Morgunblaðið - 13.09.2002, Blaðsíða 24
ERLENT
24 FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
LÍKAMSLEIFAR um 2.000 manna
úr innrásarher Napóleons I.
Frakkakeisara, sem réðst inn í
Rússland árið 1812, hafa fundist í
fjöldagröf í Vilnius, höfuðborg
Litháens, að sögn AP-fréttastof-
unnar. Gröfin fannst fyrir tilviljun
í fyrra og var í fyrstu talið að um
fórnarlömb pólitískra andstæðinga
sovétstjórnarinnar gömlu hefði
verið að ræða. En fljótlega komu í
ljós innan um hauskúpur og rif-
bein peningar með mynd
Napóleons og hnappar af gömlum
einkennisbúningum liðsmanna
Stórhersins, La Grande Armée,
eins og innrásarlið hans, alls um
500.000 manns, var nefnt. Frakkar
voru þar í minnihluta; hermenn-
irnir komu frá mörgum Evr-
ópulöndum, ekki síst Póllandi.
Napóleon tókst að leggja
Moskvu undir sig en rússneski her-
inn vék sér undan því að heyja úr-
slitaorrustu, beið þess að veturinn
tæki við og gerði innrásarmönnum
lífið leitt. Það gekk eftir. Hálfu ári
eftir að herinn hélt vígreifur inn í
Rússland komust leifar hans, um
40.000 manns, við illan leik aftur
til Vilnius og voru hermennirnir
þá flestir örmagna af hungri og
kulda. Sagt er að sumir hafi étið
allt sem tönn á festi, jafnvel ráðist
á læknaskóla til að finna þar og
éta líkamshluta sem geymdir voru
í spíritus og notaðir við kennslu.
Frostið fór niður í -30 stig í Viln-
ius. Eftir nokkra daga lágu líkin
hvarvetna um stræti borgarinnar
enda voru hermennirnir fleiri en
allir borgarbúar.
Rússneskt herlið sem fylgdi í
kjölfarið var þrjá daga að hreinsa
til. Vegna frostsins var ekki hægt
að grafa líkin og var þá reynt að
brenna þau en daunninn var svo
mikill að menn gáfust upp. Svo fór
að líkunum var fleygt í skotgröf
sem Frakkar höfðu sjálfir grafið á
sínum tíma.
Nú hefur gröfin loks verið opn-
uð á ný eftir nær 190 ár. Búið er
að fjarlægja allar leifarnar og eru
Bein hermanna
Napóleons
fundin í Litháen
Stórher keisarans reyndi að leggja
Rússland undir sig 1812 en hungur og
kuldi reyndust ofjarlar hans
beinin nú flest geymd í kapellu við
kirkjugarð þar sem þau verða
jarðsett í október. Lagður hefur
verið nýr vegur yfir grafarsvæðið
en fornleifafræðingar telja að allt
að 10.000 hermannalík hvíli ef til
vill í öðrum gröfum í grenndinni.
Frakkar munu kosta gerð minn-
ismerkis í kirkjugarðinum.
Trumbuslagarar
úr röðum unglinga
Mannfræðingar rannsaka nú
beinin og segja að sum þeirra séu
af 15 ára gömlum piltum sem lík-
lega hafi verið trumbuslagarar.
Margar beinagrindurnar eru lítt
skemmdar sem bendir til þess að
kuldinn en ekki fallbyssur, rifflar
eða byssustingir hafi orðið þeim að
aldurtila. Napóleon kenndi sjálfur
kuldanum um ófarirnar en ekki lé-
legum undirbúningi eins og hann
var sakaður um og virðast líkams-
leifarnar benda til að hann hafi að
einhverju leyti haft rétt fyrir sér.
Einnig verða tekin sýni af DNA-
erfðaefni úr beinaleifunum til að
kanna hvort rétt sé að taugaveiki
hafi banað mörgum hermannanna.
Napóleon beið endanlega ósigur
fyrir Bretum og Prússum við Wat-
erloo í Belgíu 1815 og dó í útlegð á
eyjunni St. Helenu við suðvest-
urströnd Afríku árið 1821. Aðstoð-
arsendiherra Frakklands í Lithá-
en, Olivier Poupard, sagði að ekki
hefði fundist jafn stór fjöldagröf
hermanna keisarans fyrr og menn
væru hrærðir. „Skyndilega stend-
ur sagan ljóslifandi fyrir sjónum
okkar… Þetta er saga en ekki síð-
ur hluti af sameiginlegri vitund
allra Frakka.“
AP
Asta Bubelyte, ungur sagnfræðinemi við háskólann í Vilnius, í fjölda-
gröf hermannanna sem tóku þátt í innrásinni í Rússland 1812.
PALESTÍNSKUR almenningur og
embættismenn fögnuðu í gær upp-
reisn palestínska þingsins í fyrradag
en þá neyddi það þriggja mánaða
gamla ríkisstjórn Yassers Arafats,
leiðtoga Palestínu, til að segja af sér.
Er þetta mikið áfall fyrir Arafat og
Ísraelar túlka það sem beint van-
traust á hann. Um hafi verið að ræða
uppgjör milli gamals og nýs tíma.
Palestínska löggjafarþingið neyddi
ríkisstjórnina, sem Arafat skipaði í
júní, til að segja af sér en hún valdi
þann kost heldur en að bíða auðmýkj-
andi ósigur í atkvæðagreiðslu um
vantraust.
„Það er gleðiefni, að þingið skuli
hafa risið undir ábyrgð sem fulltrúi
almennings. Það, sem gerðist, er, að
það hætti að taka við skipunum að of-
an,“ sagði Haider Abdel Shafi, óháð-
ur þingmaður. Sagði hann, að Palest-
ínumenn þyrftu á að halda
lýðræðislega kjörinni stjórn, sem
beitti sér fyrir umbótum í dóms- og
fjármálum.
Fráfarandi stjórn Arafats hefur
verið sökuð um getuleysi í efnahags-
málum, spillingu, ábyrgðarleysi og
um tengsl við hryðjuverkahópa, sem
eigi sína sök á ástandinu með stans-
lausum morðárásum í Ísrael.
Ánægja í Ísrael
„Afsögn palestínsku ríkisstjórnar-
innar er vantraust á Arafat. Hér er
um að ræða baráttu milli þess gamla
og þess nýja. Hugsanlega er nýr tími
að renna upp,“ sagði Binyamin Ben
Eliezer, varnarmálaráðherra Ísraels,
í gær. Shimon Peres, utanríkisráð-
herra Ísraels, sagði, að um lýðræð-
isvakningu væri að ræða og ísraelskir
fjölmiðlar gerðu mikið úr málinu,
ekki síst því, að það voru þingmenn í
Fatah-hreyfingu Arafats, sem stóðu
fyrir uppreisninni.
Aðrir, til dæmis ísraelska þingkon-
an Zehava Gal On, voru ekki alveg
jafnsigrihrósandi. Kvaðst hún óttast,
að atburðirnir gætu valdið „upp-
lausn“ meðal Palestínumanna og gert
íslömskum öfgamönnum auðveldara
með að styrkja stöðu sína. Á þing-
fundinum í fyrradag ákvað Arafat, að
þing- og forsetakosningar yrðu 20.
janúar næstkomandi en Gal On benti
á, að samkvæmt skoðanakönnunum
væru öfgahreyfingarnar farnar að
slaga upp í stuðninginn við Fatah.
Dagblaðið Maariv vakti líka at-
hygli á því, að margir þingmenn
hefðu snúist gegn stjórninni vegna
þess, að sumir ráðherranna hefðu
hvatt Palestínumenn til að gera hlé á
baráttunni gegn Ísrael.
Arafat endurkjörinn?
Arafat hafði ekkert sagt um afsögn
stjórnarinnar í gær en haft er eftir
ónefndum ráðgjafa hans, að hann
hafi tekið henni mjög þunglega. Jafn-
vel hörðustu andstæðingar hans
veigra sér þó við að beina spjótunum
að honum persónulega og saka hann
aðeins um að hafa ekki haft taumhald
á spilltum mönnum. Á þessari stundu
bendir heldur ekkert til annars en að
hann verði endurkjörinn sem forseti í
kosningunum í janúar.
Reuters
Palestínsk börn leita í rústum heimilis síns. Ísraelskir hermenn réðust inn á Gaza í gærmorgun og gjöreyðilögðu átta hús.
Palestínskir þingmenn þvinguðu ríkisstjórn Yassers Arafats til afsagnar
Almenningur fagnar
Jerúsalem. AP, AFP.
EINHVER kynni að halda, að það
væri frekar syfjulegt starf að telja fé
en fyrsta meistaramótið í þessari
íþrótt verður haldið í Ástralíu á morg-
un.
Búist er við mikilli þátttöku og mörg-
um áhorfendum en mótið fer fram í
bænum Hay, sem er 730 km vestur af
Sydney. Verða keppendurnir vanir
menn frá uppboðum um allt landið en
þeir hafa verið mjög önnum kafnir að
undanförnu vegna þrálátra þurrka. Af
þeim sökum hafa margir bændur
neyðst til að fækka fé og þá er ekki ver-
ið að tala um nokkrar kindur.
Fjártalningarmaðurinn Mark
Jacka segist vera vanur alls konar
glósum um starfið, sem sé í raun mjög
erfitt og eigi lítið skylt við venjulega
talningu. Í keppninni verður fjárhóp-
ur, eitthvað í námunda við 400 kindur,
rekinn framhjá 10 keppendum í einu
og sá sem kemst næst réttri tölu ber
sigur úr býtum.
Að mótinu loknu mun Jacka aftur
taka til við að telja eða öllu heldur að
slá tölu á fé, sem ýmist er rekið í eða
úr uppboðsréttinni, um 60.000 í hvort
skipti. Segir hann, að það sé alveg
magnað hvað maður sofi vel eftir að
hafa talið um 120.000 fjár.
Meistara-
mót í fjár-
talningu
Canberra. AP.
FORSTJÓRI þýska flugfélags-
ins Lufthansa segir, að helm-
ingur allra flugfélaga sé í raun
„gjaldþrota“ vegna þess, að far-
gjöldin séu of lág. Kom þetta
fram í viðtali við hann í vikurit-
inu Wirtschaftswoche.
„Í raun er helmingur allra
flugfélaga í heiminum gjald-
þrota,“ sagði Jürgen Weber og
bætti við, að erfiðleikar þeirra
væru aðeins að hluta til utanað-
komandi.
„Þau eru að eyðileggja sig
með of lágu verði,“ sagði Weber
og bætti við, að mörg flugfélög
legðu of mikið upp úr markaðs-
hlutdeild en gættu þess ekki að
láta fargjöldin endurspegla út-
gjöldin. Kvaðst hann ekki hafa
trú á, að lágfargjaldaflugfélög á
borð við easyJet, Ryanair og
Buzz myndu almennt gera flug-
ferðir ódýrari. „Það kemst eng-
inn framhjá því einfalda lög-
máli, að tekjur og útgjöld skuli
að minnsta kosti standast á.“
Lufthansa tapaði tæplega 54
milljörðum ísl. kr. á síðasta ári
en vonir standa til, að það skili
hagnaði á þessu ári. Tap allra
flugfélaga frá 11. september
fyrir ári hefur verið áætlað
1.720 milljarðar króna.
Helmingur
flugfélaga
„gjald-
þrota“
Frankfurt. AFP.
DÓMARI í Argentínu dæmdi í gær
Leopoldo Galtieri, fyrrverandi ein-
ræðisherra í landinu, í fangelsi en
hann og 20 aðrir fyrrverandi herfor-
ingjar hafa verið í gæsluvarðhaldi
frá því í júlí.
Galtieri og samherjar hans eru
sakaðir um að bera ábyrgð á „skít-
uga stríðinu“, sem svo var kallað,
mannránum og morðum á allt að
30.000 manns á áttunda áratugnum.
Galtieri ákvað að ráðast inn í og
leggja Falklandseyjar undir Argent-
ínu 1982 og kom þá til stríðsátaka
milli Argentínu og Bretlands í 74
daga. Kostuðu þau 652 Argentínu-
menn lífið og 255 Breta.
Galtieri í
fangelsi
Buenos Aires. AFP.
♦ ♦ ♦