Morgunblaðið - 13.09.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAÐ ER jafnan tilkomumikil sjón að sjá þúsundir sauð-
fjár renna ofan af hálendinu í átt til byggða og ekki
spillir fyrir að fé hefur ekki komið vænna af fjalli í mörg
ár. Fjársafn Hrunamanna kemur hér á Tungufellsdal.
Smölunin gekk óvenjuvel að þessu sinni og fengu
gangnamenn blíðviðri allan tímann en þeir smala allt að
Hofsjökli. Réttir verða í Hrunamanna- og Gnúpverja-
hreppi í dag en Reykja- og Tungnaréttir á morgun.
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
Féð heimt af fjalli
Grafarvogsdagurinn
Heimatilbúin
skemmtun
Grafarvogsdagurinnverður haldinn há-tíðlegur í fimmta
skipti á morgun. Markmið-
ið er að efla samkennd
Grafarvogsbúa og fá þá til
að skemmta sér saman.
Ása Briem er verkefnis-
stjóri Grafarvogsdagsins
að þessu sinni og var hún
fyrst spurð hvað helst telj-
ist til nýmæla?
„Þemað í ár er að vekja
íbúa Grafarvogs til umhugs-
unar og vitundar um sögu
svæðisins. Það telja margir
að þetta sé svæði án sögu, en
því fer fjarri. Þarna eru
margir sögustaðir og merk-
ir. Þar sem nú er Grafar-
vogshverfi bjó meðal ann-
arra landnámsmaðurinn
Ketill gufa. Sögugangan
hefur verið fastur liður í dagskrá
Grafarvogsdagsins, en er ávallt með
nýjum hætti. Nú mun Örlygur Hálf-
dánarson leiða gönguna, sem hefst
kl. 10.00 við Gufunesbæ. Einnig
verður sett upp sögusýning í hlöð-
unni við Gufunesbæ. Þar hefur verið
safnað upplýsingum um svæðið sem
settar verða fram í máli og mynd-
um. Sýningin er unnin af Gufu-
nesbæ í samvinnu við Elísabetu
Gísladóttur frá íbúasamtökum Graf-
arvogs, Örlyg Hálfdánarson og
Harald Sigmundsson nemanda í
Borgarholtsskóla.“
Samkvæmt dagskrá á sögu-
göngunni að ljúka á helgistundar-
stað. Hvar er hann?
„Helgistundin verður á gömlum
kirkjustað Maríukirkjunnar í
Gufunesi, nálægt Áburðarverk-
smiðjunni og Sorpu, en þar var
reist kirkja skömmu eftir kristni-
töku. Þarna hefur verið reistur
minnisvarði og má segja að helgi-
stundin tengist sögu svæðisins.“
Hvað er Máttarstólpinn?
„Afhending Máttarstólpans er
orðin fastur liður í Grafarvogsdeg-
inum. Þetta er viðurkenning til
þeirra Grafarvogsbúa, eða sam-
taka þeirra, sem þótt hafa skara
fram úr. Síðast fékk Hlaupahópur
Grafarvogsverðlaunin, en þau hafa
verið áhugasöm um hlaup og
gönguferðir í hverfinu og ætla að
gefa hlaupa- og gönguskilti.“
En Grafarvogsglíman?
„Grafarvogsglíman er óhefð-
bundin íþróttakeppni, en nafnið
tengist því að Þorgeir í Gufunesi
var á sínum tíma mikill glímu-
kappi. Það er keppt í óvenjulegum
þrautum á borð við stígvélaspark
og nálaþræðingar. Í ár verða lög-
reglumenn á meðal keppenda og
prestar í Grafarvogskirkju dæma.“
Ása nefndi einnig að í Borgar-
holtsskóla yrði opið hús þar sem
listamenn verða að störfum og
stofnanir og samtök kynna starf-
semi sína. Þar á meðal Korpúlfar,
sem eru samtök eldri borgara, en
þeir munu einnig lesa upp fyrir
gesti og gangandi í sögukrók
Foldasafns. Boðið verður upp á
fantasíuförðun og hárgreiðslu. og
eins verður þar Útvarp Grafarvog-
ur FM 106,5.“
Grafarvogshlaup
Fjölnis hefst kl. 14.00 og
verða hlaupnir 2, 5 og 10
km. Í Spönginni verður
fjörug markaðsstemmn-
ing og leiktæki, einnig verða Graf-
arvogsskáldin þar með ljóðasýn-
ingu. Hátíðarskrúðganga fer svo frá
Spönginni kl. 15.00 og verður gengið
að Gufunesbæ þar sem verður fjöl-
breytt dagskrá.
„Útidagskráin verður með léttu
sniði. Ellefu og tólf ára börn úr
Rimaskóla ætla að sýna „stomp“
atriði. Það felst í því að slá háværan
takt á ýmis fyrirbæri, svo sem síld-
artunnur og brotajárn, og búa til
taktverk. Jafnframt verður Agon,
leikfélag Borgarholtsskóla, með
götuleikhús. Þau fara í búninga,
spúa eldi og ganga á stultum. Har-
aldur Örn Ólafsson fjallgöngumað-
ur ætlar að mæta og lýsa keppn-
issýningu þar sem ýmsir kappar
ætla að klifra upp gamla súrheys-
turninn í Gufunesbæ. Það verður
líka útigrill, harmóníkur og dans.
Fyrir yngstu börnin verður leik-
tækjaland með gamla laginu, stult-
ur og kassabílar. Eins verður hægt
að fara í reiðtúr um Gufunesið.
Um kvöldið spilar svo polka-
sveitin Hringir fyrir dansi. Orgel-
leikarinn í henni, Hörður Braga-
son, er jafnframt organisti Grafar-
vogskirkju. Þar verður einnig
varðeldur og loks flugeldasýning
kl. 22.00, en hún er orðin ómissandi
liður í dagskránni.“
Hver stendur fyrir Grafarvogs-
deginum?
„Það voru áhugasamir íbúar í
Grafarvogi sem hófu að halda
þessa hátíð. Menningarhópur
Grafarvogs, sem í eru m.a. fulltrú-
ar Grafarvogsskáldanna, fulltrúi
íbúasamtakanna, Ungmenna-
félagsins Fjölnis, Grafarvogs-
kirkju og skólanna í hverfinu, en
stjórnun undirbúnings og fram-
kvæmdar er á höndum
Miðgarðs og Gufunes-
bæjar.“
Óttist þið ekki að
þarna safnist unglingar
og upp komi „miðbæjar-
vandamál“?
„Nei, þetta er fjölskyldu-
skemmtun sem dreifist yfir daginn
og lýkur kl. 22.00. Það verður einn-
ig gott eftirlit.“
Eru svona hverfishátíðir í öðrum
hverfum borgarinnar?
„Ég veit ekki til þess að það sé
neins staðar gert með sama hætti
og í Grafarvogi. Það er mikill kraft-
ur í Grafarvogsbúum og þeim er
ýmislegt til lista lagt.“
Ása Briem
 Ása Briem er borinn og barn-
fæddur Reykvíkingur, dóttir
Ólafs Briem, fyrrv. deildarstjóra
hjá Flugleiðum, og Eddu Jóns-
dóttur, deildarfulltrúa hjá
Reykjavíkurhöfn. Hún varð stúd-
ent frá Menntaskólanum í
Reykjavík 1991. Hún stundaði
nám í píanóleik í Tónlistarskól-
anum í Reykjavík, undir hand-
leiðslu Önnu Þorgrímsdóttir og
lauk þaðan einleikaraprófi árið
1996. Ása lauk mastersprófi í
tónlist frá City University í Lond-
on 1997. Að námi loknu starfaði
Ása um tíma í Kaupmannahöfn,
en hefur verið búsett á Íslandi
um tveggja ára skeið og starfað
m.a. hjá Salnum, tónlistarhúsi
Kópavogs, Listahátíð í Reykjavík
og Reykholtshátíð, auk þess að
koma fram á tónleikum.
Mikill kraftur
í Grafar-
vogsbúum
JÓNÍNA Bjartmarz, þingmaður
Framsóknarflokksins og formaður
heilbrigðis- og trygginganefndar
Alþingis, segir að í heilbrigðisáætl-
un til ársins 2010, sem Alþingi sam-
þykkti á síðasta ári, komi fram að
setja skuli reglur um biðlista sjúk-
linga og biðtíma með það að mark-
miði að hámarksbið verði ekki
lengri en þrír til sex mánuðir.
„Þetta á auðvitað aðeins við um
aðgerðir sem þola bið, ekki um
bráðatilfelli eða lífshættulega sjúk-
dóma. Stöðugt er unnið að því
markmiði að stytta alla bið eftir
heilbrigðisþjónustu, þar með talin
bið eftir skurðaðgerðum,“ segir
hún.
Í Morgunblaðinu á miðvikudag
kom m.a. fram hjá Ástu R. Jóhann-
esdóttur, þingmanni Samfylkingar-
innar, að hún teldi að lögfesta bæri
hámarksbið sjúklinga eftir læknis-
aðgerðum.
Jónína segir að hér hafi það vissu-
lega verið skoðað að lögfesta há-
marksbiðtíma eins og gert hefur
verið á hinum Norðurlöndunum.
Hins vegar hefði verið ákveðið að
bíða átekta og fylgjast með reynslu
annarra. Í ljós hefði síðan komið að
sú reynsla hefði verið fjarri því að
vera góð að öllu leyti; ýmis vanda-
mál hefðu komið upp.
Jónína leggur því áherslu á að
ýmislegt verði að hafa í huga þegar
rætt sé um að lögfesta hámarksbið
sjúklinga. „Við eigum t.d. aðeins eitt
sjúkrahús sem getur sinnt
ákveðnum aðgerðum og sjúklingar
sem þurfa þeirra með hafa því ekk-
ert val um að leita annað fari biðtím-
inn yfir ákveðið hámark. Auk þess
hefur það oft sýnt sig að sjúklingar
vilja velja sér lækni og kjósa því
mjög oft að bíða frekar en að leita til
annarra.“
Jónína segir einnig að lögfesting
hámarksbiðtíma kalli á meira fé til
heilbrigðiskerfisins til að tryggja
aukin afköst. Auk þess þurfi að
ljúka þeirri vinnu sem nú fari fram
m.a. á Landspítala – háskólasjúkra-
húsi við að kostnaðargreina lækn-
isverk. Lögfesting hámarksbiðtíma
krefjist afkastatengdrar fjármögn-
unar í ríkari mæli en nú er og grein-
ing á kostnaði við læknisverk sé ein
forsenda skynsamlegra ákvarðana
um hverjum eigi að fela þau.
Jónína Bjartmarz um lögfestingu hámarksbiðtíma sjúklinga
Unnið að því mark-
miði að stytta alla bið
GRÍÐARSTÓR borgarísjaki siglir
nú inn Húnaflóann á töluverðum
hraða. Árni Sveinbjörnsson, bóndi í
Krókseli á Skaga, sagði að menn
hefðu orðið varir við jakann á
þriðjudag en þá hefði hann verið
miklu vestar og utar í flóanum.
Menn minnast borgarísjaka á
Húnaflóa af svipaðri stærð í októ-
ber 1993 og var sá borgarís sá hinn
stærsti í manna minnum. Um kvöld-
matarleytið í fyrradag var jakinn 2
til 3 mílur vestur af bænum Krók-
seli en sá bær er um 15 kílómetrum
norðan við Skagaströnd og með
sama rekhraða gæti jakinn verið út
af Skagaströnd í dag, ef hann
strandar ekki áður. Einungis 10% af
borgarísnum standa upp úr sjó og
spurningin er einungis sú hve djúp-
ur Húnaflóinn er á þessum slóðum.
Þór Jakobsson, veðurfræðingur
og verkefnisstjóri hafísrannsókna
hjá Veðurstofu Íslands, segir að
Veðurstofunni hafi borist tilkynn-
ingar um borgarísjaka í utan-
verðum Húnaflóa og við Strandir.
„Það er ekki óalgengt að borg-
arísjaka verði vart við landið á þess-
um árstíma,“ segir hann.
Að sögn Þórs koma borgar-
ísjakar, eins og sá sem sést á með-
fylgjandi mynd, frá skriðjöklum
austurstrandar Grænlands. Ísjak-
arnir fara stundum af leið og ber-
ast til Íslands. Þeir fara þá inn í
strandstrauma meðfram landinu
og berast austur á bóginn. Á leið-
inni brotna þeir í sundur, og kallast
brotin þá borgarbrot, enda er sjór-
inn hér við land mun hlýrri en við
Grænland.
Stór borgarísjaki á reki
Blönduósi. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
Ekki er óalgengt að borgarísjakar sjáist við landið á þessum árstíma.