Morgunblaðið - 13.09.2002, Blaðsíða 18

Morgunblaðið/Margrét Ísaksdóttir
ÞAÐ var stoltur veiðimaður sem kom
við hjá fréttaritara sl. sunnudag með
maríulaxinn sinn. Hann er nýorðinn
ellefu ára gamall hann Friðrik Páll,
sem veiddi fyrsta laxinn sinn í Eystri-
Rangá í hyl sem kallast Hótelhylur.
Hvernig skyldi nú hafa gengið að
landa fiskinum. Laxinn var svo stór
að Friðrik þurfti að fá aðstoð hjá
pabba sínum við að koma honum á
land. Laxinn var 14 punda og 91 senti-
metra löng hrygna, þannig að það er
eðlilegt að Friðrik Páll þyrfti svolitla
aðstoð við að koma fiskinum á þurrt.
Stór
maríulax
Hveragerði
LANDIÐ
18 FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
meistar inn. is
ÁBYRGÐ ÁREIÐANLEIKI
HEILBRIGÐISNEFND Suður-
lands hefur gagnrýnt frumvarp um
framtíðarskipan opinbers matvæla-
eftirlits sem lagt hefur verið fram á
Alþingi og fjallar um eftirlit með
matvælum og heilbrigði dýra. Í
frumvarpinu er lagt til að allt eft-
irlit með matvælum verði flutt frá
sveitarfélögunum og sameinað í
eina „Matvælastofu.“
Heilbrigðisnefndin gagnrýnir að
ekki var haft samráð við aðila sem
framkvæma matvælaeftirlit á veg-
um sveitarfélaga heldur eingöngu
aðila á vegum ríkisins og erlenda
aðila.
Nefndin hefur bent á að betra
væri að efla eftirlit sveitarfélag-
anna með því að setja undir þau
það eftirlit sem framkvæmt er á
vegum yfirdýralæknis. Með því
myndi skörun í eftirliti minnka til
muna.
„Verði þetta frumvarp að veru-
leika mun það veikja starfsemi
sveitarfélaganna á þessu sviði og
verða til þess að fram kemur
íþyngjandi eftirlit fyrir fyrirtæki
og stofnanir og fleiri árekstrarflet-
ir verða til milli eftirlitsaðila. Svo
dæmi sé tekið þá munu eftirlits-
aðilar Matvælastofunnar nýju til
dæmis fara inn á bensínstöðvar,
leikskóla, til ferðaþjónustuaðila og
í verslanir til að líta eftir matvæl-
unum en heilbrigiðiseftirlit sveitar-
félaganna mun einnig fara á sömu
staði og líta eftir umhverfisþáttum
og aðstæðum. Nú förum við á
þessa staði og lítum eftir öllum
þáttum,“ segir Elsa Ingjaldsdóttir,
framkvæmdastjóri Heilbrigðiseft-
irlits Suðurlands.
Hún bendir einnig á að um 17%
eftirlitsskyldra fyrirtækja á Suður-
landi séu hrein matvælafyrirtæki
en þau losnuðu ekki við eftirlit og
eftirlitsgjöld frá Heilbrigðiseftirliti
Suðurlandi því líta þyrfti eftir um-
hverfisþáttum eftir sem áður.
Kostnaður þessara fyrirtækja
kæmi til með að aukast því varla
framkvæmdi hin nýja Matvæla-
stofa eftirlit sitt frítt.
Á aðalfundi Sambands sunn-
lenskra sveitarfélaga nýlega var
eftirfarandi samþykkt gerð: „Aðal-
fundur SASS lýsir undrun sinni á
einhliða ákvörðun stjórnvalda um
framtíðarskipan opinbers matvæla-
eftirlits í landinu en komið er fram-
frumvarp til laga um matvæli og
heilbrigði dýra.
Ef frumvarpið verður að lögum
mun það veikja heilbrigðiseftirlit
sveitarfélaga en jafnframt marg-
falda eftirlit og auka skörun op-
inberra eftirlitsaðila. Þannig mun
rekstur heilbrigðiseftirlits verða
þyngri og kostnaðarsamari fyrir
sveitarfélög og eftirlitsskylda að-
ila.“
Sunnlendingar gagnrýna frumvarp um matvælaeftirlit
Eftirlitið íþyngjandi og
árekstrarfletir fleiri
Selfoss
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Elsa Ingjaldsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Heilbrigðiseftir-
lits Suðurlands.
PRENTSMIÐJAN Héraðsprent á
Egilsstöðum hefur verið starf-
rækt í þrjátíu ár. Eigendur og
stofnendur fyrirtækisins eru þau
Þráinn Skarphéðinsson og Gunn-
hildur Ingvarsdóttir. Hjá Héraðs-
prenti starfa sjö fastir starfsmenn
og veltir fyrirtækið árlega um 50
milljónum króna.
Morgunblaðið tók hús á Gunn-
hildi og Þráni á afmælisdaginn og
innti þau eftir árdögum Héraðs-
prents. Það var að loknu sum-
arleyfi þeirra hjóna á Héraði árið
1972 að Þráinn fékk hugmyndina.
„Ég sagðist vilja flytja til Egils-
staða og stofna þar prentsmiðju,
því mér fannst svo fallegt hérna
og öðruvísi en ég átti að venjast.
Auk þess sýndist mér vera hér
grundvöllur fyrir litla prent-
smiðju, því í bænum voru nokkuð
mörg blómleg fyrirtæki.“
Þráinn var þá að vinna í reyk-
vískri prentsmiðju, en hafði lokið
námi sem prentari árið 1960 og
fengið meistararéttindi árið 1972.
„Ég ætlaði að vísu í lækn-
isnám“ segir Gunnhildur, sem er
ættuð af Héraði, „en úr varð að
fara aftur á heimaslóðir að af-
loknu stúdentsprófi. Svo komu
börnin og fjölskyldan, þannig að
það dróst á langinn að ég kláraði
nám.“ Hún útskrifaðist árið 1996
sem prentsmiður, með hæsta próf
sem tekið hafði verið í greininni.
Þráinn segir þau hafa komið
með handsett letur austur, en þá
var allt sett í blý.
„Við opnuðum prentsmiðjuna í
28 fermetra bílskúr. Ég byrjaði
reyndar í byggingarvinnu hjá
Kaupfélagi Héraðsbúa og Gunn-
hildur hjá Búnaðarbankanum
meðan við vorum að koma okkur
í gang. Þegar verið var að grafa
fyrir verslunarhúsi kaupfélagsins
kom Þorsteinn Sveinsson kaup-
félagsstjóri út á gryfjubarminn
og spurði hvort ég væri klár með
prentvélina því þá vantaði frum-
bækur í hasti. Ég fór því í snatri
upp úr holunni til að prenta
frumbækur og hef prentað fyrir
KHB allar götur síðan. Þessi
fyrstu ár var ekki einu sinni sími
í litlu prentsmiðjunni okkar.
Menn komu einfaldlega við eða
sendu verkbeiðnir í pósti. Það var
ekki sami asinn þá og einkennir
nútímann, þegar allt þarf að vera
tilbúið á stundinni.“
Til Kaupmannahafnar í
tækjakaup á síðustu krónunni
Sem dæmi um föst verkefni
Héraðsprents í gegnum árin má
nefna vikublaðið Austra, meðan
það var og hét, tímaritið Snæfell
og stjórnmálablöðin Þingmúla og
Gálgás. Meðal bóka sem prent-
aðar hafa verið í fyrirtækinu má
nefna Sveitir og jarðir í Múla-
þingi, öðru nafni Búkollu. Hún er
svo þung að sagt er að bændur
megi ekki sofna með hana í rúm-
inu því þá vakni þeir ei meir.
Vikublaðið Austurglugginn er nú
prentað hjá Héraðsprenti.
Þráinn og Gunnhildur hafa gef-
ið út Dagskrána, sjónvarps-
dagskrár- og auglýsingarit, sl. 8
ár og er því dreift í 5.700 eintök-
um um allan fjórðung. Þá byrjuðu
þau með ferðablaðið Kompás í
vor og hyggjast gefa það út ár-
lega. Þar er að finna ýmsar nyt-
samar upplýsingar fyrir ferða-
menn á Austurlandi. Dagatal með
þemaljósmyndum eftir Þráin hef-
ur verið gefið út sl. tvö ár, en
hann er þekktur fyrir að vera
natinn ljósmyndari.
Hjónin segja mestu uppsveiflu
fyrirtækisins hafa verið þegar
þau fluttu úr bílskúrnum í núver-
andi húsnæði fyrir tuttugu árum
og fóru yfir í offsetprentun og
tölvuvinnslu. „Við flugum út til
Kaupmannahafnar á síðustu
krónunum okkar,“ segir Þráinn,
„festum okkur þar stóra offset-
prentvél, stóran pappírsskurð-
arhníf, brotvél og ýmislegt fleira
dót. Þetta var nú keypt á lánum,
því við vorum bjartsýn og ekki
endilega að ósekju. Næsta bylt-
ingin var að fara yfir í Macintosh-
tölvur og framtíðardraumurinn
er að fjárfesta í nýrri fjögurra
lita prentvél, en þá þarf nú fyrst
að byggja við húsið.“
Fjölskyldan er öll á kafi í
prentsmiðjunni, því auk hjónanna
hafa börn þeirra þrjú unnið við
prentverkið og önnur dóttir
þeirra lýkur brátt fjögurra ára
háskólanámi í Kanada í sam-
skiptahönnun/grafískri hönnun.
Þá hlaupa barnabörnin nú skríkj-
andi milli prentvéla og papp-
írsstarfa líkt og foreldrar þeirra
fyrrum.
Gunnhildur og Þráinn gefa sér
þó tíma til að líta upp úr dagsins
önn og ferðast þá gjarnan til
framandi staða. Sem dæmi um
áfangastaði þeirra utan alfara-
leiðar má nefna Galapagoseyjar,
Síberíu, Mongólíu, Namibíu og
Kína. Um jólaleytið er ferðinni
heitið til Suður-Afríku; í Krüger-
þjóðgarðinn og til Botswana. Þá
eru þau hjón mikilvirk í þjóð-
dansafélaginu Fiðrildunum, sem
hefur starfað á Fljótsdalshéraði
síðan árið 1975. Meðlimir félags-
ins hyggjast á vori komanda
leggja í dansferð til Skotlands,
Orkneyja og Hjaltlands.
Þráinn er að lokum spurður um
hvernig framtíðin blasi við hon-
um. „Ég er bjartsýnn á framtíð-
ina, pappírinn hverfur aldrei. Það
er bara mikilvægt að fylgjast vel
með og taka alltaf inn nýjustu
tækni.“
Sjö manns starfa hjá Héraðsprenti sem á 30 ára afmæli um þessar mundir
Spratt upp úr hol-
unni til að prenta
frumbækur
Morgunblaðið/Steinunn
Þráinn Skarphéðinsson og Gunnhildur Ingvarsdóttir hafa átt og rekið
prentsmiðjuna Héraðsprent á Egilsstöðum í þrjátíu ár.
Egilsstaðir
BYGGINGARFRAMKVÆMDIR
standa nú yfir við loðnuverksmiðju
Hraðfrystistöðvar Þórshafnar en þar
er að rísa nýtt vigtarhús í stað þess
gamla sem byggt var árið 1986. Húsið
er steinsteypt, um það bil þriðjungi
stærra en það gamla og í því er einnig
lýsisþró, en lýsistankar standa við
hlið hússins. Bæði trésmiðir og fastir
starfsmenn loðnubræðslunnar vinna
af kappi við bygginguna og stefnt er
að því að allt verði klárt til löndunar í
janúar en takist það ekki er hægt að
taka á móti loðnu gegnum löndunar-
kerfi frystihússins.
Morgunblaðið/Líney
Nýja vigtarhúsið verður þrefalt
stærra en það gamla.
Nýtt vigt-
arhús við
loðnuverk-
smiðjuna
Þórshöfn
JÓHANNA V. Arnbjörnsdóttir hef-
ur opnað ljósmyndasýningu í Ný-
heimum. Þar sýnir hún tólf stórar
andlitsmyndir af Hornfirðingum
sem lagt hafa grunninn að samfélagi
dagsins í dag. Myndirnar eru svart-
hvítar, metri á hæð og afar einfaldar
og stílhreinar. Þær voru allar teknar
á tveimur dögum í endaðan júlímán-
uði en um svipað leyti og ljósmynda-
stofa Jóhönnu, Ljósey varð 10 ára.
Jóhanna lauk prófi í ljósmyndun frá
The Art Institute og Fort Lauder-
dale árið 1991 og hefur síðan starfað
við ljósmyndun í heimahögunum í
Hornafirði.
Ljósmyndasýning
í Nýheimum á Höfn
Morgunblaðið/Sigurður Mar
Andlitsmyndir Jóhönnu eru afar
einfaldar og stílhreinar og fara
einkar vel í hinum björtu húsa-
kynnum Nýheima.
Þau lögðu
grunninn
Hornafjörður