Morgunblaðið - 22.03.2002, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 FÖSTUDAGUR 22. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAU mistök urðu við vinnslu á könn-
un á verði páskaeggja í verslunum á
höfuðborgarsvæðinu sem birt var í
Morgunblaðinu í gær, að Nóa-páska-
egg númer 5 var sagt kosta 1.168
krónur í Fjarðarkaupum, en ekki
1.618 krónur, sem viðkomandi egg
kostaði í versluninni í gær. Þar að
auki er 3% afsláttur af auglýstu verði
í Fjarðarkaupum.
Umrædd misritun leiddi til 931
krónu verðmunar, eða 79,7% munar á
hæsta og lægsta verði, sem er rangt.
Réttur verðmunur milli Fjarðar-
kaupa og 10-11, sem var með hæsta
verðið, var 481 króna í gær, eða
29,7%, og var ekki um lægsta verðið
að ræða hjá Fjarðarkaupum í þessum
flokki páskaeggja.
Bónus var hins vegar með lægsta
verð á Nóa-eggi númer 5 og átti mun-
urinn á hæsta og lægsta verði í þess-
um flokki eggja þar af leiðandi að
vera 840 krónur, eða 66,7%, miðað við
verð í umræddum verslunum í gær.
Verð á Nóa-páskaeggi númer 5 hjá
Bónus misritaðist þar að auki í könn-
uninni og átti að vera 1.259 krónur,
ekki 1.499, líkt og sagði í töflu og ligg-
ur það verð til grundvallar þeim
66,7% verðmun sem getið er hér á
undan.
Fjórtán egg af þeim 17 sem verð-
könnunin náði til fengust í Bónus og
var verslunin með fyrrgreindum leið-
réttingum því með lægsta verð í öllum
tilvikum, það er 14, en ekki 12 sinnum
eins og sagði í Morgunblaðinu í gær.
Loks víxlaðist verð á prakkara-
eggjum númer 4 og 6 hjá Nýkaupum.
Þar átti prakkaraegg númer 4 að
kosta 1.079 krónur og egg númer 6 að
kosta 1.596 krónur, en ekki öfugt. Af
sömu sökum var Nóatún með hæsta
verðið á prakkaraeggjum númer 4,
ekki Nýkaup, og Nýkaup með hæsta
verðið á prakkaraeggjum númer 6,
ekki Krónan, eins og sagði í verð-
könnuninni.
Hlutaðeigendur eru beðnir afsök-
unar á þessum mistökum.
Ekki 80%
verðmunur
á páska-
eggjum
VEXTIR óverðtryggðra skulda-
bréfalána bankanna hækkuðu um tvö
prósentustig umfram hækkun stýri-
vaxta Seðlabankans á árunum 1999
til 2001. Stýrivextir, sem einnig eru
oft nefndir endurhverfir vextir eða
repo-vextir, eru vextir á lánum sem
fjármálastofnanir taka í Seðlabank-
anum. Þessi vaxtaþróun er sýnd á
meðfylgjandi mynd þar sem stýri-
vextir og meðalávöxtun óverð-
tryggðra skuldabréfa bankanna eru
borin saman. Eins og þar sést hækk-
uðu stýrivextirnir undir lok síðasta
áratugar, sérstaklega milli áranna
1999 og 2000, en á sama tíma hækk-
uðu skuldabréfavextir bankanna
meira en sem nam hækkun stýrivaxt-
anna. Hækkun stýrivaxtanna hélt
áfram á milli árannna 2000 og 2001 og
aftur hækkuðu vextir á óverðtryggð-
um skuldabréfum bankanna umfram
stýrivextina. Afleiðing þessa er auk-
inn munur á stýrivöxtum og vöxtum
óverðtryggðra skuldabréfa bank-
anna. Birgir Ísleifur Gunnarsson
Seðlabankastjóri vakti athygli á þess-
ari þróun hér í blaðinu í gær og sagði
þennan mun hafa aukist um tvö pró-
sentustig, eða úr 5,8% í 7,8%.
„Þessi samanburður er að nokkru
leyti gallaður,“ segir Valur Valsson,
forstjóri Íslandsbanka, „vegna þess
að þegar horft er lengra en eitt ár aft-
ur í tímann höfðu stýrivextir Seðla-
banka aðra þýðingu en nú. Þá var al-
gengara að miða vaxtaákvarðanir við
aðrar stærðir, til dæmis vexti ríkis-
víxla eða spariskírteina. Sé horft til
síðustu tólf mánaða – en ár er liðið frá
því Seðlabankinn fékk þá lagalegu
stöðu sem hann nú hefur – þá hefur
Íslandsbanki fylgt ákvörðunum
Seðlabanka. Vandinn er hins vegar sá
að markaðsvextir, sem ráðast af
framboði og eftirspurn, hafa ekki
fylgt stýrivöxtunum niður á við, fyrst
og fremst vegna þess að Seðlabank-
inn greip inn í gjaldeyrismarkaðinn
og dró þannig úr peningamagni í um-
ferð.
Í apríl 2001 lækkaði Seðlabankinn
stýrivextina og við fylgdum strax á
eftir. Markaðsvextir hækkuðu hins
vegar í kjölfarið. Þetta knúði okkur í
júní til að taka til baka hluta lækk-
unarinnar í apríl. Þegar Seðlabank-
inn lækkaði stýrivexti í nóvember síð-
astliðnum lækkaði Íslandsbanki sína
vexti einnig strax. Markaðsvextir
fylgdu á eftir í fyrstu en hækkuðu síð-
an verulega skömmu síðar. Við höf-
um setið þá hækkun af okkur í von
um að þetta væri tímabundin hækk-
un á markaði, en það er fyrst nú á
allra síðustu vikum sem markaðs-
vextir hafa lækkað, en þeir eru samt
enn svipaðir og þeir voru áður en
Seðlabankinn lækkaði vexti fyrir um
ári. Þessi reynsla sýnir að mikilvægt
er að fylgja lækkun stýrivaxta eftir
með aðgerðum sem tryggja að mark-
aðsvextir fylgi með.“
Aðspurður segir Valur að bankinn
fjármagni sig að hluta til á milli-
bankamarkaði, þar sem markaðs-
vextir gildi, en einnig sé töluverður
hluti innlána bankans, svokölluð pen-
ingamarkaðsinnlán, tengdur þróun-
inni á þessum markaði, þannig að
vaxtakostnaður bankans aukist þeg-
ar markaðsvextir hækki.
Íslandsbanki lækkar vexti
Valur segir að Íslandsbanki hafi
ákveðið að lækka vexti á óverð-
tryggðum skuldabréfum, yfirdrátt-
um og víxlum um 0,35% og vextir á
óverðtryggðum innlánsreikningum
lækki um sömu hlutfallstölu, en vext-
ir á tékkareikningum og almennum
sparisjóðsbókum verða óbreyttir.
„Íslandsbanki hefur verið með
lægstu vexti að undanförnu og með
þessari lækkun tryggjum við að við
verðum áfram lægstir,“ segir Valur.
Hann bætir því við að Íslandsbanki
vonist eftir frekari vaxtalækkun á
næstunni.
Bankinn telji að efnahagsleg skil-
yrði gefi tilefni til slíks, en það ráðist
þó líka af því hvort Seðlabankinn
lækki stýrivexti sína og hvort aðgerð-
ir hans hafi áhrif á markaðsvextina.
Halldór J. Kristjánsson, banka-
stjóri Landsbanka Íslands, segist
ekki hafa farið nákvæmlega yfir þær
tölur sem seðlabankastjóri nefnir.
„Hitt er ég sammála honum um,“
segir Halldór, „að svigrúm hafi verið
hjá okkur til að lækka vexti. En þró-
unin sem seðlabankastjóri nefnir
skýrist af því að bankarnir voru með
aðhaldsaðgerðir í útlánum á seinni
hluta ársins 2000 og allt árið 2001.
Það leiddi til þess að raunaukning út-
lána hjá Landsbankanum var um 8%
á síðasta ári og við höfum verið sam-
stiga Seðlabankanum í því að beita
vöxtum til að ná þessu fram.“
Halldór segir að þegar bankarnir
reyni að hægja á útlánum þá hækki
þeir vexti, en þegar aðstæður breyt-
ist, eins og nú, þá sé grundvöllur fyrir
því að minnka álögur bankanna, eins
og Landsbankinn hafi nú gert.
Árni Tómasson, bankastjóri Bún-
aðarbanka Íslands, segist ekki hafa
skoðað sérstaklega þær tölur sem
seðlabankastjóri nefnir. Staðreyndin
sé þó sú að fjármögnunarkostnaður
Búnaðarbankans hafi aukist veru-
lega, bæði erlendur og innlendur, og
Árni segist ekki hafa orðið var við að
vaxtamunur bankans hafi aukist,
þvert á móti hafi hann farið lækkandi
milli ára nema vegna tímabundins
verðbólguskots í fyrra.
Árni bendir einnig á að ekki hafi
verið samræmi milli stýrivaxta Seðla-
bankans og vaxta á millibankamark-
aði, því millibankavextirnir hafi ekki
lækkað eins og hinir. Vextir á milli-
bankamarkaði séu í raun þeir vextir
sem bankarnir greiði fyrir lánsfé
enda bjóði Seðlabankinn takmarkað
fjármagn í endurhverfu lánunum og
það fjármagn sé fullnýtt.
Fleira en stýrivextir hefur
áhrif á fjármagnskostnað
Guðmundur Hauksson, sparisjóðs-
stjóri SPRON, segir það einföldun að
tala aðeins um stýrivexti, því fleira en
þeir hafi áhrif á vaxtastig. Milli-
bankavextir hafi einnig áhrif en þeir
endurspegli þörf fjármálastofnana til
að endurfjármagna sig á markaði en
endurhverfu vextirnir, eða stýrivext-
irnir, séu það gjald sem Seðlabankinn
taki fyrir þá peninga sem hann láni
inn á markaðinn. Þarna geti verið
munur á milli og hann hafi líka farið
vaxandi. Guðmundur segir að þess
vegna sé fjármagnskostnaður bank-
anna hærri en stýrivextirnirog þar af
leiðandi sé eðlilegt að skuldabréfa-
vextirnir taki frekar mið af því.
Skuldabréfavextir hafa
hækkað meira en stýrivextir




 
 

 


 
 





!!"#$%%
$%
&
'
(
$
%
&
'
(
$
%
!!" !!( !!) !!' !!* !!& !!! $%%% $%%
+ $%
&
'
(
$
%
&
'
(
$
%

,

,
 ,
- 


,




.
/
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra
sagði í gær að loknum fundi með
forystumönnum Samtaka iðnaðarins
og ASÍ, að líkur væru á að það tæk-
ist að halda vísitölu neysluverðs inn-
an svokallaðra rauðra strika, sem
tilgreind eru í kjarasamningum,
þótt það standi mjög tæpt.
Davíð Oddsson sagði ASÍ, SA og
ríkisstjórnina þokkalega ánægð með
hvernig til hefði tekist í samstarfi
þessara aðila þótt sumt hefði ekki
gengið að óskum. „Þegar menn
settu markið á rauða strikið á sínum
tíma töldu flestir greiningarmenn
og spámenn að þetta væri nánast
vonlaust frá upphafi,“ sagði Davíð.
„Nú eru líkur á því að þetta geti
tekist, en það verður mjög tæpt. Við
sjáum að árangurinn af þessum ráð-
stöfunum eru að koma fram í því að
vextir fara lækkandi, því er spáð að
verðbólgan verði aðeins 2,6% frá
upphafi til loka árs. Við sjáum að
viðskiptahallinn er að fara úr 10% í
2% á aðeins tveimur árum. Við er-
um því ánægðir með árangurinn og
erum staðráðnir í að vinna að því að
rauðu strikin geti haldið.“
Hann lýsti yfir áhyggjum af þró-
un olíuverðs og sagði hana helgast
af óviðráðanlegum þáttum. „Það
helgast fyrst og fremst af sálfræði-
legum þáttum er snúa að áhyggjum
af hugsanlegum árásum Vestur-
velda á Írak,“ sagði hann.
Hann sagði vaxtalækkun við-
skiptabankanna vera afskaplega já-
kvæða fyrir verðlagið og sagðist
ennfremur telja fram komnar for-
sendur til lækkunar stýrivaxta hjá
Seðlabankanum.
Skammur tími til stefnu
Ari Edwald framkvæmdastjóri
SA sagði skamman tíma til stefnu
fram í maí og því lítið svigrúm til að
halda vísitölunni innan rauðu strik-
anna. „En það er þó samdóma álit
þeirra sem hér koma að, að það sé
alls ekki útilokað og það er mik-
ilvægast fyrir framvinduna að það
náist.“
Grétar Þorsteinsson forseti ASÍ
lýsti áhyggjum sínum af hækkandi
verði lyfja, og smá- og sérvöru. „Ef
menn ætla af alvöru að takast á við
það að halda verðbólgunni niðri, þá
gengur svona lagað ekki. Gengið
hefur verið að styrkjast mjög veru-
lega síðan í desember sem þýðir
ekki eingöngu að verð á erlendri
vöru ætti að lækka, heldur er flutn-
ingskostnaður líka að lækka. Við
sjáum ekki nein rök fyrir þessum
verðhækkunum.“
Forystumenn ASÍ, SA og ríkisstjórnar á samráðsfundi í gær
Morgunblaðið/Kristinn
Ari Edwald, framkvæmdatjóri Samtaka atvinnulífsins, Halldór G.
Björnsson, varaforseti ASÍ, og Grétar Þorsteinsson, forseti ASÍ, að
loknum fundi með forystumönnum ríkisstjórnarinnar í gær.
Líkur á að rauðu strikin
haldi en staðan er tæp