Morgunblaðið - 21.12.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FÖSTUDAGUR 21. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BORÐ
FYLGIR
VERÐHRUN
verða í BT Kringlunni kl. 20 í kvöld
Fáðu
meira ú
t úr
sjónvarp
inu
Smaladrengirnir
• 32" Widescreen myndlampi
• Nicam Digital Stereo
• Tveir Scart inngangar
• S-VHS í Scart-tenginu
• 4:3 to 16:9 Zoom
• Textavarp með 8 síðna minni
• Sjálfvirk stöðvauppsetning
• Tengi fyrir höfuðtól að framan
• Stafræn klukka
• Allar aðgerðar á skjá
• Stærð: 88x55x54 (BxHxD)
T32W44IS
139.
Venjulegt verð
99.999
TOP
P
TÆK
I!
32“
WIDESCREEN
ÓTRÚ
LEGT
TILBO
Ð
Ein er upp til fjalla
Það er rjúpa í
hverju fjalli
ÞÆR fregnir farahátt að margur Ís-lendingurinn neyð-
ist til að fara í stórfelldar
breytingar á dagskrá að-
fangadagskvölds þar eð
rjúpnaveiði hefur verið svo
léleg í ár að mikill skortur
er á fugli í verslunum. Þá
hafa tilraunir til að afla
rjúpna frá nágrannalönd-
um ekki gengið upp. Sögur
ganga um að reyndar
rjúpnaskyttur fari ferð eft-
ir ferð án þess að „sjá fjöð-
ur“ og þær upphæðir sem
heyrast nefndar, að ein og
ein skytta bjóði rjúpur sín-
ar á, nálgast sama þjóð-
sagnaflokk og verð á ána-
möðkum, þegar laxveiði-
menn reyna að afla sér
maðka eftir sex vikna
þurrka. Morgunblaðið ræddi við
Ásgeir Heiðar, þrautreynda
rjúpnaskyttu til rúmlega 30 ára og
bað hann að segja frá ástandinu.
– Er hægt að áætla hver veiðin
hefur verið nú og hvað hún er hlut-
fallslega miklu minni en í fyrra?
„Ég veit ekki nákvæmlega hvað
var skotið mikið á síðustu vertíð,
minnir þó að það hafi verið í kring-
um 200.000 fuglar. Þeir vita það þó
nákvæmar hjá Veiðistjóraemb-
ættinu. Það er mín tilfinning að
veiðin nú sé nálægt 30% minni en
síðast. Þetta er þó bara ágiskun
byggð á þeim fréttum sem maður
heyrir af veiðiskapnum hér og
þar.“
– Hvað telur þú að valdi þessari
lélegu veiði?
„Það er tvíþætt. Það hafa verið
mjög slæm skilyrði og svo er
minna af fugli. Skilyrðin eru núm-
er eitt, tvö og þrjú. Þau hafa verið
óvenjuleg og mjög slæm. Mikil úr-
koma, snjólaust og svo hefur mikil
þoka gjarnan fylgt úrkomunni.
Það er rjúpa í hverju fjalli, en þeg-
ar það er snjólaust dreifist fuglinn
yfir stórt svæði og beinlínis hverf-
ur. Þá kemur í ljós hvað landið er
stórt.“
– Hvernig getur áberandi hvít-
ur fugl á auðri jörð horfið?
„Náttúran hefur kennt rjúp-
unni að dyljast. Þótt hún teljist
ekki til gáfuðustu fugla þá veit
hún um ástand sitt. Þegar orðið er
alhvítt á haustin tína rjúpurnar
dökku fjaðrirnar sem eftir sitja úr
ham sínum. Á vorin þegar karrinn
er hvítur mun lengur en hænan
hef ég oft séð hann fara í leirböð til
að verða samlitari umhverfinu og
ekki eins áberandi bráð fyrir fálk-
ann. Í snjóleysi reynir á þetta vit
rjúpunnar. Hún fer mikið í hraun
þar sem veiðimenn ganga lítið,
hún fer í grenilundi þar sem erfitt
er að finna hana og svo fer hún
upp í efstu eggjar. Ég veit dæmi
þess að hún fari upp undir jökul-
rendur. Lífið snýst um að dyljast í
dagsbirtunni, en í ljósaskiptunum
fer hún meira á kreik og er þá að
éta.“
– Ertu að segja að það sé nóg af
rjúpu?
„Það sagði ég ekki.
Það er minna af fugli,
en það er samt eins og
ég sagði, rjúpa í hverju
fjalli. Það er bara erf-
iðara að finna hana og
veiða hana.“
– Hefurðu séð það svartara?
„Ég hef séð það að minnsta
kosti jafn svart nokkrum sinnum
þó ég muni ekki nákvæmlega
hvaða ár það voru. Ég hef verið að
skjóta rjúpur í 32 ár og það eru
áraskipti af því hvað veiðist mikið
rétt eins og í öðrum veiðiskap.
Hins vegar hef ég ekki séð þetta
tíu ára ferli sem menn hafa verið
að tala um. Samkvæmt minni
reynslu gæti allt eins orðið rífandi
veiði og mikið af fugli næsta ár.“
– Telur þú að veiðar nú séu að
ganga nærri stofninum eins og
heyrist hvíslað?
„Rjúpunni verður aldrei eytt
með skotveiði. Skotveiðar hljóta
að hafa einhver áhrif á stofninn,
en ekki afgerandi með tilliti til af-
komu stofnsins. Hingað til hafa
fuglafræðingar verið sömu skoð-
unar. Það sem menn ættu að hafa
meiri áhyggjur af eru þær vís-
bendingar í rannsóknum Ólafs K.
Nielsens í Hrísey þar sem rjúpur
strádrápust vegna sjúkdóms. Al-
varlegur smitsjúkdómur væri
rjúpnastofninum mun hættulegri
heldur en rjúpnaskyttur.“
– Telur þú að aflabresturinn nú
muni leiða af sér friðunarum-
ræðu?
„Nei, ekki umfram það sem
komið er. Það er þegar komin frið-
unarumræða í loftið, það er talað
um að bannað verði að selja villi-
bráð. Ég sé ekkert að því, þeir
sem hafa keypt villibráð fá sér þá
bara byssur og skjóta sér í mat-
inn. Villibráðin er til staðar, menn
munu fá það sem þeir sækjast eft-
ir. Þeir þurfa kannski að hafa
meira fyrir því en áður. Það er
hætt við að skotveiðimönnum
muni fjölga gífurlega.“
– Lúra skyttur enn á rjúpum?
„Nei, það held ég ekki og það
verður lítið veitt úr þessu“
– Það ganga sögur um að rjúpur
séu seldar á allt að 2 þúsund krón-
ur stykkið?
„Það hef ég ekki heyrt og tel
það vera út í hött.“
– Miðað við þína
reynslu...verður meira
af rjúpu næsta ár?
„Ég get svarað þess-
ari spurningu með ann-
arri...verður meira af laxi í ánum
heldur en síðasta sumar? Stað-
reyndin er sú að það getur enginn
svarað þessu. Ég nefndi áðan að
reynsla mín er sú að það eru ára-
skipti að því hvað mikið er um
rjúpu og ég hef ekki séð þessa tíu
ára sveiflu. Það getur því allt
gerst. Ég vona hins vegar að rann-
sóknir skili einhverju, t.d. varð-
andi sjúkdómaferli.“
Ásgeir Heiðar
 Ásgeir Heiðar er fæddur í
Reykjavík 20. nóvember 1951.
Hann hefur verið rjúpnaskytta í
32 ár. Gerðist leiðsögumaður er-
lendra laxveiðimanna sumarið
1988 og stundar það enn þann
dag í dag. Aðalstarf hans frá
árinu 1997 hefur þó verið rekst-
ur á Laxá í Kjós. Ásgeir hefur
ennfremur látið til sín taka við
veiðihundaþjálfun. Sambýlis-
kona Ásgeirs er Oddný Eiríks-
dóttir.
...það er
minna af fugli
en í fyrra
Hann var víst alveg vonlaus starfskraftur vegna kunnáttuleysis. Hann kunni víst bara
ekki rassgat að misnota aðstöðu sína.