Morgunblaðið - 22.03.2002, Qupperneq 21

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. MARS 2002 21
SLEÐADAGAR
af fatnaði og fylgihlutum
15-50%
afsláttur
Sími: 594 6000
HÁTTSETTIR heim-
ildarmenn í fram-
kvæmdastjórn Evrópu-
sambandsins gefa í
skyn, að raunverulegur
möguleiki sé á því fyrir
Íslendinga að ná fram
mikilvægum tilslökun-
um frá Evrópusam-
bandinu (ESB) varð-
andi hina sameiginlegu
sjávarútvegsstefnu
þess.
Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra lagði
á það áherslu í ræðu í
Berlín í vikunni sem
leið að slíkar tilslakanir
skipti Íslendinga meginmáli verði
það einhverntíma mögulegt fyrir þá
að sækja um aðild að ESB. Hann
lagði sérstaka áherslu á mikilvægi
þess að Íslendingar héldu fullum
yfirráðum yfir náttúruauðlindum á
borð við fiskimiðin í lögsögu Ís-
lands.
Tilslakanir en
ekki undanþágur
Það er ríkjandi skoðun í stjórn-
ardeild sjávarútvegsmála í fram-
kvæmdastjórn ESB að Íslendingar,
sæki þeir um ESB-aðild, verði að
viðurkenna í grundvallaratriðum
alla „aquis communautaire“ – þá
fyrirliggjandi samninga sem liggja
ESB til grundvallar. Þar á meðal
eru reglur og reglugerðir um hina
sameiginlegu sjávarútvegsstefnu.
Heimildarmenn í framkvæmda-
stjórninni gefa þó í
skyn, að tilslakanir á
borð við þær, sem
Halldór Ásgrímsson
nefndi í síðustu viku,
séu pólitísks eðlis og
um þær þurfi fulltrú-
ar ríkisstjórnar Ís-
lands og fulltrúar að-
ildarríkja ESB því að
semja á pólitískum
vettvangi. Viðmæl-
endur í framkvæmda-
stjórninni útiloka ekki
að slíkar tilslakanir
kynnu að verða gerð-
ar, þar eð fullur skiln-
ingur virðist ríkja á
þeirri sérstöku stöðu sem fiskurinn
hefur í íslensku efnahagslífi.
Þótt viðurkennt sé hvaða erfið-
leikum grundvallarsamningar ESB
valda Íslendingum varðandi fisk-
veiðar taka talsmenn framkvæmda-
stjórnarinnar skýrt fram, að óhugs-
andi sé fyrir væntanleg aðildarríki
að vænta þess að fá að víkja sér
undan þáttum í sáttmálum ESB.
„Íslendingar geta ekki vænst
þess að ná samningum sem leysa
þá algerlega undan hinni sameig-
inlegu fiskveiðistefnu. ESB snýst
um samstöðu og það gildir líka um
sjávarútvegsstefnuna. En það er
möguleiki á pólitískum samninga-
viðræðum og sérstökum ráðstöfun-
um. Þetta þyrfti að fara fram með
svipuðum hætti og viðræðurnar við
Norðmenn síðast þegar þeir ræddu
við ESB um aðild. En þó þyrfti að
taka tillit til þess, hversu mjög Ís-
lendingar reiða sig á fiskveiðar,
þegar pólitískar viðræður færu
fram,“ segir Gregor Kreuzhüber,
talsmaður Franz Fischlers, sem sér
um sjávarútvegsmál innan Evrópu-
ráðsins.
Án þess að fara út í smáatriði
gefa aðrir fulltrúar í framkvæmda-
stjórninni í skyn að Íslendingar
myndu fá tækifæri til að tryggja
sér víðtæk réttindi til að stjórna
eigin fiskimiðum. En óhugsandi
væri að leyfa Íslendingum að ganga
í ESB án þess að sjávarútvegur
þeirra yrði að fullu samhæfður
hinum sameiginlega markaði.
Kreuzhüber orðaði þetta svo: „Ef
ríki vill halda yfir 50% af efnahags-
lífi sínu utan við hinn sameiginlega
markað, hver er þá tilgangurinn
með því að ganga í Evrópusam-
bandið?“
Aðrir fulltrúar framkvæmda-
stjórnarinnar útskýra þetta með því
að segja að ef Íslendingar ákveða
að ganga í ESB verði þeir að öllum
líkindum að leyfa að menn frá öðr-
um ESB-ríkjum fái að fjárfesta í ís-
lenskum sjávarútvegi. Þetta myndi
að öllum líkindum einnig fela í sér
réttindi til að kaupa fiskveiðiskip og
veiðikvóta sem íslenskir sjómenn
hafa nú. En hvort landa yrði afla,
sem fengist í íslenskri lögsögu, á
Íslandi eða ekki væri mál sem ræða
yrði um.
Spurning um samstöðu
Hin sameiginlega sjávarútvegs-
stefna er hluti af því, sem Kreuz-
hüber nefnir grundvallarreglu ESB
um samstöðu. Hann bendir á, að
grundvallarreglan um samstöðu í
ESB sé eins og tvístefnuaksturs-
gata.
„Sem aðili að ESB fær tiltekið
ríki áhrif á mörgum sviðum, einnig
á þeim sviðum þar sem það hefur ef
til vill ekki sjálft þjóðarhagsmuna
að gæta. Af þessu leiðir, að ríkið
verður einnig að sætta sig við að
önnur ríki hafa áhrif á þeim sviðum
sem eru mjög mikilvæg hagsmun-
um umrædds ríkis. Þetta á einnig
við í sjávarútvegsmálum. Íslending-
ar verða að gera upp við sig hvort
þeir geta sætt sig við þetta,“ segir
Kreuzhüber.
Ísland og aðild að Evrópusambandinu
ESB reiðubúið til til-
slakana í sjávarútvegi
Gregor Kreuzhüber
Íslendingar gætu tryggt sér sérstöðu innan
hinnar sameiginlegu sjávarútvegsstefnu
ESB, ákveði þeir að sækja um aðild að sam-
bandinu, skrifar norski blaðamaðurinn Jens
Kyed. Þessi viðbrögð koma í kjölfar þess að
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra
ræddi þessi mál í Berlín í síðustu viku.
MJÖG öflug sprengja sprakk í fyrra-
dag skammt frá bandaríska sendi-
ráðinu í Lima, höfuðborg Perús.
Varð hún þær níu manns að bana án
þess þó að valda skemmdum á sendi-
ráðsbyggingunni. Engin breyting
verður á heimsókn George W. Bush
Bandaríkjaforseta til landsins á
morgun.
Raul Diez-Canseco, varaforseti
Perús, sagði í gær eftir neyðarfund í
ríkisstjórninni, að hryðjuverka-
mönnum myndi ekki takast að skipa
stjórnvöldum fyrir verkum. Heim-
sókn Bush yrði ekki frestað og tals-
maður Bandaríkjaforseta staðfesti
það í gær.
Alejandro Toledo, forseti Perús,
hélt strax heim frá Monterrey í
Mexíkó er fréttir bárust um hryðju-
verkið en meðal hinna látnu er lög-
reglumaður og einn eða tveir örygg-
isverðir við bandaríska sendiráðið.
Hvorugur þeirra var bandarískur.
Lögreglan í Perú hefur enn enga
hugmynd um þá, sem stóðu að ódæð-
inu, og enginn hefur lýst því á hend-
ur sér. Í fyrstu var talið, að um tvær
bílsprengingar hefði verið að ræða
en nú hefur verið upplýst, að
sprengjan var ein, um 50 kg af dýna-
míti, sem komið hafði verið fyrir
undir bíl.
Hryðjuverkið minnir óþyrmilega á
Skínandi stíg, vinstrisinnuð hryðju-
verkasamtök, sem upprætt voru fyr-
ir áratug. Talið er, að þau hafi valdið
dauða 25.000 manna á árunum 1980
til 1992 og valdið landinu tjóni, sem
metið var á 3.000 milljarða ísl. kr.
Reuters
Lögreglumenn við flak bílsins, sem sprengjan hafði verið sett undir.
Hryðjuverk í Perú
kostaði níu lífið
Lima. AFP.
EVRÓPUSAMBANDIÐ er nú að
endurskoða hina sameiginlegu sjáv-
arútvegsstefnu sína. Í lok þessa árs
lýkur umsömdum fimm ára tíma, og
nýjar reglur þurfa að liggja fyrir
áður en það gerist. Franz Fischler,
sem fer með sjávarútvegsmál í
framkvæmdastjórninni, er ekki
sáttur við núverandi stjórn, sem
hann segir að hafi í besta falli reynst
óskilvirk. Hann segir að nýjar til-
lögur framkvæmdastjórnarinnar
miði að umtalsverðum umbótum.
Heimildarmenn innan fram-
kvæmdastjórnarinnar segja, að
meðal mikilvægra breytinga sé til-
tekin svæðisbinding sjávarútvegs-
stefnunnar. Sjómönnum verði boðið
að taka þátt í ákvarðanatöku um
m.a. skiptingu kvóta og önnur mál
sem skipta máli á þeirra heimaslóð-
um. Markmiðið með þessu er að
þróa sjálfbærari sjávarútvegs-
stefnu.
Ýmsar aðrar tillögur miða að því
að herða reglur varðandi stjórnun
innan sjávarútvegsins, ákvörðun
niðurgreiðslna, stærð fiskveiðiflot-
ans og hvernig ákvarðanir séu tekn-
ar um kvótastærð.
Framkvæmdastjórnin er nú að
leggja lokahönd á tillögur sínar um
samþykkt. Tillögurnar verða op-
inberaðar 17. apríl og hefjast þá
umræður um þær, breytingar gerð-
ar og þær að lokum samþykktar af
ráðherraráðinu. Talsmaður fram-
kvæmdastjórnarinnar býst við
flóknum og erfiðum umræðum, en
telur að meginatriði tillagnanna
muni á endanum verða samþykkt af
aðildarríkjunum.
Umbætur á sjávar-
útvegsstefnu ESB