Morgunblaðið - 20.09.2001, Blaðsíða 39

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. SEPTEMBER 2001 39
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Sími 581 3300
Allan sólarhringinn — www.utforin.is
Suðurhlíð 35, Fossvogi
Sverrir
Olsen
útfararstjóri
Bryndís
Valbjarnardóttir
útfararstjóri
Sverrir
Einarsson
útfararstjóri
Landsbyggðarþjónusta. Áratuga reynsla.
✝ Svava SigríðurKristjánsdóttir
fæddist á Ísafirði 13.
júlí 1929. Svava var
næstyngst átta barna
hjónanna Kristjáns
Gíslasonar frá
Hvammi í Dýrafirði,
f. 11.11. 1887, d. 20.5.
1963, og Margrétar
Jóhönnu Magnús-
dóttur, f. á Kleifum í
Skötufirði 1.6. 1899,
d. 1.5. 1979. Systkini
Svövu voru Magnús,
Sveinbjörn, látinn,
Þóra Kristín, Hjört-
ur, látinn, Sveinbjörg, Ólöf Emma
og Guðmundur Ágúst.
Svava var tvígift. Fyrri maður
hennar var Hallgrímur Jónsson.
Þau eignuðust þrjár dætur og af
þeim lifa Elín Margrét, f. 1953,
hennar maki er Kjartan Helgason
og eiga þau tvö börn; og Álfhild-
ur, f. 1955, hennar maður var
Árni Elísson og á hún þrjú börn.
Seinni maður Svövu var Þorvald-
ur Stefánsson stýri-
maður. Þeirra synir
voru fimm: Kristján,
f. 1960, kvæntur
Helgu Magnúsdótt-
ur, þau eiga tvo
syni; Stefán, f. 1962,
hann á eina dóttur;
Sveinn Rútur, f.
1963; Halldór, f.
1964; og Þorvaldur,
f. 1966, kvæntur
Hrefnu Benedikts-
dóttur, og á hann
eina dóttur.
Svava ólst upp á
Ísafirði þar til hún
fluttist til Reykjavíkur 18 ára
gömul. Hún veiktist af berklum
og dvaldi á Vífilsstöðum um tíma
en náði að sigrast á þeim sjúk-
dómi. Eftir að hjónaband og barn-
eignir tóku við fylgdu þessi hefð-
bundnu húsmóðurstörf, en einnig
vann Svava utan heimilis eins
mikið og eins lengi og heilsan
leyfði.
Útför Svövu fór fram í kyrrþey.
Tengdamóðir mín, Svava Sigríður
Kristjánsdóttir, er látin eftir margra
ára erfið veikindi.
Ég kynntist Svövu fyrst fyrir
rúmum tuttugu árum er ég og Krist-
ján, elsti sonur hennar, kynntumst
og ákváðum að rugla saman reytum
okkar. Það hefði eflaust farið um
margar mæður þegar rétt tvítugur
sonur þeirra kynnir konuefnið sitt,
töluvert eldra en hann, með stálp-
aðan son og lögga í ofanálag. En
Svava hafði reynt ýmislegt um dag-
ana og þar að auki var það ekki í
hennar eðli að dæma aðra. Hún gaf
okkur þessa ráðleggingu í veganesti:
„Verið þið bara góð hvort við annað
og ræðið málin, þá gengur allt vel.“
Við höfum reynt að fylgja þessu heil-
ræði hennar og enn erum við gift,
sem sýnir að Svava vissi hvað hún
söng.
Styrmi Bolla syni mínum tók
Svava strax sem sínu eigin barna-
barni og hefur reynst honum alveg
einstaklega vel og fyrir það erum við
mæðginin bæði afar þakklát. Hún
gleymdi aldrei afmælisdeginum
hans, fylgdist með honum í námi og
starfi og rausnarlegri fermingargjöf
efa ég að mörg börn hafi fengið frá
ömmu sinni en hún gaf honum hana
þótt veraldlegur auður hennar væri
ekki mikill. Svava var alveg einstak-
lega gjafmild kona og sterkan grun
hef ég um að hún hafi oft neitað
sjálfri sér um ýmislegt til að geta
glatt sína nánustu, en á það mátti
aldrei minnast, ég reyndi það einu
sinni og bara einu sinni.
Gleði Svövu var einlæg og mikil
þegar við Kristján eignuðumst „elli-
barnið“ okkar, hann Úlfar Örn, fyrir
átta árum. Hann er alger eftirmynd
föður síns þannig að að vissu marki
held ég að henni hafi fundist hún
vera búin að fá Stjána sinn aftur.
Svava hélt stöðugu símasambandi
við okkur sem oft vorum allt of upp-
tekin af okkur sjálfum og okkar lífi
til að sinna henni sem skyldi. Hún
hringdi í okkur reglulega og alltaf
var hún með uppörvandi orð á
vörum, spurði um heilsu og afla-
brögð og hvernig fjölskyldan plum-
aði sig frá degi til dags.
Það verður sjónarsviptir að henni
Svövu. Þrátt fyrir veikindi sín gætti
hún þess af kostgæfni að vera alltaf
vel til höfð og þegar meira stóð til,
svo sem veislur í fjölskyldunni, var
hún eins og drottning. Heimili henn-
ar var alltaf tandurhreint og snyrti-
legt, þannig ég að fór stundum hjá
mér, sem var þó bæði yngri og
hraustari en ekki alveg jafnhúsleg.
Um leið og ég kveð tengdamóður
mína votta ég aðstandendum Svövu
dýpstu samúð, en veit að margar
góðar minningar létta þeim róður-
inn.
Helga Magnúsdóttir.
Svava Sigríður Kristjánsdóttir,
góð vinkona mín og fyrrverandi
mágkona, lést nýlega á hjartadeild
Landspítalans.
Svava var dóttir merkishjónanna
Margrétar Jóhönnu Magnúsdóttur
og Kristjáns Gíslasonar, sem bjuggu
lengst af á Ísafirði. Þau eignuðust
átta börn og er Svava sú þriðja af
þeim sem kveður þessa jarðvist.
Svava fæddist á Ísafirði 13. júlí
1929. Svava lætur eftir sig sjö efnileg
börn, tvær dætur og fimm syni, sem
öll reyndust móður sinni mjög vel.
Aðeins fimmtán ára kynntist ég
Svövu fyrst, ungri og elskulegri og
með það fallegasta bros sem ég hefi
séð. Hún var ávallt létt í lund og ein-
lægur vinur vina sinna. Öllum vildi
hún gott gera. Hún var mjög trúuð
og veit ég að bænir hennar hjálpuðu
mörgum.
Við Svava töluðum saman hvern
dag. Í síðasta skiptið var það sama
dag sem hún lést, um kvöldið. Við
höfðum ákveðið að hafa samband
daginn eftir, en þegar ég ætlaði að að
taka upp símann og hringja til Svövu
hringdi síminn hjá mér. Stefán, son-
ur hennar, var að hringja til að segja
mér sorgartíðindin; að móðir þeirra
barnanna væri látin. Þetta snerti
mig mikið.
En ég vissi og fann að nú var
Svava mín laus við allar þjáningar.
Hún var farin upp í góðleikann, ljósið
og kærleikann, þar sem henni hefur
verið vel tekið af foreldrum sínum,
bræðrum og öðru skyldfólki.
Ég votta systkinum Svövu inni-
lega samúð og þakka þeim fyrir hvað
þau voru henni hlý og góð.
Börnum hennar, tengdabörnum
og barnabörnum bið ég Drottin að
gefa styrk í sorg þeirra og minnast
þess hvað hún elskaði þau öll mikið.
Starfsfólki Landspítalans á
hjartadeild sendi ég þakklæti fyrir
góða umönnun.
Myndina af minni kæru Svövu
mun ég geyma í hjarta mér, það er
ung stúlka, með fallegt bros, sem gaf
mér kærleika og blíðu.
Hjartans þakkir til hennar. Hvíli
hún í friði.
María J. Sigurðardóttir.
Nú er komið að leiðarlokum.
Elskuleg móðuramma mín er látin,
frú Svava Sigríður Kristjánsdóttir.
Aðdragandinn var stuttur. Mjög
skömm spítaladvöl og hjartastopp.
Reisninni haldið allan tímann. Nú
þarf frú Sigríður, alltaf kölluð Svava
amma, ekki að berjast við að draga
andann sökum reykskemmdra
lungna. Friður, ró og sæla hafa tekið
völdin. Amma dó södd lífdaga. En
tárin læðast auðveldlega fram og
söknuður einkennir sálarlífið.
Dauðinn gerir jafnan ekki boð á
undan sér, hann lýtur eigin lögmál-
um. Samfundir verða þó fyrr en
seinna. Handanlífið er vettvangur
slíkra endurfunda eins og dæmin
sýna. Með slíka vissu í hjarta og
huga verða umskiptin mun bæri-
legri. Forsjónin og veraldarlífið er
ofar skilningi okkar flestra. Við lifum
örugglega ekki aðeins til að deyja.
Lífsgátan er áleitin á stundum þegar
ástvinir láta lífið. Þá verða dagleg
vandamál svo lítilfjörleg. Yfirgrips-
miklar og aðkallandi spurningar
leita á hugann.
Amma mín var yndisleg kona.
Hún hafði svo mikið umburðarlyndi
og kærleikur var henni í blóð borinn.
Þetta eru eiginleikar sem ég vil til-
einka mér. Það er sú arfleifð sem frú
Svava Sigríður Kristjánsdóttir skil-
ur eftir sig til eftirlifandi skyld-
menna. Sú arfleifð gæti vart verið
betri. Við lærum af samferðamönn-
um okkar. Því nánari því meiri er sá
lærdómur, til hins betra eða verra.
Erfiðleikarnir eru óhjákvæmilegir
í lífi hverrar manneskju. Erfiðleik-
arnir geta brotið okkur eða styrkt.
Amma mín mætti miklum erfiðleik-
um í sínu lífi. Heilsa hennar var brot-
hætt. Eitthvað varð undan að láta.
Að lokum gaf geðið sig og kom fram í
formi eins hrikalegasta geðsjúkdóms
sem til er og kallaður hefur verið
geðklofi. Margir hafa gefist upp
vegna slíks sjúkdóms. Amma stóð
hann af sér með sóma. Hugsana-
brengl og ranghugmyndir einkenna
sjúkdóminn. Hugsunin verður óskýr
og samhengislaus á stundum en skýr
þess á milli. Helstu orsakirnar eru
taldar vera heilatruflun. Í mörgum
tilvikum slá lyf á einkennin en lækn-
ing er ekki enn fyrir hendi þótt vís-
indalegri þekkingu fleygi fram. Lyfj-
unum fylgja skelfilegar aukaverk-
anir svo sem skjálfti. Sá sem fæðist í
dag með sjúkdómsgenin á miklu
betri líkur á að lifa heilbrigðu lífi en
sá sem fæddist fyrir 72 árum eins og
amma mín. Ég sá hana einmitt síðast
í lifanda lífi á afmælisdegi hennar 13.
júlí síðastliðinn.
Ég man þegar ég kom inn á geð-
deild sem lítill strákur þegar amma
mín dvaldist þar í verstu veikinda-
köstunum. Ég var hræddur við fólk-
ið sem þar var. Raunar skíthræddur.
Það var mikill léttir að komast til
ömmu liggjandi í rúmi sínu og frá
öllu hina skrítna fólkinu. Það hefði
sjálfsagt getað ráðist á mann. Það
starði svo skringilega. Þetta fólk var
furðulegt og sjálfsagt best geymt á
svona stofnun. Það að koma á Klepp
sat í mér og olli þankagangi með
mér. Það var svolítið skrítið að eiga
geðveika ömmu, samt var hún eins
og hver önnur amma í mínum huga,
bara svolítið öðruvísi. Hún talaði
stundum skringilega en það varð
bara eðlilegt þegar á leið. Ég lærði
þannig að hið skrítna væri eðlilegt.
Það er frábært veganesti. Nú laðast
ég að hinu furðulega. Skrítið fólk er
skemmtilegasta fólkið í mínum huga.
Ég leita það uppi. Ég er ekki lengur
hræddur. Öðru nær. Veikindi ömmu
minnar höfðu því mikil áhrif á mín
hugðarefni og áhugamál.
Þrátt fyrir veikindi sín tókst
ömmu að koma sjö börnum á legg og
þurfti hún ótrúlega litla aðstoð við
það. Hún var húsmóðir fram í fing-
urgóma og til fyrirmyndar í þeim
efnum þótt hin síðari ár hafi líkam-
legri heilsu farið hrakandi.
Nú hefur hugsun manns náð öðr-
um víddum. Mikið vatn hefur runnið
til sjávar síðan maður steig fyrst inn
á geðdeild. Maður hefur sjálfur upp-
lifað geðraskanir en þó ekkert í lík-
ingu við það sem amma mín þurfti að
ganga í gegnum. Samúðin með þeim
sem slíkt þurfa að upplifa er algjör.
Það að vera veikur á geði tengist
persónuleika manna nokkuð, ólíkt
líkamlegum sjúkdómum. Almúginn
hefur fordæmt slíka sjúkdóma. Það
er þungur dómur. Hafi hann ævar-
andi skömm fyrir. Nógu erfitt er að
vera alvarlega veikur þótt ekki bæt-
ist við fordæming og skilningsleysi
samferðamanna. Margir vilja ekki
þekkja geðsjúkt fólk, sem stuðlar að
einangrun þess og gerir erfitt líf erf-
iðara. Amma naut þó skilnings
systkina sinna vegna umburðarlynds
uppeldis og létti það róðurinn.
Því miður fær maður engin fleiri
símtöl frá frú Svövu S. Kristjáns-
dóttur. Alltaf var amma tilbúin að
gefa manni aur þótt vart ætti hún til
hnífs og skeiðar. Hún hringdi alloft í
mig sem elsta barnabarnið og spurði
hvernig ég hefði það. Stundum leið
mér ekki svo vel en sagði samt að
mér liði ágætlega, því ég vissi að hún
myndi hafa miklar áhyggjur og taka
það nærri sér ef ég segðist ekki hafa
það gott. Hún sagðist alltaf biðja fyr-
ir mér. Mér þótti vænt um það. Sér-
staklega þar sem maður veit að
hugsanir eru orka sem varðveitist og
hefur áhrif á menn og umhverfi.
Hugsanir hafa því sterkan áhrifa-
mátt, til hins betra eða verra. Til
hins betra í tilviki ömmu minnar
heitinnar. Kristindómurinn hélt
henni á floti eins og reyndin er með
marga.
Ég veit að þú munt halda áfram að
gefa mér kraft til að ljúka ætlunar-
verki mínu og láta gott af mér leiða.
Ein af hugsjónum mínum í lífinu, í
þínum anda, er að létta byrði geð-
sjúkra. Benda á leiðir og aðferðir til
að takast á við sálrænar raskanir.
Létta lífsróðurinn og auka lífsgæði
manna. Mín fræði, sálarfræðin, eru
vettvangur þess. Ég hefði sannar-
lega viljað vita meira um þína
reynslu en nú er enginn tími til þess.
Mörg verkefni bíða manns og andlát
þitt ýtir á mig að koma þeim í verk.
Ég finn fyrir nærveru þinni og þeim
styrk sem felst í henni. Hún er ein-
kennilega undursamleg þessi for-
sjón. Maður getur ekki annað en ver-
ið auðmjúkur gagnvart henni.
Elskulega amma mín, ég þakka
samferðina í 26 ár. Þú gafst mér eitt-
hvað sérstakt; hreinskilni, einlægni,
samúð, kærleika, umburðarlyndi,
skilning og smáhúmor. Slíkt er góð-
ur grunnur hvar sem er, hvenær sem
er. Þín arfleifð mun lifa góðu lífi um
ókomna tíð. Blessuð sé minning þín
ávallt.
Elís Vilberg.
SVAVA SIGRÍÐUR
KRISTJÁNSDÓTTIR
✝ Salbjörg Stein-unn Jeremías-
dóttir fæddist á Þór-
dísarstöðum í
Eyrarsveit á Snæ-
fellsnesi, hinn 9.
ágúst 1943. Hún lést
á líknardeild Land-
spítala í Kópavogi
hinn 7. september
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar eru hjónin
Jeremías Kjartans-
son bóndi og Cecilía
Kristjánsdóttir hús-
móðir. Salbjörg var
þriðja elst ellefu
systkina. Systkini hennar eru
Kristín, Svandís, Áslaugur Ingi-
berg, Kjartan, Laufey, Þórdís,
Hulda, Ásta, Sæunn og Dagný.
Salbjörg hóf sambúð árið 1961
með Ágústi Ísfeld Sigurðssyni
verkstjóra, f. í Keflavík 2. ágúst
1924, og giftust þau árið 1965.
Ágúst er sonur Sigurðar Ingjalds-
sonar Péturssonar skipstjóra, d.
8. ágúst 1972, og Jósefínu Jósefs-
dóttur húsmóður, d. 28. mars
1975. Börn Salbjargar og Ágústs
eru fimm og einn uppeldissonur:
Anna Björk, f. 26. júlí 1962, Haf-
rún Lára, f. 9. okt. 1963, börn
hennar eru Óskar
Steinn, Einar, Þor-
valdur og Víkingur.
Ágúst Ísfeld, f. 20.
nóv. 1964, dóttir
hans er Agnes Dís.
Cecilía Heiða, f. 13.
apríl 1966, maki
hennar er Símon
Teitsson og eru börn
þeirra Teitur Már,
Ingvar Freyr og Sal-
björg Rós. Erla Hild-
ur, f. 12. nóv. 1969,
maki hennar er Þor-
steinn Sigtryggsson
og eru dætur þeirra
Rebekka Hrund og Rakel Dröfn.
Uppeldissonur Óskar Steinn
Gunnarsson, f. 13. ágúst 1978,
maki hans er Helga Lára Páls-
dóttir og dóttir þeirra er Alda
María.
Salbjörg ólst upp á Þórdísar-
stöðum til ársins 1956 er hún flutti
með foreldrum sínum út í Grund-
arfjörð. Hún vann við fiskverkun
þar til hún flutti til Reykjavíkur
árið 1961. Salbjörg vann í Hamp-
iðjunni frá 1973 með húsmóður-
starfinu þangað til hún veiktist.
Útför Salbjargar fór fram í
kyrrþey.
Elsku Bagga okkar.
Nú ertu farin lífsins amstri frá
við fyllumst djúpri sorg og eftirsjá.
Það verður fátt um svör við dauðans
dyr
er döpur sál í örvæntingu spyr.
Þú áttir óbilandi þrek og trú
þú lagðir yfir ófærurnar brú.
Þú gast af ljúfu hjarta huggun veitt
og hugarkvöl með gleðibrosi eytt.
Því skal okkar hjartans þakkir tjá
þú hvarfst of fljótt í burtu okkur frá.
Ó, góður guð þig leiði sér við hönd
og geymi þig á bjartri himnaströnd.
Kveðja,
foreldrar og systkini.
SALBJÖRG
STEINUNN
JEREMÍASDÓTTIR