að viðmæl-
andi minn er hálfsjötugur maður,
en slær mörgum mun yngri mönn-
um við í líkamsburðum. Jón er
kvikur í hreyfingum og mjög
hraustlegur, auk þess sem alltaf er
stutt í brosið. Hreysti hans vakti
forvitni mína. „Ég hef aldrei reykt
eða drukkið á ævinni, ekki það að
ég hafi neitt á móti fólki sem
stundar slíkt, en ég hef aldrei
fundið þörfina sjálfur. Auk þess
stunda ég sund af kappi.“ Ekki
nóg með það heldur skokkar hann
líka um víðan völl. „Ég sé bara eft-
ir því að hafa ekki uppgötvað
skokkið fyrr. Það er svo gott að
tæma hugann eftir erfiðan dag.“
Samkennarar og samferðafólk
Margir merkismenn hafa kennt
við Laugarnesskóla og rifjast með-
al annars upp fyrir Jóni samstarfið
við Eirík Stefánsson kennara, sem
lést nýlega 100 ára að aldri. „Ei-
ríkur var afbragðs kennari og
einnig mjög skemmtilegur og
bjartsýnn maður. Honum datt ekki
í hug að bölsótast yfir hlutunum.
Oft var svo mikið frost að ekki var
hægt að kenna sund. Kom þá Ei-
ríkur gjarnan upp í skóla til að
láta vita, að ekkert yrði af sund-
kennslu þann daginn. Þegar ég
mætti honum sagði hann gjarnan
við mig „nú er bjart framundan“
og meinti þá að hann gæti ekki
kennt eins og venjulega en það
vildi hann helst af öllu gera. Þann-
ig var hann aldrei með óþarfa
áhyggjur af ástandinu á hverjum
tíma, heldur horfði sífellt fram á
við.“
Mesti áhrifavaldurinn í hópi
samkennara Jóns Freys var þó að
hans mati Gunnar Guðmundsson,
yfirkennari og skólastjóri Laugar-
nesskóla, þar til Jón Freyr tók við
því starfi. Segir Jón Freyr að
Gunnar hafi haft mjög mikil áhrif
á líf sitt og ákvörðun sína um að
verða kennari og haldast í því
starfi. Gunnar vann mikið og óeig-
ingjarnt starf í þágu skólans og
allra félagsstarfa þar.
Skólaselið í Katlagili
Enn einn þekktur hluti af starfi
og umhverfi Laugarnesskóla er
skálinn í Katlagili í Mosfellssveit.
Jón Sigurðsson, fyrsti skólastjóri
Laugarnesskóla og kennarafélag
skólans hófu snemma leit að ein-
hverjum stað, þar sem hægt væri
að fara með nemendur og stunda
trjárækt og vinna í landinu. Kenn-
arar vildu koma upp skólaseli, sem
nýtanlegt væri við kennslu nem-
enda og frístundir kennara. Svo
fór að kennarar keyptu saman
skólabíl og leigðu þjónustu hans út
til að safna fyrir landkaupum. Sá
rekstur gekk vel og var landið
keypt fyrir gróðann af starfsemi
skólabílsins árið 1949. Mikil skóg-
rækt hefur verið stunduð í Katla-
gili síðan 1951, þegar nemendur og
kennarar gróðursettu á þriðja þús-
und trjáplöntur. Hefur alla tíð síð-
an verið hefð fyrir því, að kenn-
arar og nemendur skólans planti
trjám á hverju vori og á seinni ár-
um einnig á haustin. Jón Freyr
segir forvitnilega sögu af fyrstu
árum skógræktarinnar. „Fyrrver-
andi kennari við skólann sýndi mér
nýlega mynd af fyrsta hópnum,
sem fór upp í Katlagil að setja nið-
ur tré. Þar var ein mynd af dreng
sveiflandi haka í miklum ham.
Okkur fannst hann eitthvað kunn-
uglegur og skyndilega uppgötvuð-
um við, að þessi drengur var eng-
inn annar en ég sjálfur. Það er
ekki amalegt að eiga svona minn-
ingar.“
Skógurinn í Katlagili hefur síður
en svo verið vannýttur í gegnum
tíðina. Nú fara kennarar um hver
jól upp í Katlagil og grisja skóginn
og taka heim með sér jólatré. 1955
var hafist handa við að byggja
skálann í Katlagili. Verkstjóri við
þá framkvæmd var áðurnefndur
Eiríkur Stefánsson. Skálinn er nú
nýttur fyrir vettvangsferðir nem-
enda og kennara og sem orlofsbú-
staður fyrir kennarana.
Horft til baka
Þegar Jón Freyr lítur til baka
yfir farinn veg, er vegurinn stráð-
ur afrekum, litlum og stórum.
Hann hefur helgað líf sitt skól-
anum og nú er kominn tími til að
lifa fyrir sjálfan sig. Jón Freyr er
einungis 65 ára og hættir því störf-
um á besta aldri. Ástæðuna segir
hann vera þá, að hann langi til að
hætta með fullri reisn á meðan
hann er enn í fullu fjöri, en ekki
tréna og fúna í starfinu. „Þegar ég
lít aftur er mér efst í huga þakk-
læti, þakklæti til allra minna sam-
starfsmanna og þakklæti fyrir að
hafa fengið að gera það sem mér
þykir vænt um að gera. Ég sé
mjög eftir að vinna ekki lengur
með öllu unga fólkinu í daglegu
starfi og ég mun sakna skólans
sárlega. En nú er kominn tími til
að ferðast og hugsa aðeins meira
um sjálfan mig. Það er líka gott að
geta byrjað að gera það áður en
maður fer að hrörna.“
Í þessum glæsilega sal hefur Jón Freyr stýrt söngstundum Laugarnesskóla í fjölda ára. Þessar söngstundir eru að öllum
líkindum einsdæmi á Íslandi.
svavar@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. JÚNÍ 2001 27
nýjar vörur
M O G G A B Ú Ð I N Á
í Moggabúðinni
Taska, aðeins 2.400 kr.
Stuttermabolir, aðeins 1.000 kr.
Bakpoki, aðeins 1.500 kr.
EINFALT OG ÞÆGILEGT!
Í Moggabúðnni eru margar spennandi vörur.
Þú getur m.a. keypt boli, töskur, klukkur o.fl.
á einstöku verði beint af Netinu með
öruggum hætti. Þú skoðar vörurnar og
pantar á mbl.is og færð þær sendar heim til
þín eða á vinnustað.
Þú getur líka komið við hjá
okkur í Morgunblaðshúsinu,
Kringlunni 1, og skoðað
vörurnar þar.