Morgunblaðið - 09.12.2001, Page 6

FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 9. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 2/12 – 8/12
ERLENT
INNLENT

SAMKOMULAG náðist
meðal stjórnarflokkanna
um rúmlega þriggja millj-
arða niðurskurð og
gjaldahækkun í vikunni
og var búist við að tillög-
urnar yrðu samþykktar
frá Alþingi í gær. Í þeim
felst m.a. að komugjöld í
heilbrigðisþjónustunni
hækka auk hækkunar á
innritunargjöldum í fram-
haldsskóla og háskóla.

ÍSLENSKAR æv-
intýraferðir keyptu inn-
anlandsrekstur Sam-
vinnuferða-Landsýnar á
miðvikudag og réð til sín
fimm af fyrrum starfs-
mönnum fyrirtækisins. Þá
sameinuðust ferðaskrif-
stofurnar Terra Nova og
Sól þannig að úr varð
önnur stærsta ferðaskrif-
stofa landsins.

NÝRRI bók Vals Ingi-
mundarsonar sagnfræð-
ings segir að byggð hafi
verið kjarnorkuvopna-
geymsla á Keflavík-
urflugvelli á árunum
1958–1959. Þar stóð til að
setja saman kjarn-
orkuvopn sem var ætlað
að granda kafbátum.

HÓPUR Holly-
woodstjarna birtist
skyndilega í Flugstöð
Leifs Eiríkssonar á
fimmtudag en einkaþota
þeirra millilenti hér á
landi til að taka eldsneyti.
Voru þar á ferðinni leik-
ararnir Julia Roberts,
Brat Pitt, George Cloo-
ney, Matt Damon og Andy
Garcia en öll leika þau í
kvikmyndinni Ocean’s
Eleven sem frumsýnd var
vestra daginn áður.
Þriggja saknað eftir
að Svanborg SH fórst
ÞRIGGJA er saknað eftir að Svan-
borgu SH rak vegna vélarbilunar upp
að klettóttri strönd og strandaði
skammt sunnan við Skálasnagavita á
Snæfellsnesi á föstudagskvöld. Ein-
um manni af áhöfninni var bjargað
um borð í þyrlu varnarliðsins.
Þyrla Landhelgisgæslunnar, TF-
LÍF, var einnig send á slysstað en
varð að snúa við vegna bilunar í sjálf-
stýringu þegar hún var komin í
grennd við Snæfellsnes.
Aftakaveður var þegar slysið varð,
20 til 25 metrar á sekúndu, slydduél
og slæmt skyggni. Voru aðstæður til
björgunar því mjög slæmar og þurftu
björgunarsveitarmenn að fara fót-
gangandi yfir hraungrýti síðustu tvo
kílómetrana fram á bjargbrúnina en
komust ekki niður að bátnum.
Bátar og skip sem reyndu að að-
stoða við björgunina urðu einnig frá
að hverfa vegna veðurs.
Ófeigur VE sökk
undan Suðurlandi
ÁTTA björguðust en eins er saknað
eftir að Ófeigur VE sökk á örfáum
mínútum skammt undan Suðurlandi
og um 40 sjómílur austur af Vest-
mannaeyjum aðfaranótt miðvikudags.
Skipverjarnir átta komust um borð í
björgunarbáta eftir að hafa verið í
sjónum í flotgöllum í einhvern tíma.
Var þeim síðan bjargað um borð í
Danska Pétur VE 423 eftir að hann
nam neyðarkall frá skipverjunum.
Eftir að hafa siglt að staðnum þar sem
skipið sökk greindi áhöfnin á Danska
Pétri reykblys sem skipverjarnir af
Ófeigi höfðu sent upp.
Aðeins 2–3 mínútur liðu frá því
neyðarkallið barst og þar til Ófeigur
sökk og að sögn skipverja um borð
var ekki tími til annars en að hlaupa
upp og út.
Talibanar gefast
upp í Kandahar
HERMENN talibana í Kandahar af-
vopnuðust á föstudag eftir að hafa fall-
ist á að gefast upp fyrir hersveitum sem
styðja bráðabirgðastjórn sem ráðgert
er að mynda í Afganistan. Þar með hafa
andstæðingar talibana
náð öllum borgum
landsins á sitt vald.
„Stjórn talibana er
fallin. Afganar eru
lausir við hana,“ sagði
Hamid Karzai, sem
verður forsætisráð-
herra bráðabirgða-
stjórnarinnar.
Talibanar voru einnig sagðir hafa
gefist upp á öðrum mikilvægum stöðum
í suðurhluta Afganistans, svo sem
landamærabænum Spin Boldak. Þá
sagði talsmaður Norðurbandalagsins
að hermenn þess hefðu náð nokkrum
hellum í Tora Bora í austurhluta lands-
ins á sitt vald. Talið er að Osama bin
Laden hafi haldið sig í hellunum en
hann hafði ekki fundist í gær.
Talsmaður talibana sagði að leiðtogi
þeirra, múllann Mohammed Omar,
hefði samþykkt uppgjöfina í Kandahar
til að „bjarga lífi og reisn Afgana“. Ekki
var vitað hvar Omar var niðurkominn
en Karzai sagði að hann yrði handtek-
inn og dreginn fyrir dómstóla.
Ísraelar lýsa yfir „stríði
gegn hryðjuverkum“
HER Ísraels hóf loftárásir á borgir Pal-
estínumanna á Vesturbakkanum og
Gaza-svæðinu á þriðjudag eftir að liðs-
menn íslömsku samtakanna Hamas
urðu 25 manns að bana í sprengjuárás-
um í Ísrael um síðustu helgi.
Ariel Sharon, forsætisráðherra Ísr-
aels, lýsti yfir „stríði gegn hryðjuverk-
um“ í sjónvarpsávarpi til þjóðarinnar
og sagði að beitt yrði öllum ráðum sem
ríkið réði yfir til að stöðva palestínska
hryðjuverkamenn.
Bin Laden

ÞJÓÐARLEIÐTOGAR
víða um heim hafa fagnað
samkomulagi sem fulltrú-
ar hinna ýmsu þjóð-
arbrota í Afganistan náðu
á miðvikudag um myndun
bráðabirgðastjórnar.
Samkvæmt samkomulag-
inu á stjórnin að vera við
völd í hálft ár. Sérstakt
bráðabirgðastjórnvald,
svokallað loya Jirga, á
síðan að koma saman og
skipa stjórn til allt að
tveggja ára, eða þar til
efnt verður til kosninga.

Atlantshafsbandalagið
hefur samþykkt að færa
baráttuna gegn hryðju-
verkum efst á verk-
efnaskrá þess. Þá var
ákveðið á fundi utanrík-
isráðherra bandalagsins á
föstudag að auka enn
samstarfið við Rússa.

SAMKOMULAG náðist
um að hefja samninga-
viðræður í janúar um
framtíð Kýpur á fundi
forseta eyjunnar og leið-
toga tyrkneska minni-
hlutans á þriðjudag.
Höfðu þeir ekki ræðst við
frá því þeir hittust í
ágúst 1997.

ANDERS Fogh Rasm-
ussen, forsætisráðherra
Danmerkur, flutti stefnu-
ræðu stjórnar sinnar á
miðvikudag og kvað þar
við vinsamlegri tón í garð
Færeyinga en hjá fyrr-
verandi stjórn jafn-
aðarmanna. Hann kvað
stjórnina vilja standa
vörð um núverandi landa-
mæri danska ríkisins en
sagði að Færeyingar ættu
að geta farið með fleiri
málaflokka.
FLUGFÉLAGIÐ Atlanta hefur
leigt tvær Boeing 747-200 fraktþot-
ur til 18 mánaða. Hafþór Hafsteins-
son, forstjóri Atlanta, segir félagið
sjá sóknarfæri í útleigu slíkra véla
til fraktflugfélaga og standa nú yfir
viðræður við Cargolux um leigu á
annarri þotunni frá 15. janúar.
Þoturnar voru farþegaþotur og í
eigu British Airways en fjármögn-
unarfyrirtæki keypti þær og lét
breyta til fraktflutninga. Hafþór
segir að Atlanta hafi náð hagstæð-
um samningum við fyrirtækið um
leigu á þotunum. Er aðeins greidd
leiga fyrir flugtíma og segir hann
fjárhagslega áhættu því enga. Atl-
anta hefur þegar tekið við annarri
þotunni eftir breytingar í Hong
Kong. Skráningarstafir hennar eru
TF-ATZ. Þotan flaug sl. sunnudag
frá Hong Kong með frakt til Lux-
emborgar fyrir Cargolux. Síðari
þotan, TF-ATX, verður tilbúin í lok
janúar og segir Hafþór nú leitað
verkefna fyrir hana.
Fraktflutningar
að aukast
Sem fyrr segir eru báðar þot-
urnar breiðþotur af gerðinni Boeing
747-200. Er sú sem þegar hefur
verið afhent ein sú síðasta sem
framleidd var af þeirri gerð, árið
1988.
Hafþór segir forráðamenn Atl-
anta hafa um skeið íhugað að fara
inná þessa braut. Bandarískt félag,
Atlas Air, hafi verið svo til einrátt á
þessum markaði að leigja flugfélög-
um fraktvélar. Segir hann sam-
keppnina trúlega einkum verða við
það félag. „Við erum með öðrum
orðum að gera það sama í frakt og
við gerum í farþegafluginu, að
fljúga fyrir önnur flugfélög með því
að leigja þeim vélar okkar,“ segir
Hafþór. Fraktþoturnar verða
mannaðar flugmönnum Atlanta.
Hafþór telur fraktflutninga heldur
vera að aukast eftir nokkra lægð
síðustu mánuði. Segir hann sókn-
arfæri á þessu sviði ekki síst vegna
þess hversu hagstæður leigusamn-
ingur náðist um þoturnar.
Atlanta leigir tvær
þotur til fraktflugs
Atlanta hefur fengið aðra fraktvélina og hér er verið að hlaða hana.
LYFJA- og lækniskostnaður sjúk-
linga hefur stóraukist á undanförn-
um árum, samkvæmt tölum sem
Bandalag starfsmanna ríkis og
bæja, BSRB, hefur tekið saman og
kynntar voru á aðalfundi þess á
föstudag. Borin voru saman þrjú ár;
1990, 1996 og 2001, og dæmi skoðuð
um sjö mismunandi sjúklinga, bæði
kostnað þeirra vegna læknisaðstoð-
ar og lyfjakaupa. Miðað var við sömu
meðferð á hverju ári. Dæmi eru um
tugþúsunda króna hækkun á þessu
tímabili. Þannig var heildarkostnað-
ur sjúklings með lungnaþembu tæp-
ar 8 þúsund krónur árið 1990 en er á
þessu ári tæpar 70 þúsund krónur.
Þar af var lyfjakostnaður sama sjúk-
lings rúmar 2 þúsund krónur árið
1990 en er um 53 þúsund krónur í ár.
Könnun BSRB leiddi einnig í ljós
mikinn mun á lyfjakostnaði milli höf-
uðborgarsvæðisins og landsbyggð-
arinnar, síðarnefnda svæðinu í óhag.
Upplýsingar um lyfjaverð fengust
frá tveimur apótekakeðjum á höfuð-
borgarsvæðinu og einu stóru apóteki
á landsbyggðinni. Útreikningarnir
voru unnir undir stjórn Gunnars
Gunnarssonar, hagfræðings BSRB.
Í heildarkostnaði er miðað við
lægsta lyfjaverð til að gefa sem
raunsannasta mynd og allur kostn-
aður hefur verið uppfærður á verð-
lagi þessa árs.
Lyfjagjöf og læknismeðferð var
unnin í samráði við lækna og sér-
fræðinga og til að tryggja að dæmin
væru í samræmi við raunveruleik-
ann voru þau borin undir Landlækn-
isembættið og Tryggingastofnun
ríkisins. Mikil áhersla var lögð á að
tryggja vönduð vinnubrögð og að
dæmin og útreikningarnir gæfu
rétta mynd af því hvernig kostnaður
sjúklinga í heilbrigðiskerfinu hefur
þróast undangenginn áratug, eins og
segir í tilkynningu frá BSRB. Þar
segir ennfremur að þótt heilbrigð-
isútgjöld heimila sem hlutfall af
vergri landsframleiðslu hafi ekki
breyst ýkja mikið þá gefi þær tölur
ekki glögga mynd af raunveruleik-
anum. Hann sé sá að kostnaðarhlut-
deild sjúklinga hafi stóraukist á und-
angengnum áratug.
Tekin voru dæmi um sextugan
trésmið með lungnaþembu, 67 ára
konu með ýmsa kvilla, 57 ára verk-
stæðisformann með kransæðasjúk-
dóm, 9 mánaða dreng með eyrna-
bólgu, 53 ára framkvæmdastjóra
sem þjáist af þunglyndi, fimm
manna fjölskyldu með ofnæmi og
loks 63 ára konu með slit- og liða-
gigt.
Í öllum tilvikum hefur læknis- og
lyfjakostnaður hjá þessum sjúk-
lingahópum hækkað á þessum árum,
mismikið þó, en að því undanskildu
að kostnaður hjá konunni með fjöl-
breyttu sjúkdómana er eilítið lægri
nú en árið 1996.
„Sláandi niðurstöður“
Ögmundur Jónasson, formaður
BSRB, segir við Morgunblaðið að
niðurstöðurnar séu sláandi en í sam-
ræmi við það sem bandalagið hafi
haldið fram á undanförnum árum.
Tölurnar eigi ekki að þurfa að koma
neinum á óvart miðað þá umræðu
sem fram hafi farið um aukna kostn-
aðarþátttöku sjúklinga. Þær komi
samt til með að nýtast heilbrigðisyf-
irvöldum og almenningi.
„Eitt af því sem er mjög sláandi
við þessa athugun er hve lyfjaverðið
er mismunandi eftir apótekum, ann-
ars vegar á landinu sem heild og
hins vegar milli höfuðborgarsvæðis-
ins og landsbyggðarinnar. Lands-
byggðin er greinilega að greiða
meira fyrir lyfin en fólk er að gera á
höfuðborgarsvæðinu,“ segir Ög-
mundur.
Aðspurður hvað gera eigi við
þessa útreikninga segist formaður
BSRB líta á þá sem mikilvægt kjara-
mál. Halda þurfi heilbrigðiskostnaði
í lágmarki.
„Það hefur verið grundvallaratriði
í okkar velferðarsamfélagi að fólk
ætti jafnan aðgang að heilsuþjónust-
unni, óháð efnahag. Mér finnst að
þessar tölur eigi að vera okkur varn-
aðarorð. Við eigum að hverfa af
braut aukinnar gjaldtöku. Viljum við
þyngja klyfjarnar á lasburða fólki?
Ég held ekki,“ segir Ögmundur.
Hann segir einnig umhugsunar-
vert hvernig samþjöppun á lyfja-
markaði birtist í þessum útreikning-
um.
BSRB kynnir tölur um aukinn kostnað sjúklinga
Dæmi eru um tugþús-
unda króna hækkun



 

 
 
 
 
    
 ! "
#$" 

% 


& ' (  "& 
) 

* + 
, 







-./
.000
.1-
-.02
/.-
.21
.2
%
    3
 
, 







/0.01
2.-
.1
.-
-.21
0./0
2-./
, 







.-
/-.10
2.0
/.0/
-.00
0.-
2./