Morgunblaðið - 02.12.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 SUNNUDAGUR 2. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Forvarnafræðsla Marita á Íslandi
Hættu áður
en þú byrjar
Forvarnaverkefnið„Hættu áður en þúbyrjar“ er sam-
starfsverkefni Lögregl-
unnar í Reykjavík, Fé-
lagsþjónustunnar í
Reykjavík og Marita á Ís-
landi.
Forsaga verkefnisins á
Íslandi er sú að snemma
árs 1998 fór rannsóknar-
lögreglumaður í forvarna-
og fræðsludeild Lögregl-
unnar í Reykjavík ásamt
starfsmanni Félagsþjón-
ustunnar í Reykjavík í
kynnisferð til tveggja
Norðurlanda. Meðal þess
sem vakti athygli í ferð-
inni var fræðsluverkefni í
Noregi sem heitir Marita
og ber sama heiti og stofn-
un í Osló.
Maritastofnunin hefur verið
starfandi í nokkur ár og hefur það
markmið að aðstoða einstaklinga
sem háðir eru neyslu vímuefna.
Stofnunin hefur meðal annars
kostað gerð tveggja kvikmynda
sem síðan eru notaðar í fræðslu-
starfi í skólum Noregs.
Við úrvinnslu á gögnum úr
ferðinni kom fram sú hugmynd að
byggja verkefni hér á landi að
nokkru leyti á þessari norsku
hugmynd en aðlaga hana íslensku
samfélagi. Magnús Stefánsson,
málari og tónlistarmaður, er for-
varnafulltrúi hjá Marita á Íslandi.
Segðu okkur eitthvað frá verk-
efninu, Magnús, tilurð þess og
uppruna...
„Verkefnið „Hættu áður en þú
byrjar“ er sameiginlegt forvarna-
átak þriggja aðila, lögreglu, Fé-
lagsþjónustunnar og Marita.
Marita er nafn á hópi fólks, innan
Samhjálpar hvítasunnumanna,
sem vinnur að forvörnum, með-
ferð og félagslegri þjónustu fyrir
fyrrverandi vímuefnaneytendur.
Maritastarfið á uppruna sinn í
Noregi og er nefnt eftir ungri
norskri stúlku sem lét lífið af
völdum eiturlyfja. Þetta verkefni
hefur verið starfrækt núna í þrjú
ár og hefur gefist vel.“
Hvernig fer þetta fram og
hvaða aldurshópar njóta góðs af?
„Þetta fer þannig fram, að við
heimsækjum grunnskóla landsins
og höldum fyrirlestra fyrir nem-
endur 9. og 10. bekkja. Við tölum
einnig við foreldra þeirra nem-
enda sem fá fræðsluna í hvert
sinn. Fræðslan fer þannig fram,
að við byrjum á því að sýna þeim
heimildarmynd sem sýnir mjög
vel þann heim sem dópistinn lifir
í. Síðan er gerð grein fyrir skað-
semi þeirra fíkniefna sem eru á
markaðinum og síðan reynum við
að fá nemendur til að hugleiða af-
leiðingar þess að verða háðir
fíkniefnum, þ.e. tilfinningalega,
andlega, fjárhagslega og líkam-
lega. Þá tekur lögreglumaður við
og fræðir um hluti sem að lög-
gæslunni snúa, samanber saka-
vottorð, málaskrá, útivistartíma
o.fl. Foreldrar fá sömu fræðslu,
nema að þá bætist við
fulltrúi frá Félagsþjón-
ustunni sem getur
svarað fyrir þau úr-
ræði og almennt fyrir
þá þjónustu sem þau
veita foreldrum og forráðamönn-
um.“
Hvaða stefna er tekin?
„Stefnan er markvisst tekin á
að fá unglinginn til þess að taka
afstöðu á móti fíkniefnum í hvaða
formi sem þau birtast, að brjóta
niður þá glansmynd sem ungling-
ar hafa oft af þessum fíkniefna-
heimi og að gera þeim grein fyrir
því að þetta sé ekki töff heldur
hrein og klár sýki sem heltekur
mann þegar maður verður háður
fíkniefnum og breytist mjög fljótt
í sjúkdóm sem getur dregið mann
til dauða. Við horfumst í augu við
staðreyndir á Íslandi í dag og
reynum að forðast hræðsluáróð-
ur. Einnig viljum við sjá foreldra
verða virkari sín á milli í sameig-
inlegu forvarnaátaki.“
Hverjar hafa undirtektirnar
verið?
„Undirtektir hafa verið mjög
góðar,“ segir Magnús, „en þess
má geta um leið, að síðan fyrsta
skólaheimsóknin var farin árið
1998 hefur verið haldinn 321
fundur, bæði með nemendum og
foreldrum, og hafa fjölmargir
þeirra funda verið haldnir úti á
landsbyggðinni. Flestir voru
fundirnir árið 1999, 133 talsins.
Mikil eftirspurn hefur verið eftir
fræðslunni og hefur gengið erf-
iðlega að anna henni sem skyldi.“
Er hægt að mæla árangurinn?
„Það er að sjálfsögðu erfitt að
mæla árangur í svona starfi
vegna þess að við vitum ekki fyr-
irfram hvaða unglingar munu
leiðast út á þessa braut, en ung-
lingarnir gefa okkur góða svörun
í umræðum sem oft eiga sér stað
eftir fræðsluna og eru mjög nauð-
synlegur þáttur til þess að fá ung-
lingana til þess að taka þátt í
fundunum. Einnig finnst okkur
takast vel til með að fá
foreldra til þess að
íhuga sinn þátt í for-
vörnum almennt.“
Verður haldið áfram
á sömu braut?
„Já, við munum reyna að auka
fræðsluna og viljum mjög gjarn-
an sjá þessa fræðslu, eða sam-
bærilega, fara til yngri nemenda.
Kannanir sýna okkur jú, að ald-
urinn fer sífellt lækkandi á þeim
einstaklingum sem leiðast út í
notkun á fíkniefnum og til þess að
geta tekist á við þá sorglegu stað-
reynd þurfum við að færa fræðsl-
una helst niður í 7. bekk.“
Magnús Stefánsson
 Magnús Stefánsson er fæddur
17. júní 1959 í Reykjavík, hann
ólst upp á Raufarhöfn til 18 ára
aldurs, en flutti þá aftur á möl-
ina. Magnús er tónlistarmaður
og hefur leikið með ýmsum
hljómsveitum í gegnum tíðina,
s.s. Utangarðsmönnum, Bodies,
Egó, Kikk og Sálinni hans Jóns
míns. Hann lærði málaraiðn og
starfar í dag sem sjálfstæður at-
vinnurekandi, auk þess að vera
forvarnafulltrúi hjá Marita.
Magnús á tvær dætur, Millu Ósk
og Völu Rún, með fyrrverandi
sambýliskonu sinni en er í dag
kvæntur Þórunni Björk Guð-
laugsdóttur.
Aldurinn
fer sífellt
lækkandi